Σπάνια εικόνα: Ένα άστρο λίγο πριν το σουπερνόβα

Κατεγράφη από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb.
Open Image Modal
.
NASA, ESA, CSA, STScI, Webb ERO Production Team

Η σπάνια εικόνα ενός άστρου Wolf-Rayet- μεταξύ των πιο λαμπερών και πιο μεγάλων άστρων, και ταυτόχρονα αυτών που έχουν τα μικρότερα «παράθυρα» εντοπισμού- ήταν μια από τις πρώτες παρατηρήσεις από το διαστημικό τηλεσκόπιο James Webb της NASA τον Ιούνιο του 2022. Το Webb δείχνει το άστρο, WR 124, σε λεπτομέρεια άνευ προηγουμένου, χάρη στα ισχυρά υπέρυθρα όργανά του. Το άστρο είναι 15.000 έτη φωτός μακριά, στον αστερισμό του Βέλους (Sagitta).

Μόνο λίγα από τα πολύ μεγάλα άστρα περνούν μια σύντομη φάση Wolf-Rayet πριν γίνουν σουπερνόβα- και ως εκ τούτου οι λεπτομερείς παρατηρήσεις αυτής της σπάνιας φάσης από το Webb είναι εξαιρετικά πολύτιμες για τους αστρονόμους. Τα άστρα Wolf-Rayet είναι στη διαδικασία απαλλαγής από τα εξώτερα στρώματά τους, καταλήγοντας να αποκτούν «φωτοστέφανα» από σκόνη και αέρια. Το άστρο WR 124 έχει μάζα 30 φορές μεγαλύτερη από τον Ήλιο και έχει απαλλαγεί από υλικό που αντιστοιχεί σε 10 Ήλιους ως τώρα. Καθώς τα αέρια απομακρύνονται από το άστρο και ψύχονται, σχηματίζεται κοσμική σκόνη και λάμπει στο υπέρυθρο φως που μπορεί να εντοπίζει το Webb.

Η προέλευση της κοσμικής σκόνης που μπορεί να επιβιώσει μετά από ένα σουπερνόβα ενδιαφέρει πολύ τους αστρονόμους, για διάφορους λόγους. Για αρχή, η σκόνη είναι ζωτικής σημασίας για το πώς λειτουργεί το σύμπαν: Κρύβει άστρα που σχηματίζονται, συσσωρεύεται βοηθώντας στον σχηματισμό πλανητών και λειτουργεί ως πλατφόρμα για συγκέντρωση μορίων- κάτι που περιλαμβάνει και τα δομικά στοιχεία ζωής στη Γη. Παρά τους πολλούς και σημαντικούς ρόλους που παίζει η σκόνη στο σύμπαν, υπάρχει ακόμα περισσότερη από ό,τι μπορεί να εξηγηθεί από τις υπάρχουσες θεωρίες σχηματισμού σκόνης: Κοινώς το σύμπαν λειτουργεί με πλεόνασμα σκόνης. Τo Webb ανοίγει νέους δρόμους ως προς τη μελέτη λεπτομερειών της κοσμικής σκόνης, που παρατηρείται καλύτερα σε υπέρυθρα μήκη κύματος του φωτός.

Άστρα σαν το WR 124 βοηθούν τους αστρονόμους να κατανοήσουν καλύτερα μια κρίσιμης σημασίας περίοδο στην πρώιμη ιστορία του σύμπαντος: Παρόμοια άστρα που πέθαιναν ήταν τα πρώτα που γέμισαν το σύμπαν με βαρέα στοιχεία, τα οποία είχαν σχηματιστεί στους πυρήνες τους- στοιχεία που πλέον συναντώνται συχνά (και στη Γη). Η εικόνα του WR 124 δείχνει μια σύντομη και ταραχώδη περίοδο μεταμόρφωσης και υπόσχεται μελλοντικές ανακαλύψεις που θα βοηθήσουν στη διαλεύκανση των μυστηρίων της κοσμικής σκόνης.