Με Βασιλείς...
Έχω συναντήσει διάφορους βασιλείς και πρίγκηπες στην ζωή μου. Εκτός, βεβαίως, από τον Κωνσταντίνο, την Άννα-Μαρία και τα παιδιά τους ένα βράδυ στην Αβάνα, στην Κούβα στο Nacional. Και άλλες φορές στις Σπέτσες εν πλω, συχνά, με τα παλιά ξύλινα ιστιοφόρα. Ήταν εντυπωσιακό, πως ο Βασιλιάς σηκώθηκε με απίστευτη ευγένεια και μετέφερε ο ίδιος καρέκλα για να καθίσει στο τραπέζι ο Γ. Βότσης με τον οποίο γνωρίζονταν από παλιά.
Με τον Βασιλιά Baudouin (Βαλδουίνο) του Βελγίου, το 1985. Το Centre Journalistes en Europe, στο Παρίσι, στο οποίο φοίτησα με υποτροφία, είχε οργανώσει μια Βασιλική δημοσιογραφική συνάντηση. Χρειάζονται αυτά στις επαγγελματικές εμπειρίες σας, πλουτίζουν την εκπαίδευση σας, μας είχαν πει.
Έτσι κι έγινε. Αυθόρμητη, αφού με σύστησαν στον Βασιλιά, άρχισα να του μιλώ, ρωτώντας τον πως είναι η ζωή του στο παλάτι.
Οι γύρω του, διακριτικά, με διέκοψαν με ευγένεια, τόσο που δεν φάνηκε… ότι με διέκοψαν, λέγοντας μου, πως ο Βασιλιάς απευθύνει πρώτος τον λόγο! Και όχι ο προσκεκλημένος του…
Στα Νόμπελ: Βασιλιάς ή θυρωρός;
Σε επίσημη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια στη Σουηδία, είχε προγραμματιστεί και ξενάγηση στο κτίριο με την περίφημη αίθουσα απονομής των Βραβείων Νόμπελ, στο κέντρο της Στοκχόλμης.
Οι δημοσιογράφοι που τον συνοδεύαμε πήγαμε λίγο νωρίτερα. Στην είσοδο του κτιρίου, δίπλα στην βαριά, ορθάνοιχτη σιδερένια πόρτα, στεκόταν ένας ευπρεπής κύριος. Με μπλε κουστούμι, γυαλιά, μόνος του χωρίς κανέναν δίπλα του. Μάλιστα ήταν στην άκρη, μάλλον δεν ήθελε να πολυφαίνεται.
Φαντάστηκα ότι ήταν κάτι σαν «επίσημος» θυρωρός και τον ρώτησα ευγενικά πότε μπορεί κάποιος να επισκεφτεί τους χώρους αυτούς. Εάν είναι ανοιχτοί στον κόσμο…
Με κοίταξε χαμογελώντας και απάντησε με ένα ναι, βεβαίως.
Ε! Ήταν ο Βασιλιάς, που περίμενε να υποδεχθεί τον Έλληνα Πρόεδρο.
Αυτός, ο ίδιος, που μετά την εκδήλωση, έφυγε χωρίς πομπή. Σταμάτησε κανονικά στο κόκκινο φανάρι κι αν όχι ο ίδιος, άλλα μέλη της οικογένειας του κυκλοφορούν και με ποδήλατο.
Τα όνειρά μου
Θα ξεκινήσω με τα όνειρα που είχα στη δημοσιογραφία. Δύο από αυτά και πολύ βασικά, ήταν να γνωρίσω τον Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα και τον Μαντέλα στη Νότιο Αφρική. Τα πραγματοποίησα και τα δυο. Το ταξίδι λοιπόν στην Κούβα είχε πολύ ενδιαφέρον έτσι κι αλλιώς. Αφορμή ήταν τα θυρανοίξια του Ναού του Αγίου Νικολάου το 2004. Πήγαμε βέβαια με μία ειδική πτήση με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο. Κάναμε στάση στην Κωνσταντινούπολη, τον πήραμε και το μισό αεροπλάνο έψαλλε το όνομά του. Από μόνη της η πτήση ήταν μία εμπειρία.
Μια ωραία φιλία
Σε αυτό το μαγικό ταξίδι ξεκίνησε μια όμορφη και δυνατή φιλία. Με τον καπετάν Παναγιώτη Τσάκο. Γοητευτικός άνθρωπος, κυριαρχική προσωπικότητα της ναυτιλίας μας, τολμηρός, άφοβος, ισχυρός σε όλα του αλλά και τρυφερός φίλος. Από την αγαπημένη του Χίο τα Καρδάμαινα από όπου γεννήθηκε, διασχίζει το Αιγαίο, τα ελληνικά νερά για να καταλύσει τον δεκαπενταύγουστο στην γιορτή του, στην δική του Άτοκο στο Ιόνιο.
Στη Κούβα
Τα θυρανοίξια έγιναν με προτροπή του Βασιλιά Κωνσταντίνου προς τον Κάστρο, να ανοικοδομηθεί ο Ναός που είχε καταστραφεί μετά την επανάσταση. Ήταν λοιπόν δική του πρωτοβουλία ήταν εκεί και εκεί τον γνώρισα. Μέναμε στο ξενοδοχείο Nacional, ένα ιστορικό ξενοδοχείο όπως πολλοί θα ξέρετε και ίσως το έχετε επισκεφτεί στην Αβάνα, το οποίο είναι και γνωστό διότι εκεί έγινε η διάσκεψη της μαφίας το 1946 με τον Luciano.
Βέβαια όταν εμείς το ζήσαμε ήταν πολύ πιο τουριστικό, είχε φωτογραφίες του Φρανκ Σινάτρα, της Μονρό, του Γκάρι Γκραντ. Μείναμε λοιπόν και εμείς εκεί. Το βράδυ μετά τις επίσημες εκδηλώσεις πήγαμε στο κάτω χώρο που ήταν το μπαρ. Με τον άντρα μου τον Γιώργο Βότση τον δημοσιογράφο, ξενύχτης γνωστός και πότης πριν πάμε στο δωμάτιό μας κατεβήκαμε ένα πέρασμα και από το κάτω μπαρ του Nacional.
Με τον Κωνσταντίνο και την Άννα Μαρία
Εκεί ήταν ο βασιλιάς Κωνσταντίνος με την Άννα Μαρία και τον γιο του τον Νικόλαο, μόνοι τους και είχαν αδειάσει τα τραπέζια, προφανώς είχαν φύγει όλοι οι άλλοι ήταν αρκετά αργά. και μόλις είδε τον Βότση με τον οποίο γνωριζόντουσαν από παλιά, διότι ο Γιώργος δεκαετίες πριν παρακολουθούσε - ακολουθούσε μάλλον τις περιοδείες του όταν ήτανε Βασιλιάς, στην επαρχία, στα νησιά και γνωριζόντουσαν, μόλις τον είδε λοιπόν σηκώθηκε, διότι υπήρχε μόνο μία άδεια καρέκλα στο τραπέζι του, μου είπε εμένα να καθίσω βέβαια ευγενέστατα και πήγε ο ίδιος και κουβάλησε καρέκλα για τον Γιώργο.
Γελώντας ο Βότσης του λέει : Δεν μπορούσα να φανταστώ ότι θα με υπηρετούν Βασιλείς και έτσι με τρομερό χιούμορ, άνεση, απλότητα ξεκίνησε η βραδιά μαζί του.
Με τον Νικόλαο
Με τον Γιώργο συζήτησαν ως τα ξημερώματα γιατί πάντα του άρεσε να μιλάει για το παρελθόν και για την ιστορία, θεωρούσε τον εαυτό του και ήταν αδικημένος και ιδίως από τους δημοσιογράφους όπως έλεγε, εγώ παρακολουθούσα δεν συμμετείχα στην πολιτική συζήτηση μόνο άκουγα και έβλεπα έναν άνθρωπο πάρα πολύ απλό, πάρα πολύ ειλικρινή, με χιούμορ, με μία Άννα-Μαρία δίπλα να χαμογελάει γλυκύτατη, ευγενέστατη σιωπηλή, και εγώ βέβαια έπιασα κουβέντα με τον Νικόλαο έναν ωραίο άντρα, καθόταν δίπλα μου, μιλήσαμε για τη ζωή μας, για τα ταξίδια μας, για τους έρωτες και ήτανε μία πολύ όμορφη βραδιά με έναν άνθρωπο που είχε να πει πολλά και να ακούσει πολλά και εμπειρία για μένα.
Στο Λονδίνο
Το άλλο που θέλω να πω, ήτανε ότι ήμουνα στο Λονδίνο με την απεσταλμένη της Ελευθεροτυπίας, σε ένα ταξίδι του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη πριν γίνει πρωθυπουργός, όταν είπε το περίφημο «unfair» για το δημοψήφισμα, για τον Βασιλιά. Τότε έπεσαν επάνω του όλοι και τον κατηγόρησαν και η δική μου εφημερίδα πρώτη και καλύτερη βέβαια, η Ελευθεροτυπία. Είχε δώσει μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης ο Μητσοτάκης στο Λονδίνο και ρωτήθηκε και για τη βασιλεία και χαρακτήρισε «unfair» δηλαδή απρεπή - άδικο να το μεταφράσω, τον τρόπο που διεξήχθη το δημοψήφισμα.
Με την Ντόρα... Ο Παύλος
Εγώ λοιπόν γυρίζοντας ήμουνα στο δωμάτιο της Ντόρας, μέναμε στο Hyde Park Hotel στο Knightsbridge, είμαστε φίλες και χτύπησε το τηλέφωνο και επειδή ήτανε στο μπάνιο, σήκωσα εγώ το ακουστικό και ακούω να λέει «τι έγινε βρε παιδί μου τι βόμβα είναι αυτή;», λέω δεν είμαι η Ντόρα, είμαι η Λένα. Ήταν ο Παύλος Μπακογιάννης. «Δεν είπες και κανένα μυστικό», εντάξει τον καθησύχασα. Ήταν κάτι που θυμόμαστε πάρα πολύ.
Ανθρώπινα
Περιγράφω τέτοιες σκηνές από τον βασιλιά Κωνσταντίνο, με την ανθρώπινη πλευρά.
Επιμένω στο βασιλιά επίτηδες, διότι το θεωρώ πάρα πολύ απρεπές και εδώ είναι το «unfair» και μικρότητα προεκλογική, αυτό που έγινε με το να μην του αποδοθούν τιμές Αρχηγού Κράτους. Δυστυχώς οι προεκλογικές σκοπιμότητες, τους οδήγησαν σε αυτή την απόφαση.
Ο πατέρας Μητσοτάκης δεν θα το έκανε ποτέ και αυτή τη συζήτηση την έκανα και με γνωστούς μου και πολιτικούς και πρώην και νυν και φίλους, πολύ γνωστά ονόματα δεν χρειάζεται να τα αναφέρω και οι περισσότεροι συμφώνησαν με αυτό, δεν βρήκα ούτε έναν να διαφωνεί.
Μάλιστα βρήκα στο βιβλίο του Μαλούχου, «Βασιλεύς Κωνσταντίνος χωρίς τίτλο», μια σκηνή όπως περιγράφει στο πεζοδρόμιο του ξενοδοχείου Μεγάλη Βρετανία στην πλατεία Συντάγματος άνοιξη του ’12. Ένας ταξιτζής φρενάρει μπροστά σε έναν ευταλή, καλοντυμένο κύριο. Εσύ δεν προσέχεις λέει ο ταξιτζής στον διαβάτη και ετοιμάζεται να ανοίξει την πόρτα για να ψάλλει τον διερχόμενο. Ξαφνικά φαίνεται οτι τον αναγνωρίζει, αλλάζει ύφος και ρωτάει : Εσύ είσαι; Πώς να σε αποκαλέσω τώρα; Όπως θέλεις, λέγε με απλώς Κωνσταντίνο, και το είχε το Βήμα αυτό.
Στις Σπέτσες με ιστιοπλοϊκά
Λοιπόν οι άλλες επαφές που είναι έτσι πιο καλοκαιρινές και πιο χαρούμενες, ήταν στις Σπέτσες. Πήγαινα συχνά στη Ρεγκάτα στους αγώνες ιστιοπλοϊκών παλιών ξύλινων σκαφών. Συμμετείχε πάντα με την Αφροέσσα ο Κωνσταντίνος. Ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος ήταν πολύ περήφανος γι’ αυτή τη συμμετοχή. Μετά στο μπαρ του ξενοδοχείου στο Ποσειδώνιο στις Σπέτσες, είχαμε κάτσει και μου έλεγε ιστορίες, όχι πολιτικές όπως έλεγε στον Βότση, αλλά ας πούμε πως είχε κόψει το τσιγάρο!.... Κάπνιζε σαν φουγάρο Καρέλια. Καρέλια με την ευκαιρία άφιλτρα όμως, μας είχε πει ο Κάρολος Παπούλιας όταν ταξιδέψαμε στη Δανία, ότι καπνίζει και η βασίλισσα της Δανίας, η αδελφή της Άννας Μαρίας. Τα έπαιρνε από την Ελλάδα, της τα στέλνανε… κάπνιζε ελληνικά τσιγάρα.
Όχι ο Κωνσταντίνος κάπνιζε φίλτρο Καρέλια. Ήθελε να το κόψει, προσπάθησε και είχε πειστεί ότι μόνο αν το αποφασίσει θα συμβεί αυτό. Το αποφάσισα λέει και το βράδυ έτρεχα να βρω ανοιχτά, έστελνα να μου βρουν ανοιχτά μαγαζιά και περίπτερα για να μου φέρουν τσιγάρα. Ώσπου έκανα το εξής κόλπο λέει το έβαλα ακριβώς μέσα στο δωμάτιό μου σε μία θέση που το έβλεπα έτσι ώστε να εκπαιδεύσω το μυαλό μου και το νου μου να σταματήσω συνειδητά το τσιγάρο. Εν πάση περίπτωση έτσι κι αλλιώς δεν κάπνιζε εκεί πέρα, στη βεράντα του Ποσειδωνίου.
Και με τον Μάκη Μάτσα
Το άλλο πάλι στις Σπέτσες το οποίο περιγράφει ο Βότσης και στη συνέντευξή του στην Κυριακάτικη Καθημερινή το καλοκαίρι φέτος, στον φίλτατο Σταύρο Θεοδωράκη, τον είχε ρωτήσει ο Σταύρος : είναι αλήθεια ότι και ο Κωνσταντίνος ο τέως σου σου είχε και αυτός συμπάθεια; Και λέει είμαστε στις Σπέτσες στο σκάφος του Μάκη του Μάτσα μαζί με αρκετές κυρίες λέει γελώντας που ήταν στην παρέα. Μπαίνει στο λιμάνι το καΐκι του Κωνσταντίνου. Κάποιες κυρίες άρχισαν να φωνάζουν ο Μεγαλειότατος - ο Μεγαλειότατος και τους λέω θέλετε να σας τον φέρω; Ναι ναι λένε, άντε βρε που θα τον φέρεις. Και λέω στη Λένα, βούτα κορίτσι μου και πήγαινε πες του ότι τον ζητάει ο Βότσης, αν επιθυμεί να έρθει στην παρέα μας. Και πράγματι η Λένα που της άρεσαν πολύ κάτι τέτοια βάζει τα βατραχοπέδιλα και πάει κολυμπώντας στο σκάφος του και του το λέει. Σε λίγο με το φουσκωτό του εμφανίζεται ο Κωνσταντίνος έχοντας στα χέρια του την Ελευθεροτυπία την εφημερίδα, την οποίαν του έδωσε.
Υπέθεσα ότι δεν κατεβήκατε ακόμη για να πάρετε εφημερίδα, του είπε, κρατώντας την Ελευθεροτυπία η οποία ήταν κατεξοχήν εναντίον του και αντιβασιλική για διάφορους λόγους. Νομίζω ότι μέσα από αυτά και πολλά άλλα ο Γιώργος καμαρώνει και λέει κάθε φορά που τον συναντούσε ότι τον ρωτούσε ο Κωνσταντίνος τι κάνει η σύζυγός σας, η γυναίκα σας. Και η δική του γυναίκα η Άννα Μαρία ήταν πάντα ευγενής μαζί μας.
Στις περιοδείες
Ο Γιώργος θυμάται ότι όταν πήγαινε στις περιοδείες με τον Κωνσταντίνο πριν άπειρες δεκαετίες, όταν εκείνος ήταν Βασιλιάς. Στις δοξολογίες που γίνονταν κάθε φορά στις Εκκλησίες των νησιών, των πόλεων που επισκεπτόταν, η Άννα Μαρία καθόταν όρθια. Οι δημοσιογράφοι ο Γιώργος δηλαδή και ένας συνάδελφος του την κοιτούσανε κατάματα. Εκείνη ντροπαλή κατέβαζε το βλέμμα, κοκκίνιζε διότι δεν άντεχε αυτό το εγώ άχαρο αστείο βρίσκω, που λέει ο Βότσης.
Εν πάση περιπτώσει θέλω να καταλήξω ότι αυτό που γίνεται τώρα είναι απρέπεια το είπα και στην αρχή και το ξαναλέω τώρα και δεν είναι σωστό και δεν τιμάει αυτούς που το αποφασίσανε. Αν ήθελα απλώς να τον περιγράψω ανθρώπινα, χωρίς πολιτικές αναλύσεις, ήταν συμπαθής με ευγένεια, απλότητα ειλικρίνεια, πολιτισμένος πολύ.