Ο Ιγκόρ Στρέλκοφ, ο «άνθρωπος που άρχισε τον πόλεμο στην Ουκρανία», βρίσκεται στο επίκεντρο εκτενούς δημοσιεύματος – συνέντευξης του Der Spiegel.
Ο Στρέλκοφ- το πραγματικό του όνομα είναι Ιγκόρ Γκίρκιν, αλλά είναι γνωστός στη Ρωσία με το nom de guerre του, Ιγκόρ Στρέλκοφ- ισχυρίζεται ότι ήταν αυτός που έπεισε τον Ρώσο πρόεδρο, Βλάντιμιρ Πούτιν, να «αρχίσει τον πόλεμο στην ανατολική Ουκρανία». Όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα, αντιμετωπίζεται ως ήρωας από τη ρωσική ακροδεξιά, και «συνεχίζει τη μάχη για να φέρει πίσω στη χώρα του την παλιά της δόξα».
Το μουστάκι και η στάση του παραπέμπουν σε αξιωματικό του τσαρικού στρατού, καθώς μιλά από το γραφείο του στα νότια της Μόσχας. «Αν και η Δύση τον αντιμετωπίζει ως μια τρομακτική φυσιογνωμία, ο Στρέλκοφ, γεννηθείς το 1970, έχει εξελιχθεί τρόπον τινά σε ήρωα της ρωσικής δεξιάς. Είναι μεταξύ αυτών που πιστεύουν ότι ο Πούτιν δεν ενεργεί αρκετά αποφασιστικά στην ανατολική Ουκρανία, και που μισούν βαθιά τους ακτιβιστές της αντιπολίτευσης όπως ο πρόσφατα δολοφονηθείς Μπόρις Νέμτσοφ».
«Ονειρεύομαι μια Ρωσία με τα φυσικά της σύνορα, τουλάχιστον αυτά του 1939» αναφέρει ο ίδιος στο Spiegel. Ισχυρίζεται ότι ήταν αυτός που έπεισε τον Πούτιν να επέμβει στρατιωτικά στην Ουκρανία, εν μέσω μιας περιόδου κατά την οποία στο Κρεμλίνο ήταν υπό συζήτηση η πρέπουσα προσέγγιση στην κρίση. «Ήμουν αυτός που τράβηξε την σκανδάλη για τον πόλεμο» λέει ο ίδιος, συγκρίνοντας τον εαυτό του με τον Σερβοβόσνιο εθνικιστή Γκαβρίλο Πριντσίπ, ο οποίος δολοφόνησε τον αρχιδούκα Φραγκίσκο Φερδινάνδο, διάδοχο του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, πυροδοτώντας τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο το 1914.
Ο Στρέλκοφ υποστηρίζει ότι ήταν ήδη στην Κριμαία στις 21 Φεβρουαρίου του 2014, όταν ο Γιανουκόβιτς εγκατέλειψε το Κίεβο. Νωρίτερα, είχε περάσει καιρό στην Πλατεία Μεϊντάν στο Κίεβο, παρακολουθώντας τους μελλοντικούς αντιπάλους του. Τον Απρίλιο ο ίδιος, μαζί με ένοπλους ατάκτους από τη Ρωσία έφτασε από την Κριμαία στο Σλοβιάνσκ, που βρίσκεται ανάμεσα στο Ντόνετσκ και το Χάρκοβο. «Στην αρχή κανείς εκεί δεν ήθελε να πολεμήσει» λέει. Στη συνέχεια αυτός και οι άνδρες του επιτέθηκαν σε ένα αστυνομικό τμήμα στο Σλοβιάνσκ, δημιουργώντας προηγούμενο. Αργότερα ανέλαβε καθήκοντα «υπουργού Άμυνας» στη Λαϊκή Δημοκρατία του Ντόνετσκ. Τον Αύγουστο το Κρεμλίνο τον διέταξε να επιστρέψει στη Μόσχα από το Ντόνετσκ- μια εντολή την οποία ο ίδιος ακόμα δεν έχει «ξεπεράσει».
Από το νέο του γραφείο, σημειώνεται στο δημοσίευμα, ο Στρέλκοφ συνεχίζει τη μάχη, με κάποιους από τους υφισταμένους του – κάποιοι εκ των οποίων φορούν ακόμα στολές παραλλαγής, ακόμα και αν κάθονται σε υπολογιστές – να στήνουν βίντεο και ανακοινώσεις.
Ο Στρέλκοφ υποστηρίζει ότι οι νέοι του αντίπαλοι είναι οπαδοί της φιλελεύθερης αντιπολίτευσης, οι οποίοι, πιστεύει, σχεδιάζουν μια φιλοδυτική επανάσταση στη Ρωσία, στα πρότυπα της Ουκρανίας. Ερωτηθείς για το τι πιστεύει για τη δολοφονία του Νέμτσοφ, απαντά- προσπερνώντας τον εκπρόσωπο Τύπου του- ότι ο Νέμτσοφ «ήταν χωρίς ταλέντο και χωρίς επιτεύγματα. Ήταν εχθρός του ρωσικού κράτους, και όλου του ρωσικού λαού». Ωστόσο, διευκρινίζει ότι δεν εγκρίνει τη δολοφονία του, επειδή «κάνει ζημιά στον Πούτιν» (αν και πριν τον πόλεμο στην Ουκρανία θεωρούσε τον Πούτιν εχθρό). Αυτή τη στιγμή θεωρεί ότι ο Ρώσος πρόεδρος είναι πολύ φιλελεύθερος και πολύ αδύναμος. Ο Στρέλκοφ επιθυμεί να δει την αναστήλωση της Ρωσικής Αυτοκρατορίας, υπό την ηγεσία ενός ολοκληρωτικού ηγέτη και ονειρεύεται έναν τσάρο στο πρότυπο του Στάλιν. Η ανθρωπότητα, λέει, έχει πολύ μικρή εμπειρία με τη δημοκρατία, και για αυτό ο ίδιος υποστηρίζει μια «ορθόδοξη μοναρχία».
Ο «Ρωσικός Κόσμος» κατά τον Στρέλκοφ, θα έπρεπε να περιλαμβάνει τη Λευκορωσία, τη Γεωργία, την Αρμενία και ίσως και την Κεντρική Ασία. Η Ουκρανία αποτελεί σίγουρα τμήμα της, κατά τον ίδιο. «Οι πραγματικοί αποσχιστές είναι αυτοί στο Κίεβο, επειδή θέλουν να αποκόψουν την Ουκρανία από τη Μόσχα».
Οι Ρώσοι εθνικιστές έχουν μια σχέση αγάπης- μίσους με το Κρεμλίνο, σημειώνεται στο δημοσίευμα. Τους αρέσει το «μαχητικό« στυλ του Πούτιν (με τις πολεμικές τέχνες κτλ), αλλά θεωρούν ότι διστάζει, ενώ κάποιοι πιστεύουν ότι δουλεύει για τη Δύση. «Γιατί δεν καταστρέψαμε τον ουκρανικό στρατό τον Σεπτέμβριο;» ρωτά ο Στρέλκοφ. Κάποια ΜΜΕ τον χαρακτήριζαν μέλος της ρωσικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών, GRU – ωστόσο, σύμφωνα με το Spiegel, τα πράγματα είναι πιο πολύπλοκα, καθώς ήταν στέλεχος της FSB (με δράση στην Τσετσενία, μεταξύ άλλων), αλλά παράλληλα δεν κρύβει τις πεποιθήσεις του. Η Ουκρανία δεν είναι ο πρώτος του πόλεμος, καθώς το 1992 ήταν στην Υπερδνειστερία και μετά βρέθηκε στην Τσετσενία και τη Βοσνία, πολεμώντας στο πλευρό των Σέρβων με Ρώσους εθελοντές, τους «Τσαρικούς Λύκους». Στην ανατολική Ουκρανία επέβαλε θανατικές ποινές, επικαλούμενος σοβιετικό διάταγμα του 1941.
H «προδοσία» της περεστρόικα
Το Spiegel κάνει λόγο για έναν χαρακτήρα από τα βάθη της μετασοβιετικής κοινωνίας- «εξτρεμιστή», αλλά αυτό δεν είναι κάτι ασυνήθιστο για άνδρες της γενιάς του, που είδαν το 1991 τη Σοβιετική Ένωση, όπου είχαν μεγαλώσει, να αποσυντίθεται γύρω τους. Δεν τους ενδιαφέρει το πολυτελές μοντέλο ζωής, με ακριβά αυτοκίνητα και ταξίδια στο εξωτερικό, και θεωρούν την περεστρόικα του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ προδοσία. Ο Στρέλκοφ πιστεύει ότι πολεμά στην πρώτη γραμμή ενός μεγάλου πολέμου, στον οποίο η Ρωσία θα ανακτήσει τη θέση που της αρμόζει στην παγκόσμια τάξη. Η κοσμοθεωρία αυτή περιλαμβάνει πολλούς εχθρούς, όπως η Ευρώπη, οι ΗΠΑ και οι Ρώσοι που σκέφτονται διαφορετικά. «Οι πιο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι έχουν στενούς δεσμούς με τους ολιγάρχες και τη Δύση» υποστηρίζει.
Η παρουσία του στην Ουκρανία ήταν αρχικά πλεονέκτημα για τη ρωσική προπαγάνδα, δίνοντας «πρόσωπο» στον πόλεμο, ενώ αποπνέει έναν αέρα εκκεντρικότητας, με τις παλιές στολές και τις αναπαραστάσεις παλαιών μαχών που αποτελούν ενδιαφέροντά του. Πολλοί Ρώσοι θεωρούν ότι ακολουθεί έναν λιτό, αυστηρό τρόπο ζωής, ότι διακατέχεται από «ιπποτικές» αντιλήψεις και, πάνω από όλα, ότι δεν είναι διεφθαρμένος. Εφημερίδες τον έχουν χαρακτηρίσει «Ρώσο Τσε Γκεβάρα».
Ωστόσο, όπως σημειώνει το Spiegel, οι Ρώσοι ηγέτες δεν φαίνονται πλέον να τον ελέγχουν, και ο ίδιος έχει εξελιχθεί σε σύμβολο της ρωσικής ακροδεξιάς. Μακροπρόθεσμα, είναι άγνωστο το εάν αυτή η μερίδα της ρωσικής κοινωνίας θα συνεχίσει να θεωρεί ότι έχει δεσμούς με το Κρεμλίνο – ήδη πολλοί επικρίνουν τον Πούτιν επειδή δεν προσάρτησε το Ντόνετσκ και του Λουχάνσκ. Η Μόσχα αφήνει το Ντονμπάς να εξελιχθεί σε «καμμένη γη», λέει ο ίδιος, προσθέτοντας ότι ο πρόεδρος πρέπει να επιβάλει την τάξη στο Κρεμλίνο. Η λέξη που χρησιμοποιεί για αυτό είναι «κάθαρση», που παραπέμπει στις τακτικές του Στάλιν. Η συμφιλίωση με τη Δύση, υποστηρίζει ο ίδιος, δεν είναι πλέον δυνατή. «Ελπίζω να το καταλαβαίνει και ο Πούτιν αυτό», αναφέρει.