Σοκολάτα: Το γλύκισμα - φετίχ του Αγίου Βαλεντίνου, η ιστορία του κι ο μύθος ότι δεν μας ωφελεί

Και μια συνέντευξη με την διατροφολόγο Έλενας Σερδάρη, ώστε να ενδίδουμε στον πειρασμό με τον πιο σωστό τρόπο.
Open Image Modal
tommy via Getty Images

Η σοκολάτα είναι σχεδόν συνώνυμη με την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου. Στις ΗΠΑ, η 14η Φεβρουαρίου είναι η τρίτη μεγαλύτερη γιορτή, τόσο για τις πωλήσεις ζαχαρωτών όσο και για τις πωλήσεις σοκολάτας. Επομένως, καταλαβαίνουμε ότι η ιδέα να προσφέρουμε σοκολάτες σε κουτάκια με σχήμα καρδιάς την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, σήμερα δεν αποτελεί κάτι νέο, ούτε κάτι το τρομερά πρωτότυπο.

Άλλωστε, η σοκολάτα είναι μια τόσο δημοφιλής γλυκιά απόλαυση. Κι έτσι, ποιος δεν θα λαχταρούσε να λάβει ένα κουτί γεμάτο σοκολατάκια από αυτόν/αυτήν που αγαπά; Πώς όμως ξεκίνησε αυτή η υπέροχη παράδοση;

Η σοκολάτα στην αρχαιότητα

Η ιστορία της σοκολάτας ως σύμβολο του έρωτα και της αγάπης προέρχεται από την αρχαιότητα. Οι Μάγια, ήδη από το 500 π.Χ., ετοίμαζαν μια μορφή ζεστής σοκολάτας από κόκκους κακάο με το συγκεκριμένο ρόφημα αποτελούσε σημαντικό μέρος πολλών τελετουργιών, συμπεριλαμβανομένων των γάμων, στους οποίους η νύφη και ο γαμπρός αντάλλασσαν γουλιές ζεστής σοκολάτας, προκειμένου να γιορτάσουν την ένωσή τους.

Οι Αζτέκοι συνέδεαν κι εκείνοι τη σοκολάτα με την αγάπη και την ερωτική επιθυμία πιστεύοντας ότι επρόκειτο για ένα γλύκισμα αφροδισιακό.

Η σοκολάτα ως δώρο για την ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου

Η Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου είναι δημοφιλής στην Ευρώπη από τα μέσα του 19ου αιώνα. Μέχρι τότε, επικρατούσε ως τάση η ανταλλαγή καρτών και δώρων. ’Ωσπου η η σοκολάτα σταδιακά άρχισε να γίνεται πιο προσιτή στο ευρύ κοινό.

Πότε όμως άρχισαν οι σοκολάτες που προορίζονταν για την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου να πωλούνται σε κουτιά σε σχήμα καρδιάς; 

Σίγουρα όχι από το 1800, καθώς η εν λόγω πρωτοβουλία αποδίδεται στην αγαπημένη βρετανική επωνυμία σοκολάτας «Cadbury».

Στη δεκαετία του 1860, κατά τη διάρκεια της βικτωριανής εποχής, ο Cadbury εφηύρε το πρώτο κουτί σοκολάτας σε σχήμα καρδιάς. Επρόκειτο για ένα δώρο χρηστικό, καθώς εφόσον ο παραλήπτης κατανάλωνε τα σοκολατάκια, μπορούσε να χρησιμοποιήσει τη συσκευασία για την αποθήκευση συναισθηματικών αντικειμένων, όπως τα ερωτικά γράμματα, τα αποξηραμένα λουλούδια, ποιήματα ή στολιδάκια για τα μαλλιά.

Η σοκολάτα στη διατροφή μας

Η σοκολάτα, παρόλο που έχει την τιμητική της την Ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου, είναι μια λιχουδιά που την απολαμβάνουμε όλο τον χρόνο.

Η Έλενα Σερδάρη, διαιτολόγος-διατροφολόγος με ειδίκευση στην κλινική διατροφή και τα νοσήματα του εντέρου, αποκαλύπτει στην HuffPost όλα όσα θέλουμε να γνωρίζουμε για τις ιδιότητές της, ώστε όταν ενδίδουμε στον πειρασμό, να το κάνουμε σωστά.

Open Image Modal
Έλενα Σερδάρη
Έλενα Σερδάρη: Διαιτολόγος-Διατροφολόγος με ειδίκευση στα νοσήματα του εντέρου και την κλινική διατροφή

Μπορεί η κατανάλωση σοκολάτας να επιφυλάσσει οφέλη για τον οργανισμό μας; Και αν ναι, υπάρχει κάποιο είδος σοκολάτας που υπερέχει διατροφικά;

Η σοκολάτα «κατηγορείται» εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητάς της σε λιπαρά και ζάχαρη. Η κατανάλωσή της συνδέεται με την ακμή, την παχυσαρκία, την υψηλή αρτηριακή πίεση, τη στεφανιαία νόσο και τον διαβήτη.

Ωστόσο, επισκόπηση των επιδράσεων της σοκολάτας στην υγεία, διαπιστώνει ότι το νόμισμα δεν έχει μόνο μια όψη. Οι συγγραφείς επισημαίνουν ότι το κακάο, το βασικό συστατικό της σοκολάτας, περιέχει βιολογικά δραστικές φαινολικές ενώσεις, που επιδρούν θετικά σε ζητήματα που αφορούν τη γήρανση, το οξειδωτικό στρες, τη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και  την αθηροσκλήρωση.

Επιπλέον, οι αντιοξειδωτικές ιδιότητες της σοκολάτας επιφυλάσσουν πολλαπλά οφέλη για την υγεία. Όσο υψηλότερη είναι η περιεκτικότητα της σοκολάτας μας σε κακάο, τόσο περισσότερες και οι ευεργετικές της ιδιότητες. Από τη μείωση των επιπέδων χοληστερόλης μέχρι την πρόληψη της γνωστικής παρακμής και την μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών προβλημάτων, τα δώρα της σοκολάτας στον οργανισμό μας είναι πολύτιμα.

Μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2016, αποδεικνύει ότι η κατανάλωση σοκολάτας τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα, θα μπορούσε να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία. Ακόμη, πρόσφατη επιστημονική θεώρηση, επισημαίνει ότι η κατανάλωση σοκολάτας μειώνει τον ο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακών παθήσεων και εγκεφαλικών επεισοδίων κατά 33%.

- Υπάρχουν οφέλη της κατανάλωσης σοκολάτας για τις εγκύους;

Σύμφωνα με μελέτη του ετήσιου Συνεδρίου Εγκυμοσύνης της Εταιρείας για τη Μητρική Εμβρυϊκή Ιατρική, που δημοσιεύθηκε το 2016, η κατανάλωση 30 g σοκολάτας ημερησίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ωφελεί στην ανάπτυξη του εμβρύου.

- Υπάρχουν οφέλη της κατανάλωσης σοκολάτας για τους αθλητές;

Μελέτη που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «The Journal of the International Society of Sports Nutrition», υποδεικνύει ότι ακόμα και μια μικρή ποσότητα μαύρης σοκολάτας, αυξάνει τη διαθεσιμότητα οξυγόνου κατά τη διάρκεια της σωματικής άσκησης.

- Μαύρη σοκολάτα εναντίον λευκής και σοκολάτας γάλακτος. Ποια θα κερδίσει;

Οι παραγωγοί λευκής ή σοκολάτας γάλακτος υποστηρίζουν ότι το προϊόν τους είναι καλύτερο για την υγεία, επειδή περιέχει γάλα και ως εκ τούτου πρωτεΐνες και ασβέστιο.

Από την άλλη πλευρά, οι υπέρμαχοι της μαύρης σοκολάτας επισημαίνουν την υψηλότερη περιεκτικότητα του προϊόντος τους σε σίδηρο και αντιοξειδωτικά. Και πράγματι, όσο πιο σκουρόχρωμη είναι η σοκολάτα, τόσο μεγαλύτερη είναι η περιεκτικότητά της σε κακάο και τόσο υψηλότερο το επίπεδο αντιοξειδωτικών. Ωστόσο, τα θρεπτικά συστατικά στις σοκολάτες του εμπορίου, ποικίλλουν ανάλογα με το εμπορικό σήμα και τον τύπο της σοκολάτας που επιλέγουμε. 

Εγώ ανήκω στους υποστηρικτές της μαύρης σοκολάτας, η οποία είναι πλούσια σε ιχνοστοιχεία, απαραίτητα για τον οργανισμό, όπως ο σίδηρος, το μαγνήσιο, ο ψευδάργυρος, ο φώσφορος και ο χαλκός.

Ο σίδηρος θεωρείται απαραίτητος για την αιμοποίηση και την προστασία από την αναιμία, ενώ ο χαλκός διεγείρει την απορρόφησή του σιδήρου. Το μαγνήσιο από την άλλη, συμβάλλει στην προστασία από τις μυϊκές κράμπες και διευκολύνει τον ποιοτικό ύπνο. Τέλος, ο ψευδάργυρος είναι απαραίτητος για γερό ανοσοποιητικό, ενώ ο φώσφορός για υγιή οστά και δόντια.

Ποιοι οι κίνδυνοι που επιφυλάσσει η κατανάλωση σοκολάτας και πώς θα τους αποφύγουμε;

Η σοκολάτα λόγω της υψηλής της περιεκτικότητας σε θερμίδες, ελλοχεύει ο κίνδυνος να οδηγήσει σε απότομη αύξηση του βάρους μας. Ακόμη, η υψηλή περιεκτικότητα της σε πρόσθετα σάκχαρα, συγκαταλέγεται στις κυρίαρχες αιτίες διάβρωσης των δοντιών.

Επιπλέον, ορισμένοι άνθρωποι μετά την κατανάλωση σοκολάτας παρουσιάζουν ημικρανίες, λόγω της τυραμίνης, της ισταμίνης και της φαινυλαλανίνης του κακάο. 

Συν τοις άλλοις, υπάρχουν ενδείξεις ότι η σοκολάτα μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην οστική δομή, καθώς και οστεοπόρωση, ενώ κάποιες σκόνες κακάο και μπάρες σοκολάτας περιέχουν υψηλά επίπεδα καδμίου και μολύβδου, τα οποία είναι τοξικά για τους νεφρούς, τα οστά, καθώς και άλλους ιστούς του σώματος.

Συνολικά, παρόλο που η κατανάλωση σοκολάτας υπόσχεται οφέλη για την υγεία, επιφυλάσσει και κινδύνους. Για όλους αυτούς τους λόγους, οι διατροφολόγοι συνιστούμε την κατανάλωσή της σοκολάτας με μέτρο. Το μέτρο μπορεί να μας γλιτώσει από τις ανησυχίες και να μας προσφέρει μια ισορροπημένη ευχαρίστηση.

- Σε τί ποσότητα ενδείκνυται να καταναλώνουμε την αγαπημένη μας βελούδινη λιχουδιά;

Από 30 έως 60 γραμμάρια την ημέρα είναι υπεραρκετά. Αντιστοιχούν σε τρία έως έξι τετραγωίδια σοκολάτας, ή σε μια μίνι σοκολάτα από τις συσκευασίες που πωλούνται στα σούπερ μάρκετ. Ας μην ξεχνάμε ότι ανά 100 γραμμάρια η μαύρη σοκολάτα παρέχει έως και 550 θερμίδες. Επομένως, δεν μπορούμε να  προσλαβμάνουμε αυτή την ποσότητα καθημερινά, διότι είτε θα αφαιρέσουμε άλλα απαραίτητα τρόφιμα από τη διατροφή μας, είτε θα παρατηρήσουμε τη ζυγαριά να ανεβαίνει.

Ποια είναι η καλύτερη ώρα της ημέρας για να φάμε τη σοκολάτα μας;

Θεωρητικά, η καλύτερη ώρας της ημέρας είναι να εντάξουμε την ποσότητα σοκολάτας που μας αναλογεί, στο πρωινό γεύμα. Αυτό θα μας προσφέρει μια ένεση ενέργειας ώστε να φέρουμε εις πέρας τις δραστηριότητές μας.

Ένα γιαούρτι 2% παρέα με ένα φρούτο εποχής και μερικές σταγόνες μαύρης σοκολάτας, μια μπάρα δημητριακών με κομματάκια σοκολάτας ή δύο ρυζογκοφρέτες ή φρυγανιές ολικής άλεσης με λίγο ταχίνι με κακάο είναι μόνο μερικές από τις εναλλακτικές μας.

Ωστόσο, πρακτικά, μπορούμε να φάμε σοκολάτα οποιαδήποτε ώρα της ημέρας λαχταρούμε. Η στέρηση ελλοχεύει ο κίνδυνος να οδηγήσει αρχικά σε υπερβολική επιθυμία, έπειτα σε επεισόδια υπερφαγίας και τέλος, στις συνακόλουθες ενοχές.

Η κατανάλωση φαγητού δεν αποσκοπεί μόνο στη θρέψη, αλλά και στην ευχαρίστηση. Το γεγονός ότι είμαστε σωματικά χορτάτοι, δεν σημαίνει ότι έχουμε τελειώσει με το φαγητό. Τα γεύματα και τα σνακ μας πρέπει να μας ικανοποιούν, ενώ η ισορροπία των τριών κύριων μακροθρεπτικών συστατικών, δηλαδή των υδατανθράκων, της πρωτεΐνης και του λίπους, βοηθά στη διασφάλιση της αίσθησης κορεσμού.

Συνήθως, όταν μετά το φαγητό αναζητάμε σοκολάτα, ίσως το γεύμα μας δεν ήταν ικανοποιητικό και η προσκόλληση σε μια περιοριστική ή πληκτική δίαιτα θα μπορούσε να αποτελεί πιθανή αιτία.

Εάν όμως μετά την κατανάλωση ενός γλυκού, μας κατακλύζουν συναισθήματα ενοχής, τότε μεμιάς υποβιβάζεται η απόλαυση και η ικανοποίηση. Επομένως δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι εφόσον απολαμβάνουμε να τρώμε κάτι γλυκό μετά το γεύμα μας ακόμα και όταν είμαστε χορτάτοι, αυτό δεν αποτελεί κανενός είδους έγκλημα.

 

 Πηγή: candyclub