Η Άγκυρα βλέποντας τις δυνάμεις της να αποδεκατίζονται από το συνασπισμό του κυβερνητικού στρατού του Άσαντ και της Ρωσίας αποφάσισε να παίξει ένα σκληρό διαπραγματευτικό “πόκερ” με φόντο την προσφυγική κρίση και τα ανθρώπινα δικαιώματα και στόχο την εκβιαστική απόσπαση της ευρωπαϊκής και αμερικανικής στήριξης. Από χθες, λοιπόν, άνοιξε τα σύνορα της, διοχετεύοντας καθημερινά χιλιάδες απελπισμένους πρόσφυγες στα ελληνικά εδάφη, με την ελληνική κυβέρνηση να καλείται να διαχειριστεί μια νέα κρίση στο προσφυγικό λίγες μέρες μετά από τα επεισόδια στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου.
Η κίνηση αυτή του Ερντογάν παρόλο που τον φέρνει απέναντι στην Διεθνή Κοινή Γνώμη είναι ενδεχομένως αρκετά μελετημένη. Αφενός γιατί με αυτήν προσπαθεί να αυτοπροβληθεί ως ο αδιαφιλονίκητος τοποτηρητής της Εγγύς Ανατολής, αυτός που εγγυάται την ασφάλεια ή την ανασφάλεια της Ευρώπης, κρατώντας στα χέρια του το κλειδί της εισόδου εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων στην Γηραιά Ήπειρο. Αφετέρου, γιατί επιχειρεί να εκθέσει ένα σταθερό όμορο αντίπαλο του, την χώρα μας, σαν μια χώρα αδύναμη που αδυνατεί να ελέγξει τα σύνορά της. Κοινώς, προσπαθεί να επιτύχει με ένα ”σμπάρο δύο τρυγόνια ”.
Απομένει λοιπόν να δούμε σε αυτό το τραπέζι του σκληρού πόκερ πως θα συμπεριφερθούν οι άλλοι παίκτες και κυρίως η χώρα μας. Εκ πρώτης όψεως οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ φαίνεται να υποκύπτουν στον τουρκικό εκβιασμό υποστηρίζοντας με δημόσιες δηλώσεις τον Ερντογάν και προωθώντας ψήφισμα στο ΝΑΤΟ το οποίο μπλόκαρε η Ελλάδα με βέτο. Η χώρα μας από την άλλη κατάφερε να ελέγξει τα σύνορα μας και να αποτρέψει την είσοδο χιλιάδων μεταναστών από τον Έβρο.
Τι θα γίνει όμως τις επόμενες ημέρες που οι ροές θα αυξάνονται καθημερινά καθώς προωθούνται τεχνηέντως και μαζικά από τους Τούρκους;
Η χώρα μας είναι απαραίτητο να δείξει πυγμή προστατεύοντας τα σύνορά της. Πρέπει δε να επισημανθεί ότι το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρόσφατα επικύρωσε αντίστοιχη ενέργεια της Ισπανικής Κυβέρνησης να προστατεύσει τα σύνορά της από κατοίκους τρίτης χώρας που επιχειρούσαν να εισέλθουν παρανόμως. Μια απόφαση πρωτοφανής ενδεχομένως για τα δεδομένα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων δικαιωμάτων, άρρηκτα όμως συνυφασμένη με την προσφυγική κρίση και τη δυσανάλογη σε σχέση με τον πληθυσμό τους μεταναστευτική πλημμυρίδα που πλήττει τα κράτη της Μεσογείου.
Ο Ερντογάν δεν συνδέει τυχαία και συμπτωματικά το προσφυγικό με τη γεωπολιτική του στρατηγική. Η Ελλάδα με τους σωστούς χειρισμούς στο εν λόγω ζήτημα καλείται να αποδείξει την αποτρεπτική ισχύ της απέναντι στην Τουρκία. Διαφορετικά θα αποκτήσει τη φήμη του αδύναμου παίχτη σε μια γεωπολιτική αρένα όπου ο Ερντογάν, από την άλλη, θα έχει αποδείξει διεθνώς τη δύναμή του. Οι Ευρωπαίοι εταίροι δεν είναι βέβαια εκτός αυτής της αρένας και για αυτό οφείλουμε να τους δεσμεύσουμε. Με βάση πρόσφατο Κανονισμό στα τέλη του 2019 η Frontex είναι και πρέπει να είναι σε θέση να παρέχει μια ποικιλία επιχειρησιακών υπηρεσιών στις χώρες της ΕΕ - και εν προκειμένω στην Ελλάδα- για την επιτήρηση των συνόρων και τη διαχείριση των αυξανόμενων ροών. Εύστοχα, λοιπόν, ο Έλληνας πρωθυπουργός ενημέρωσε αμέσως τους εταίρους μας στην ΕΕ.
Το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ως απαράβατη αρχή το σεβασμό στην προάσπιση της εθνικής ασφάλειας (άρθρο 4 της Συνθήκης της Λισσαβόνας) και για χάρη αυτής η χώρα μας δικαιούται να έχει τη συνδρομή των εταίρων μας ιδίως καθώς τα ελληνικά σύνορα είναι ευρωπαϊκά σύνορα και η Ελλάδα η είσοδος της Ευρώπης. Μια συνδρομή που, ούτως η άλλως, έχει προβλεφθεί ρητά στο άρθρο 80 της Συνθήκης της Λισσαβόνας όπου καθίσταται σαφές ότι οι πολιτικές για την μετανάστευση και την παροχή ασύλου διέπονται από την αρχή της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών. Στο ίδιο δε άρθρο προβλέπεται η θέσπιση των αναγκαίων μέτρων ώστε να μην επιβαρυνθεί η χώρα μας με άλλες εξαιρετικά δυσανάλογες ως προς αυτήν ροές. Επιβάλλεται λοιπόν, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, αφενός να στηρίξουν την χώρα μας, που δεν μπορεί να σηκώσει πλέον άλλο βάρος στο μεταναστευτικό αφετέρου, ως κράτη μέλη και του Συμβουλίου της Ευρώπης, να καταδικάσουν τον Ερντογάν που ανοίγοντας τα σύνορα διώχνει μαζικά και ενορχηστρωμένα πολίτες τρίτων χωρών (άρθ. 4 του πρωτ. 4 της ΕΣΔΑ την οποία η Τουρκία έχει υπογράψει).
Βρισκόμαστε μόνο στην αρχή μιας μακράς μάλλον πορείας στην οποία η επιθετική και μαξιμαλιστική πολιτική του Ερντογάν σε επίπεδο λόγων και έργων θα μας επηρεάσει καταλυτικά και καλούμαστε να δείξουμε αποφασιστικά ότι δεν είμαστε ο αδύναμος κρίκος στην αλυσίδα δυνάμεων που αναπτύσσονται στην περιοχή. Είμαστε ένα κράτος που αφενός σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα αφετέρου είναι σε θέση να προστατεύσει την εθνική του κυριαρχία και ασφάλεια.