Συνομιλώντας με τον Βαν Γκογκ: AI και VR σε έκθεση με τα τελευταία έργα του μεγάλου Ολλανδού

Στο Musée d’Orsay στο Παρίσι. Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζονται σε έκθεση οι πίνακες και τα σχέδια που φιλοτέχνησε τους τελευταίους δύο μήνες της ζωής του.
Open Image Modal
(AP Photo/Andrew Medichini)
via Associated Press

Στις 20 Μαΐου 1890, ο Βαν Γκογκ φτάνει στο χωριό Auvers-sur-Oise. Ταλαιπωρημένος από διάφορες κρίσεις στην Αρλ, όπως και από τους δώδεκα μήνες εγκλεισμού στο άσυλο του Σεν Ρεμί στην Προβηγκία, αποφασίζει να εγκατασταθεί στη μικρή κοινότητα που βρίσκεται σε απόσταση 30 χλμ από το Παρίσι, προκειμένου να είναι κοντά στον αδελφό του Τεό και να έχει τη φροντίδα του γιατρού -και επιπλέον, φίλου των ιμπρεσιονιστών, συλλέκτη και ερασιτέχνη ζωγράφου- Πολ Γκασέ, ειδικού στη «θεραπεία της μελαγχολίας».

Καταλύει στο Ragout Inn, ένα πανδοχείο που βρίσκεται στο κέντρο του χωριού και αρχίζει να εξερευνά κάθε πτυχή του νέου κόσμου που απλωνόταν μπροστά του, ενώ παράλληλα, συνεχίζει να παλεύει με τα άγχη του τόσο όσον αφορά την υγεία του και τη σχέση του με τον αδελφό του, όσο και τη θέση του στον κόσμο της τέχνης.

Σε κατάσταση δημιουργικής φρενίτιδας -την ύστατη, όπως αποδείχτηκε- ο Βαν Γκογκ  φιλοτεχνεί 74 πίνακες και 33 σχέδια σε μόλις δύο μήνες, ανάμεσά τους τη διάσημη εκκλησία στο Auvers-sur-Oise, τα πορτρέτα του Γκασέ και της κόρης του γιατρού, Μαργαρίτας, και το τελευταίο του έργο, Les Racines, που ολοκληρώθηκε 36 ώρες προτού αυτοπυροβοληθεί.

Η έκθεση «Van Gogh in Auvers-sur-Oise The Final Months», προϊόν πολυετούς έρευνας όσον αφορά την κρίσιμη αυτή φάση της ζωής του καλλιτέχνη, που εγκαινιάζεται στις 3 Οκτωβρίου στο Musée d’Orsay, στο Παρίσι, είναι η πρώτη αφιερωμένη στα έργα που δημιούργησε ο Βαν Γκογκ (1853-1890) κατά τους δύο τελευταίους μήνες της ζωής του.

«Σε αυτή τη μοναδική έκθεση βλέπουμε μια εκπληκτική ποικιλία έργων», σημειώνει ο Emmanuel Coquery, επιμελητής της έκθεσης. «Αυτή η δουλειά έχει ιδιαίτερη βαρύτητα γιατί είναι η περίοδος που θα βάλει τέλος στη ζωή του. Η ερώτηση που κάνουν όλοι είναι ‘γιατί’, και η απάντηση είναι, απλά δεν ξέρουμε. Ένιωθε ότι είχε ολοκληρώσει το έργο του ή επρόκειτο για μια δυνατή κρίση που ήταν μεγαλύτερη από αυτόν; Θέλαμε επίσης να διαλύσουμε τον μύθο του καταραμένου καλλιτέχνη που δεν αγαπήθηκε και δεν αναγνωρίστηκε μέχρι τον θάνατο του. Ο Βαν Γκογκ ήταν σε πλήρη ανάταση εκείνη την εποχή, οι πίνακές του είχαν αρχίσει να πωλούνται και είχαν αναγνωρίσει το έργο του».

Πριν εισέλθουν ωστόσο στην έκθεση, οι επισκέπτες καλούνται σε μία διαδραστική εμπειρία, βασισμένη στην τελευταία παλέτα του καλλιτέχνη, που διατηρεί το μουσείο στη μόνιμη συλλογή του και η οποία παρουσιάζεται στην έκθεση.

«Δίνει στους επισκέπτες έναν νέο τρόπο να δουν την τέχνη», λέει η Chloé Jarry από το Lucid Realities, συμπαραγωγό της διαδραστικής εμπειρίας με το Vive Arts και το Musée d’Orsay, που εισάγει πρώτη φορά VR σε έκθεση του. «Χρησιμοποιήσαμε την τελευταία παλέτα ζωγραφικής που χρησιμοποίησε ο Βαν Γκογκ για να δείξουμε τα χρώματα όπως ήταν εκείνη την εποχή και προσθέσαμε τις πινελιές που έβαλε στους πίνακες δημιουργώντας ένα εικονικό τοπίο».

Στο τέλος της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει μέχρι τον Φεβρουάριο του 2024, οι επισκέπτες μπορούν να θέσουν ερωτήσεις στο avatar του κορυφαίου Ολλανδού ζωγράφου με τη συνδρομή της τεχνητής νοημοσύνης.

Όπως εξηγεί ο Christophe Leribault, πρόεδρος του Musée d’Orsay, «Έχουμε πλήθος επιστολών του Βαν Γκογκ. Είναι σπάνιο ένας καλλιτέχνης να αφήνει τόσα πολλά χειρόγραφα, από τα οποία κατέστη δυνατό να αναπτυχθεί λογισμικό που δίνει τις απαντήσεις του Βαν Γκογκ στις ερωτήσεις που θέτουμε -αν και φυσικά πρόκειται για ένα παιχνίδι». 

Με πληροφορίες από Guardian