Το σκάνδαλο εξαπάτησης που έχει συνταράξει το σκάκι, με την παρτίδα μεταξύ του Αμερικανού Χανς Νίμαν, 19 ετών και του 31 ετών Νορβηγού παγκόσμιου πρωταθλητή Μάγκνους Κάρλσεν που παίχτηκε στο Sinquefield Cup του Σεν Λούις των ΗΠΑ στις 4 Σεπτεμβρίου, μονοπωλεί το ενδιαφέρον των φίλων του πνευματικού αυτού παιχνιδιού στρατηγικής.
Αλλά για ένα παιχνίδι που φαίνεται τόσο απλό στη δομή του – το μόνο που χρειάζεται είναι μια σκακιέρα, δύο παίκτες, 32 πεσσούς συνολικά και... πολλή δημιουργικότητα – το ερώτημα που κάνουν πολλοί άνθρωποι είναι: «Πώς κάποιος μπορεί να κλέψει στο σκάκι ;».
Από το 1996 όταν ο grandmaster Γκάρι Κασπάροφ, ευρέως αναγνωρισμένος ως ένας από τους καλύτερους παίκτες όλων των εποχών, αντιμετώπισε τον υπερυπολυγιστή της IBM, «Deep Blue» σε μια σειρά αγώνων, ο ρόλος της τεχνολογίας στο σκάκι ολοένα και γίνεται πιο σημαντικός στην εξέλιξη του παιχνιδιού.
Έκτοτε, με βελτιώσεις στο υλικό και το λογισμικό υπολογιστών, οι σκακιστικές μηχανές συνέβαλαν στη διαμόρφωση του σπορ στον 21ο αιώνα.
Όπως ορίζεται από το Chess.com, μια μηχανή σκακιού είναι ένα πρόγραμμα που «αναλύει τις θέσεις του σκακιού και δημιουργεί μια κίνηση ή μια λίστα κινήσεων που θεωρεί ως τις ισχυρότερες».
Οι σκακιστικές μηχανές έχουν γίνει πολύ πιο δυνατές από τους ανθρώπους τα τελευταία χρόνια, με πολλές να ξεπερνούν τη βαθμολογία των 3.000 Elo – το σύστημα αξιολόγησης Elo μετρά τη δύναμη ενός σκακιστή σε σχέση με τους αντιπάλους του. Ο Κάρλσεν κατέχει το ρεκόρ για την υψηλότερη βαθμολογία Elo που πέτυχε ποτέ ένας παίκτης φτάνοντας τα 2.882 το 2014.
Το Stockfish είναι μια από τις πιο προηγμένες μηχανές σκακιού με βαθμολογία πάνω από 3.500, που σημαίνει ότι έχει 98% πιθανότητες να κερδίσει τον Κάρλσεν σε έναν αγώνα - και 2% πιθανότητα να φέρει ισοπαλία με τον πέντε φορές παγκόσμιο πρωταθλητή.
Αν και οι σκακιστικές μηχανές έχουν βοηθήσει τους παίκτες να βελτιώσουν την τέχνη τους – καθώς προπονούνται ενάντια στις τέλειες κινήσεις για να προετοιμάζονται για κάθε ενδεχόμενο – έχουν επίσης επιτρέψει σε ορισμένους παίκτες να κλέβουν πιο εύκολα.
Ως αποτέλεσμα, διαδικτυακοί ιστότοποι σκακιού, όπως το Chess.com, έχουν αναπτύξει ειδική τεχνολογία κατά της εξαπάτησης για να εντοπίζουν πότε οι παίκτες χρησιμοποιούν εξωτερικό λογισμικό υπολογιστή κατά τη διάρκεια των παιχνιδιών.
Παρόλο που η τεχνολογία αυτή κατά της εξαπάτησης έχει βελτιωθεί, ο Eμιλ Σουτόφσκι – γενικός διευθυντής της FIDE (Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία)– υποστηρίζει ότι το σκάκι πρέπει να αναπτύξει ένα «κοινωνικό συμβόλαιο» με τους διαδικτυακούς παίκτες για να σταματήσει η απάτη.
Οπως επισήμανε ο Σουτόφσκι στο CNN Sport, «Τώρα, αυτό που συνέβη στο παρελθόν ήταν ότι η κουλτούρα της διαδικτυακής απάτης είχε θεωρηθεί μικρότερο έγκλημα σε σύγκριση με το αν προσπαθούσατε να εξαπατήσετε τον αντίπαλό σας πάνω από την σκακιέρα», προσθέτοντας ότι η απάτη στο διαδικτυακό σκάκι αποτελεί ένα «μαζικό πρόβλημα».
Ενώ η FIDE πασχίζει για την καταπολέμηση της διαδικτυακής εξαπάτησης, το κλέψιμο είναι σαφώς πιο δύσκολο σε αγώνες πάνω από μια αληθινή και όχι διαδικτυακή σκακιέρα.
Ο Aντι Χάουι, διαιτητής και μέλος της Επιτροπής Fair Play κατά της εξαπάτησης της FIDE, περιέγραψε ορισμένα από τα μέτρα για την αποφυγή αυτής της εξαπάτησης, όπως ανιχνευτές μετάλλων, σαρωτές σήματος, μη γραμμικοί σαρωτές και χρήση εξοπλισµού υπέρυθρης ή θερµικής απεικόνισης
Αλλά τα μέτρα ασφαλείας δεν έχουν εμποδίσει τους παίκτες να προσπαθούν να εξαπατήσουν και η ιστορία του σκακιού είναι γεμάτη σκάνδαλα.
Τρικάκια με... γυλιά - καθρεπτάκια και γιαούρτι βατόμουρου
Κατηγορίες για εξαπάτηση και αντικανονικό παιχνίδι ανταλλάχθησαν κατά τη διάρκεια του Τελικού του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Σκακιού του 1978, τον οποίο ένας γκραν μάστερ που ήταν παρόντας περιέγραψε ως «τον πιο μπερδεμένο και βρώμικο αγώνα παγκόσμιου πρωταθλήματος στην ιστορία του σκακιού».
Κάποια στιγμή, ο νεαρός Σοβιετικός πρωταθλητής Ανατόλι Καρπόφ ισχυρίστηκε ότι ο Ρώσος αντίπαλός του Βίκτορ Κορτσνόι προσπαθούσε να τον τυφλώσει με τα γυαλιά ηλίου που φορούσε και είχαν καθρέφτη, αναφέρει η El País.
Αργότερα, οι σερβιτόροι σέρβιραν στον Κάρποφ ένα γιαούρτι βατόμουρου και ο Κόρτσνοι άφησε να εννοηθεί ότι ίσως χρησιμοποιήθηκε ως τρόπος για κωδικοποιημένες επικοινωνίες από τους αναλυτές του αντιπάλου του.
Ο Kαρπόφ κέρδισε τελικά τον επεισοδιακό αγώνα, ο οποίος εξιστορείται σε μια ρωσική ταινία του 2021 που ονομάζεται “The World Champion”.
Πιο πρόσφατα, η FIDE αφαίρεσε από τον Γεωργιανό Γκάιοζ Νιγκαλίτζε τον τίτλο του γκραν μάστερ και τον απέκέισε από τα τουρνουά για τρία χρόνια το 2015 επειδή επισκεπτόταν επανειλημμένα την τουαλέτα στη μέση ενός παιχνιδιού για να ελέγξει το τηλέφωνό του ώστε να βρει την καλύτερη κίνηση.
Επίσης το 2015, ένας διαιτητής έπιασε τον Ιταλό Αρκάντζελο Ριτσικάρντι να χρησιμοποιεί κώδικα Μορς και μια κάμερα για να εξαπατήσει σε έναν διαγωνισμό.
Ο Ριτσικάρντι φέρεται να έκρυβε μια βιντεοκάμερα μέσα σε ένα μενταγιόν γύρω από το λαιμό του, καλώδια ζωσμένα στο σώμα του και ένα μικρό κουτί κάτω από τη μασχάλη του.
«Συνέχισα να τον κοιτάζω. Πάντα καθόταν κάτω, δεν σηκωνόταν ποτέ», είπε στη La Stampa ο αρχιδιαιτητής Ζαν Κοκερό. «Ηταν πολύ περίεργο, μιλάμε για πολλές παιχνιδιού. Πάνω απ′ όλα είχε πάντα τα χέρια σταυρωμένα με τον αντίχειρα κάτω από τη μασχάλη. Δεν τον έβγαλε ποτέ.
«Και ανοιγόκλεινε τα μάτια του με αφύσικο τρόπο, σαν να ήταν συγκεντρωμένος στον πίνακα, αλλά χαμένος σε κάποια άλλη σκέψη. Τότε κατάλαβα: αποκρυπτογραφούσε τα σήματα σε κώδικα Μορς. Σημείο γραμμή σημείο γραμμή. Αυτό ήταν».
Ο Ριτσικάρντι αρνήθηκε την απάτη.
Δεν είναι αποδεδειγμένο εάν ο Νίμαν έκλεψε όντως τον Κάρλσεν – ο νεαρός Αμερικανός αρνείται κατηγορηματικά τις κατηγορίες.
Σε κάθε περίπτωση, θεωρητικά, αν κάποιος έβαζε τις κινήσεις του Κάρλσεν σε μια μηχανή σκακιού όπως η Stockfish, για παράδειγμα, θα μπορούσε είτε να νικήσει είτε να αποσπάσει την ισοπαλία από τον Νορβηγό με 100% ακρίβεια.
Ωστόσο δεν υπάρχουν πειστικές αποδείξεις σε καμία περίπτωση, αν και ο πέντε φορές παγκόσμιος πρωταθλητής φαίνεται πεπεισμένος ότι υπήρχε αντικανονικό παιχνίδι στο Sinquefield Cup.
Πηγή: CNN