Ο γαλλικός Μάης του 1968 παραμένει ένα σημείο αναφοράς για κοινωνικούς αγώνες σε όλο τον κόσμο. Άλλωστε, ήταν αποτέλεσμα της αναπάντεχης ριζοσπαστικοποίησης μεγάλων τμημάτων μιας γενιάς που δεν είχε μνήμες από τον Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά είχε την εμπειρία της μεταπολεμικής οικονομικής ανάπτυξης.
Ήταν ένας Μάης που συντάραξε τον κόσμο και φυσικά και τον κινηματογράφο και μια σειρά από δημιουργούς, που είτε βρήκαν την ευκαιρία να περάσουν τα μηνύματα που ήθελαν πιο εύκολα και να παραμερίσουν τους συντηρητικούς κύκλους του κινηματογράφου που έκαναν κουμάντο, αλλά και να αναγκάσουν τους παραγωγούς να χρηματοδοτήσουν ταινίες που δεν θα ήταν απλώς εύπεπτες συνταγές.
Η σφαγή στο Μι Λάι οδήγησε στο «Αποκάλυψη Τώρα!»
Το 1968 ήταν και η χρονιά που έγινε μία από τις μεγαλύτερες σφαγές στο Βιετνάμ. Ομάδα Αμερικανών στρατιωτών εισέβαλε στο χωριό Μι Λάι, 650 χλμ βορείως της Σαϊγκόν, με εντολή να το εξαφανίσουν, καθώς όλοι οι κάτοικοί του θεωρήθηκαν εξ ορισμού ύποπτοι συνεργασίας με τους αντάρτες. Ήταν ένα περιστατικό οπού οι Αμερικανοί ακολουθούσαν την τακτική της «καμένης γης» για να μην έχουν βοήθεια οι Βιετκόνγκ. Ο αντίκτυπος ήταν εμφανής με το κλασικό «Αποκάλυψη Τώρα» (1979) του Κόπολα.
Τα αμήχανα Όσκαρ και η νέα γενιά πρωταγωνιστών
Η απονομή των Βραβείων Όσκαρ στις 10 Απριλίου 1968, είχε πρωταγωνιστές της βραδιάς τον Warren Beatty με τη Faye Dunaway του «Μπόνι και Κλάιντ», τον Sidney Poitier με τον Rod Steiger στο εκπληκτικό αντιρατσιστικό δράμα «Ιστορία ενός εγκλήματος» του Νόρμαν Τζούισον που πήρε και το Όσκαρ καλύτερης ταινίας, αλλά και τον Dustin Hoffman στον «Πρωτάρη». Το κλίμα έντασης ενίσχυσε και ο Alfred Hitchcock που όταν παρέλαβε το Όσκαρ του για την προσφορά του στο σινεμά αρκέστηκε να πει ένα ξερό «ευχαριστώ πολύ».
Επανάσταση στις Κάννες μετά την απόρριψη δύο ταινιών για το Βιετνάμ
Οι έντονες κινητοποιήσεις της γαλλικής νεολαίας είχαν ξεκινήσει από την αρχή του έτους στο Παρίσι και οι υπεύθυνοι του φεστιβάλ των Καννών είχαν λάβει κάποια μέτρα, αλλά κανένας δεν πίστευε ότι στις Κάννες θα επικρατούσε «επαναστατικός» αέρας. Το φεστιβάλ απλώς αποφάσισε την απόρριψη δύο ταινιών σχετικά με το Βιετνάμ, με δικαιολογία ότι κατά τη διάρκειά του, διεξάγονταν διαπραγματεύσεις μεταξύ Αμερικανών και Βιετκόνγκ. Γίνεται η κατάληψη της Σορβόνης, ενώ στις 5 Μάη στήνονται τα πρώτα οδοφράγματα στο Καρτιέ Λατέν. Η αστυνομία χτυπά και το Γαλλικό Κομμουνιστικό Κόμμα καλεί την εργατική τάξη να αντισταθεί στη γαλλική κυβέρνηση. Ο ανταποκριτής του «Guardian» Ρίτσαρντ Ράουντ, μαζί με τους υπόλοιπους, έγραφαν για «έναν αέρα του 1917 που κυμάτιζε πάνω από την όλη διαδικασία».
Ο Truffaut, ο Malle και τ′ άλλα παιδιά
Η Ομοσπονδία Κριτικών Κινηματογράφου Γαλλίας καλεί σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας υπέρ των φοιτητών, απαιτώντας από τους διοργανωτές του φεστιβάλ τη διακοπή του. Ο πρόεδρος του Φεστιβάλ αρνείται και προτείνει να ακυρωθούν μόνο τα πάρτι και τα δείπνα. Το «κακό παιδί» του φεστιβάλ, ο Francois Truffaut, που ασκούσε δριμεία κριτική κατά του θεσμού, έδειχνε αποφασισμένος να διακόψει το φεστιβάλ. Το πρωί της 18ης Μαΐου, ανεβαίνει στη σκηνή της σάλας Ζαν Κοκτό για μια συνέντευξη που είχε διοργανώσει η Επιτροπή Υπεράσπισης της Ταινιοθήκης. Δίπλα του οι σκηνοθέτες Goddard, Louis Malle, Milos Forman και Claude Lelouche. Ο Truffaut ζήτησε από τους κινηματογραφιστές και τους δημοσιογράφους να διακόψουν το φεστιβάλ. Ο Forman ανακοίνωσε ότι είχε αποσύρει την ταινία του, ενώ ο Roman Polanski τους λοιδόρησε λέγοντας «μικρά παιδάκια που το παίζουν επαναστάτες.
Οι αντιπαραθέσεις και οι διαμάχες συνεχίστηκαν μέχρι που ο Malle έπεισε τη Monica Vitti και τον Βρετανό σκηνοθέτη Terence Young να παραιτηθούν. Στην Grande Salle, στην οποία είχαν κατασκηνώσει όσοι ήθελαν τη διακοπή του φεστιβάλ, είχε δημιουργηθεί το αδιαχώρητο από φωτορεπόρτερ και παπαράτσι, ο πρόεδρος του Φεστιβάλ ανακοίνωνε ότι θα διεξαχθεί κανονικά αλλά χωρίς διαγωνιστικό τμήμα. Αυτό δεν κράτησε για πολύ και το φεστιβάλ τελικώς διεκόπη. Τη νύφη την πλήρωσε γι′ αυτό ο Louis Malle, ο οποίος για ένα μεγάλο διάστημα ήταν ανεπιθύμητο πρόσωπο στις Κάννες, διότι η διακοπή του φεστιβάλ είχε και οικονομικό αντίκτυπο στην τοπική οικονομία.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)