Στις 25 Σεπτεμβρίου οι κάλπες την Ιταλία θα ανοίξουν για την εκλογή του 7ου πρωθυπουργού στη χώρα την τελευταία δεκαετία. Μια εκλογική αναμέτρηση που έχει τραβήξει τα βλέμματα στην Ευρώπη καθώς η Ιταλία «κινδυνεύει» να πέσει στα χέρια του ακροδεξιού κόμματος «Αδέρφια της Ιταλίας» της Τζόρτζια Μελόνι η οποία προηγείται στις δημοσκοπήσεις .
Αν και η Ιταλία είναι συνηθισμένη στις πολιτικές κρίσεις, το ενδεχόμενο να εκλεγεί ένα ακροδεξιό κόμμα στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ εν μέσω σκληρής ενεργειακής κρίσης και πολέμου στην Ουκρανία, φαντάζει στις Βρυξέλλες πραγματικός εφιάλτης.
Το κόμμα της αντιπολίτευσης, που ο Μάριο Ντράγκι είχε επιλέξει να κρατήσει μακριά από την κυβέρνηση εθνικής ενότητας, φαίνεται οτι θα καταφέρει να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες έδρες και συμμαχίες ώστε η 46χρονη Μελόνι, που δεν κρύβει τα ακροδεξιά και αντι ευρωπαϊκά της αισθήματα και είναι στα μάτια των Ιταλών ψηφοφόρων η μόνη «άφθαρτη» υποψήφια, να γίνει η πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός.
Σε μια λίστα υποψηφίων, που περιλαμβάνει δύο πρώην πρωθυπουργούς, τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι της «Forza Italia» και τον επικεφαλής του Κινήματος των 5 Αστέρων Τζουζέπε Κόντε, τον υποψήφιο του Δημοκρατικού Κόμματος, βετεράνο πολιτικό Ενρίκο Λέτα και τον επικεφαλής της Λέγκας του Βορά Ματέο Σαλβίνι, η Μελόνι χρησιμοποιεί το ισχυρό αντιμεταναστευτικό χαρτί σε μια Χριστιανοδημοκρατική χώρα που όμως βυθίζεται στα χρέη.
Ο προϋπολογισμός των 26 δισ ευρώ που προσπάθησε να περάσει ο Μάριο Ντράγκι σε μια προσπάθεια να αντιμετωπίσει τον πληθωρισμό ρεκόρ του 8% τον Ιούνιο και την ενεργειακή κρίση, καταψηφίστηκε από το Κίνημα των 5 Αστέρων.
Το κόμμα που ίδρυσε ο Πέπε Γκρίλο, αναμένεται να λάβει τη δυσαρέσκεια των πολιτών στις κάλπες του Σεπτεμβρίου με τις δημοσκοπήσεις να το κατατάσσουν τέταρτο με 11%.
Πατρίς, θρησκεία, οικογένεια
Κι ενώ ο πρώην επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι είχε θέσει ως πρώτη προτεραιότητα την διάσωση της ιταλικής οικονομίας, με στόχο τη μείωση του ελλείμματος στο 5,6% του ΑΕΠ το 2022 από 7,2% το 2021 και του δημόσιου χρέους που καλπάζει στο 160% του ΑΕΠ, ώστε η Ιταλία να λάβει την οικονομική ενίσχυση των 200 δισ ευρώ από την ΕΕ, η Μελόνι στρέφει την προσοχή της στις «βαριές» αξίες της παραδοσιακής οικογένειας και της ιταλικής ταυτότητας.
Συχνά αυτοπροσδιορίζεται στις ομιλίες της λέγοντας «είμαι γυναίκα, είμαι μητέρα, είμαι Ιταλίδα, είμαι χριστιανή και δεν θα μου το αφαιρέσετε αυτό» ενώ η αντιμετώπιση των καθημερινών οικονομικών προβλημάτων έχει έντονη λαϊκιστική οσμή.
Γεννημένη στην εργατική συνοικία Garbatella της Ρώμης από μια Σικελή μητέρα και έναν πατέρα από τη Σαρδηνία –μακριά από την ελίτ της πόλης– η ηγέτης των «Αδερφών της Ιταλίας» συγκεντρώνει στις δημοσκοπήσεις το 23% των ψήφων, ποσοστό που παρουσιάζει ανοδική τάση. Σε συνεργασία με την ακροδεξιά Λέγκα του Βορά και τη δεξιά του Μπερλουσκόνι αναμένεται να αποσπάσουν περίπου 221 από τις 400 έδρες στην Κάτω Βουλή και 108 από τις 200 έδρες στη Γερουσία.
Αντίθετα, η προσπάθεια του Ενρίκο Λέτα να δημιουργήσει έναν κεντροαριστερό πόλο με το Κίνημα των 5 Αστέρων φαίνεται να μην συγκεντρώνει την προτίμηση των ψηφοφόρων.
“Επί ενάμιση χρόνο, σε όποια δυσαρέσκεια είχαν οι Ιταλοί, έβρισκαν μόνο μία διέξοδο: Στους «Αδερφούς της Ιταλίας»”
Η ακροδεξιά τάζει επιδόματα
Οι τεράστιες αυξήσεις στις τιμές τροφίμων και ενέργειας, ο υψηλός πληθωρισμός, οι μεταναστευτικές ροές από την εμπόλεμη Ουκρανία στην καρδιά της Ευρώπης και την Ιταλία και η οικονομική αστάθεια της χώρας είναι το κατάλληλο έδαφος για τις μεταφασιστικές, λαϊκιστικές δηλώσεις της Μελόνι.
Εμφανιζόμενοι ως ο εγγυητής της οικογένειας και της ιταλικής εθνικής ταυτότητας, τα «Αδέρφια της Ιταλίας» έχουν θέσει ως προτεραιότητα την αντιμετώπιση του χαμηλού ποσοστού γεννήσεων στη χώρα, προτείνοντας τη δημιουργία δωρεάν βρεφονηπιακών σταθμών και την καθιέρωση οικογενειακού επιδόματος 400 ευρώ το μήνα .
Η Μελόνι έχει επίσης αντιταχθεί στις συμπράξεις ομοφυλοφίλων και θέλει να κλείσει τα λιμάνια της Ιταλίας στους μετανάστες που φτάνουν από τη Λιβύη.
«Επί ενάμιση χρόνο, σε όποια δυσαρέσκεια είχαν οι Ιταλοί, έβρισκαν μόνο μία διέξοδο: Στους «Αδερφούς της Ιταλίας», δήλωσε στο France 24 ο Μαρκ Λαζάρ, ειδικός στην Ιταλία στο Πανεπιστήμιο Sciences Po στο Παρίσι. «Γι’ αυτό σημείωσε μεγάλη πρόοδο στις τοπικές εκλογές και είναι πλέον ένα από τα κορυφαία κόμματα της χώρας και στις εκλογές, όπως δείχνουν οι δημοσκοπήσεις».
Αν και τα Αδέρφια της Ιταλίας» προηγούνται έναντι του κεντροαριστερού Δημοκρατικού Κόμματος (PD) μόνο κατά μία μονάδα (22%), συλλογικά η ακροδεξιά και η δεξιά έχουν πολύ μεγαλύτερη βαρύτητα από την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος.
Η λαϊκιστική-εθνικιστική Λέγκα του πρώην υπουργού Εσωτερικών Ματέο Σαλβίνι βρίσκεται στην τρίτη θέση στις δημοσκοπήσεις, με ποσοστό 15% ενώ το Forza Italia του πρώην πρωθυπουργού Σίλβιο Μπερλουσκόνι ακολουθεί με 8% πίσω από το Κίνημα Πέντε Αστέρων που συγκεντρώνει το 11%.
“Η ταυτότητα του κόμματος είναι, ως επί το πλείστον, συνδεδεμένη με μεταφασιστικές παραδόσεις”
Μεταφασιστική ιστορία
Το κόμμα της Μελόνι ιδρύθηκε το 2012 ως ο διάδοχος της Εθνικής Συμμαχίας, η οποία αναδύθηκε από τις στάχτες του Ιταλικού Κοινωνικού Κινήματος 1946-1995 που σχηματίστηκε από μέλη του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Αν και η Μελόνι αρνείται οποιαδήποτε σχέση με τις ιδέες του Μουσολίνι, δεν έχει ποτέ καταδικάσει τη φασιστική ιδεολογία.
«Η Μελόνι υπήρξε ακτιβίστρια στη μεταφασιστική πολιτική από τη νεολαία της», υποστηρίζει στο France 24 ο Πιέρο Ιγκνάζι, ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και ειδικός στην ακροδεξιά.
«Η ταυτότητα του κόμματος είναι, ως επί το πλείστον, συνδεδεμένη με μεταφασιστικές παραδόσεις. Αλλά η πλατφόρμα του αναμειγνύει αυτή την παράδοση με ορισμένες κυρίαρχες συντηρητικές ιδέες και νεοφιλελεύθερα στοιχεία όπως η ελεύθερη επιχείρηση».
Όμως τα «Αδέρφια της Ιταλίας» εξακολουθούν να έχουν κάποια μέλη που νοσταλγούν την κυριαρχία του Ντούτσε ενώ η Μελόνι έχει αποφύγει να εκφραστεί αρνητικά απέναντι στο Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.
Η στενές σχέσεις της με τον Ούγγρο εθνικιστή πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, με το γαλλικό ακροδεξιό κόμμα της Μαρίν Λεπέν και με το Ισπανικό ακροδεξιό Vox, σε συγκέντρωση του οποίου εμφανίστηκε και μίλησε δίπλα στον ηγέτη του Σαντιάγκο Αμπασκάλ προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη.
Η επικράτηση του Εμάνουελ Μακρόν απέναντι στη Λεπέν στις πρόσφατες προεδρικές εκλογές στη Γαλλία έδωσε μια ανάσα στην ΕΕ η οποία φαίνεται αμφίβολο να συγκρατήσει τον Σεπτέμβριο την Ιταλία.
Οικονομία σε νευρική κρίση
Όπως αναφέρει η Washington Post, η αδυναμία και το υπέρογκο χρέος της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της ευρωζώνης κινδυνεύει να γίνει πρόβλημα και όλων των άλλων.
Το Ιταλικό δράμα εκτυλίσσεται σε μια εποχή που η ΕΚΤ σφίγγει τη νομισματική πολιτική και αυξάνει τα επιτόκια, γεγονός που προκαλεί ανησυχία για ύφεση στην ευρωζώνη με τις ανησυχίες να αυξάνονται περαιτέρω μετά την υπέρβαση της απόδοσης των 10ετών ιταλικών κρατικών ομολόγων κατά 4% τον Ιούνιο, το υψηλότερο από το 2014.
Τα υψηλότερα επιτόκια εγείρουν ερωτήματα σχετικά με τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του ιταλικού χρέους, που σύμφωνα με οικονομικούς κύκλους στις Βρυξέλλες κάνει την ελληνική κρίση να φαίνεται «παιχνιδάκι».