Αν θέλουμε η ημέρα μνήμης του Ολοκαυτώματος να πιάσει τόπο, δεν θα πρέπει να πέσουμε στην παγίδα των επίσημων εορτασμών, να εργαλειοποιούμε τα γεγονότα, που αναπλαισιώνονται από μια προπαγάνδα σύγχρονη η οποία δεν έχει καμία ιστορική συσχέτιση με τα συμβάντα του εβραϊκού ολοκαυτώματος (που με τη σειρά του δεν αφορούσε μόνον τα πέντε με έξι εκατομμύριά των Εβραίων, αλλά παράλληλα ήταν και γενοκτονία όλων των υποτιθέμενα μη-άρειων πληθυσμών, δύο εκατομμυρίων Πολωνών, οκτακοσίων χιλιάδων Ρομά κ.ο.κ.)
Πρέπει να εστιάσουμε σε αυτούς που τα προκάλεσαν. Όχι κατ΄ ανάγκη στην μορφή του παλιού ναζισμού, που έχει κι εκείνη υπάρξει κατά κόρο αρνητικής διαφήμισης από ένα καθεστώς, που υπηρετεί έναν πολύ διαφορετικό, πολύ σύγχρονο και προηγμένο ολοκληρωτισμό, προσπαθώντας να ποινικοποιήσει κάθε αντίσταση απέναντί του αποδίδοντας σε αυτήν την ταμπέλα του φασισμού. Πρέπει να εστιάσουμε στους ανθρώπους που εκτέλεσαν αυτό το έγκλημα, με υπέρμετρη γραφειοκρατικό ζήλο, πεπεισμένοι μάλιστα ότι δεν φέρουν καμία ευθύνη για τις επαίσχυντες πράξεις τους, αφού οι ίδιοι ”επιτελούσαν απλώς το καθήκον τους”, ”έκαναν απλά την δουλειά τους” ή έστω, απλώς ήταν και τότε ”με το γκουβέρνο”. Αυτός ο τύπος ανθρώπου, δίχως τον οποίον το Oλοκαύτωμα δεν θα είχε συντελεστεί ″λογιστικά”, όχι μόνον δεν εισέπραξε την ιστορική καταισχύνη που του αναλογούσε, αλλά μάλιστα συνεχίζει να βρίσκεται ”μέσα στα πράγματα”, υπηρετώντας κάθε εξουσία, ναζιστική τότε, παγκοσμιοκρατική σήμερα. Αρκετοί δε που υπηρετούν αυτόν τον τύπο ανθρώπου μπορεί σήμερα να αισθάνονται μια ανάγκη να πλειοδοτήσουν στις επετειακές ρητορικές, οι οποίες το μόνο που καταφέρνουν είναι να μεταβάλλουν την μνήμη σε νεκρό γράμμα, όμως είναι σίγουρο ότι εκείνη την εποχή θα υπηρετούσαν την τοτινή ”κατάσταση πραγμάτων” με τον ίδιο ζήλο που υπηρετούν την σημερινή, θα σιωπήσουν μπροστά στις σημερινές εκφράσεις της βαρβαρότητας, για να θρηνήσουν αύριο με την ίδια υπερβολή στην επετειακή υπενθύμισή τους.
Υ. Γ. Φυσικά το έργο της Χάνα Αρεντ είναι καθοριστικό για να συνειδητοποιήσει κάνεις αυτήν την διάσταση των γεγονότων.