Στη φυλακισμένη Ιρανή ακτιβίστρια και υπέρμαχο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Νάργκες Μοχαμάντι απονεμήθηκε το φετινό Νόμπελ Ειρήνης.
Το βραβείο της δόθηκε για τον αγώνα της κατά της καταπίεσης των γυναικών στο Ιράν και τις προσπάθειές της όσον αφορά στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση της Επιτροπής Νόμπελ, ο αγώνας της Μοχαμάντι έχει συνοδευτεί από τεράστιο προσωπικό κόστος: Το καθεστώς την έχει συλλάβει 13 φορές, την έχει καταδικάσει 5 και της έχουν επιβληθεί συνολικά 31 χρόνια φυλάκιση και 154 χτυπήματα με μαστίγιο. Η ίδια αυτή τη στιγμή βρίσκεται στη φυλακή.
Το σύνθημα των διαδηλωτών που διαμαρτύρονταν για τον φόνο της Μαχσά Τζινά Αμινί τον Σεπτέμβριο του 2022, «Γυναίκα, Ζωή, Ελευθερία», εκφράζει την αφοσίωση και τη δουλειά της Νάργκες Μοχαμάντι, όπως υπογραμμίζεται: Μάχεται για τις γυναίκες ενάντια στις διακρίσεις και την καταπίεση, υποστηρίζει τον αγώνα των γυναικών για να ζουν πλήρεις, αξιοπρεπείς ζωές, και αγωνίζεται για την ελευθερία έκφρασης και την ανεξαρτησία και ενάντια στους κανόνες που επιβάλλουν στις γυναίκες να μένουν κλεισμένες μέσα και να καλύπτουν τα σώματά τους.
Κατά τη δεκαετία του 1990, ως νεαρή φοιτήτρια Φυσικής, ήδη διακρινόταν ως υπέρμαχος της ισότητας και των δικαιωμάτων των γυναικών, Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της, δούλεψε σαν μηχανικός, αλλά και ως αρθρογράφος σε εφημερίδες. Το 2003 συνεργάστηκε με το Κέντρο Υπερμάχων Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στην Τεχεράνη και το 2011 συνελήφθη για πρώτη φορά και καταδικάστηκε σε πολυετή φυλάκιση για τις προσπάθειές της να βοηθήσει κρατούμενους ακτιβιστές και τις οικογένειές τους.
Δύο χρόνια μετά, αφού αφέθηκε ελεύθερη με εγγύηση, συμμετείχε σε εκστρατεία κατά της θανατικής ποινής. Το 2015 συνελήφθη ξανά και καταδικάστηκε και πάλι σε φυλάκιση. Επιστρέφοντας στη φυλακή, άρχισε να μάχεται κατά της συστηματικής χρήσης βασανιστηρίων και σεξουαλικοποιημένης βίας σε βάρος πολιτικών κρατουμένων, ειδικά γυναικών, στις ιρανικές φυλακές.
Δύο χρόνια μετά, αφού αφέθηκε ελεύθερη με εγγύηση, συμμετείχε σε εκστρατεία κατά της θανατικής ποινής. Το 2015 συνελήφθη ξανά και καταδικάστηκε και πάλι σε φυλάκιση. Επιστρέφοντας στη φυλακή, άρχισε να μάχεται κατά της συστηματικής χρήσης βασανιστηρίων και σεξουαλικοποιημένης βίας σε βάρος πολιτικών κρατουμένων, ειδικά γυναικών, στις ιρανικές φυλακές.
Όταν έγινε γνωστό στις φυλακές Εβίν στην Τεχεράνη πέρυσι ότι λάμβαναν χώρα διαδηλώσεις για την Αμινί, η Μοχαμάντι ανέλαβε ηγετικό ρόλο, εκφράζοντας από τη φυλακή στήριξη στους διαδηλωτές και οργανώνοντας δράσεις αλληλεγγύης από τους κρατουμένους. Οι αρχές της επέβαλαν ακόμα πιο αυστηρά περιοριστικά μέτρα, απαγορεύοντάς της τηλεφωνήματα και επισκέπτες. Ωστόσο κατάφερε να «περάσει» έξω ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στους New York Times, με κεντρικό μήνυμα το «όσο περισσότερες από εμάς φυλακίζουν, τόσο πιο δυνατές γινόμαστε».
Όπως είπε η επικεφαλής της Επιτροπής, Μπέριτ Ρέις Άντερσεν, «αν οι ιρανικές αρχές λάβουν τη σωστή απόφαση θα την ελευθερώσουν ώστε να είναι παρούσα και να δεχτεί αυτή την τιμή, που είναι αυτό στο οποίο ελπίζουμε κυρίως».
Η Νάργκες Μοχαμάντι βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ειρήνης για τις «ενέργειές της κατά της εθνικής ασφάλειας του Ιράν», μετέδωσε το ημιεπίσημο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων Fars.
«Η Νάργκες Μοχαμάντι πήρε το βραβείο της από τους Δυτικούς», μετέδωσε το Fars, προσθέτοντας ότι «πολλές φορές έγινε πρωτοσέλιδο λόγω των ενεργειών της κατά της εθνικής ασφάλειας».
Οι ιρανικές αρχές δεν έχουν ακόμα κάνει κάποιο σχόλιο για τη βράβευση της Μοχαμάντι.
Ο ΟΗΕ ζήτησε την απελευθέρωσή της: «Η περίπτωση της Νάργκες Μοχαμάντι είναι εμβληματική των τεράστιων κινδύνων που αναλαμβάνουν οι γυναίκες προκειμένου να προασπιστούν τα δικαιώματα όλων των Ιρανών. Απαιτούμε την απελευθέρωσή της και την απελευθέρωση όλων των υπέρμαχων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που έχουν φυλακιστεί στο Ιράν», ανέφερε η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου που στάλθηκε στο Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων (AFP).