Σπάνια έκλειψη: Αστεροειδής θα περάσει μπροστά από το αστέρι Μπετελγκέζ - Ορατή και στην Ελλάδα

Πότε θα δούμε το μοναδικό αυτό θέαμα κατά το οποίο ένα από τα φωτεινότερα αστέρια θα εξαφανιστεί για λίγο.
Open Image Modal
Το άστρο Μπετελγκέζ όπως αποτυπώθηκε με το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble (δόθηκε στη δημοσιότητα από τη NASA, 10/8/2020)
via Associated Press

Ένα από τα μεγαλύτερα και λαμπρότερα αστέρια του νυχτερινού ουρανού πρόκειται να εξαφανιστεί στιγμιαία καθώς ένας αστεροειδής θα περάσει μπροστά του και θα προκαλέσει μια μοναδική έκλειψη που θα είναι ορατή και στην Ελλάδα.

Το σπάνιο αυτό θέαμα θα μπορούν να παρακολουθήσουν εκατομμύρια άνθρωποι το βράδυ της Δευτέρας προς Τρίτη κατά μήκος μιας στενής διαδρομής που εκτείνεται από το Τατζικιστάν και την Αρμενία της κεντρικής Ασίας, μέσω της Τουρκίας, της Ελλάδας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, μέχρι το Μαϊάμι και τα Φλόριντα Κις και, τέλος, σε τμήματα του Μεξικού.

Open Image Modal
Ένα κοντινό πλάνο του Μπετελγκέζ στον Ωρίωνα, τραβηγμένο στο φως του φεγγαριού.
Alan Dyer/Stocktrek Images via Getty Images

Το άστρο είναι ο Μπετελγκέζ (Betelgeuse), ένας ερυθρός υπεργίγαντας στον αστερισμό του Ωρίωνα. Ο αστεροειδής είναι η Λιόνα (Leona), ένας αργά περιστρεφόμενος, μακρόστενος διαστημικός βράχος στην κύρια ζώνη αστεροειδών μεταξύ Άρη και Δία.

Open Image Modal
Η φιγούρα ενός ανθρώπου που στέκεται κάτω από τον αστερισμό του Ωρίωνα στην Αλμερία (Ανδαλουσία, Νότια Ισπανία).
Javier Zayas Photography via Getty Images
Οι αστρονόμοι ελπίζουν να μάθουν περισσότερα για τον Μπετελγκέζ και τη Λιόνα μέσω της έκλειψης, η οποία αναμένεται να διαρκέσει όχι περισσότερο από 15 δευτερόλεπτα. Παρατηρώντας μια έκλειψη ενός πολύ πιο αμυδρού αστέρα από τη Λιόνα τον Σεπτέμβριο, μια ομάδα υπό ισπανική ηγεσία υπολόγισε πρόσφατα ότι ο αστεροειδής έχει πλάτος περίπου 55 χιλιόμετρα και 80 χιλιόμετρα μήκος.
Open Image Modal
Javier Zayas Photography via Getty Images
Υπάρχουν επίμονες αβεβαιότητες σχετικά με αυτές τις προβλέψεις, καθώς και με το μέγεθος του άστρου και της μεγάλης έκτασης ατμόσφαιράς του. Δεν είναι σαφές αν ο αστεροειδής θα επισκιάσει ολόκληρο το άστρο, προκαλώντας ολική έκλειψη. Μάλλον, το αποτέλεσμα θα μπορούσε να είναι μια έκλειψη «δακτυλίου φωτιάς» με ένα μικροσκοπικό φλεγόμενο περίγραμμα γύρω από το αστέρι. Εάν πρόκειται για ολική έκλειψη, οι αστρονόμοι δεν είναι σίγουροι για το πόσα δευτερόλεπτα θα εξαφανιστεί εντελώς το άστρο, ίσως μέχρι και 10 δευτερόλεπτα.
Σε απόσταση περίπου 700 ετών φωτός, ο Μπετελγκέζ είναι ορατός με γυμνό μάτι. Τα κιάλια και τα μικρά τηλεσκόπια θα βελτιώσουν τη θέα. Ένα έτος φωτός είναι 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα.
Open Image Modal
Ο Άρης και ο αστερισμός του Ωρίωνα.
Haitong Yu via Getty Images
Ο Μπετελγκέζ είναι χιλιάδες φορές φωτεινότερος από τον ήλιο μας και περίπου 700 φορές μεγαλύτερος. Είναι τόσο τεράστιος που αν αντικαθιστούσε τον ήλιο μας, θα εκτεινόταν πέρα από τον Δία, σύμφωνα με τη NASA.
Με ηλικία μόλις 10 εκατομμυρίων ετών, ο Μπετελγκέζ είναι αρκετά νεότερος από τον ήλιο ηλικίας 4,6 δισεκατομμυρίων ετών. Οι επιστήμονες αναμένουν ότι ο Betelgeuse θα είναι βραχύβιος, δεδομένης της μάζας του και της ταχύτητας με την οποία καίει το υλικό του.
Μετά από αμέτρητους αιώνες στη διάρκεια των οποίων δεν είχε την ίδια φωτεινότητα, ο Μπετελγκέζ εξασθένησε δραματικά το 2019, όταν ένα τεράστιο μέρος του υλικού της επιφάνειάς του εκτινάχθηκε στο διάστημα. Το νέφος σκόνης που προέκυψε μπλόκαρε προσωρινά το φως του άστρου, δήλωσε η NASA, αλλά μέσα σε μισό χρόνο, ο Μπετελγκέζ έγινε πάλι το ίδιο φωτεινός με πριν.
Οι επιστήμονες αναμένουν ότι ο Μπετελγκέζ θα γίνει υπερκαινοφανής αστέρας (σουπερνόβα) σε μια τεράστια έκρηξη μέσα σε 100.000 χρόνια.