Κανένα ελαφρυντικό στις αιτιάσεις του Δήμου δεν αναγνώρισε το Συμβούλιο της Επικρατείας, το οποίο με την απόφασή του απέρριψε την αίτηση και επικύρωσε την καταβολή αποζημίωσης άνω των 136.000 ευρώ στους συγγενείς θανόντα από πτώση κλαδιών δέντρου.
«Ο Δήμος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του για τη συντήρηση και την ασφαλή χρησιμοποίηση από τους ιδιώτες των κοινόχρηστων χώρων που βρίσκονται εντός των διοικητικών ορίων του (οδοί, πλατείες κ.λπ.), έχει την υποχρέωση να φροντίζει και να λαμβάνει τα κατάλληλα μέτρα για την ασφαλή κοπή των κλαδιών των δένδρων, τα οποία είτε βρίσκονται σε κοινόχρηστο χώρο είτε βρίσκονται σε ιδιωτικό χώρο και τα κλαδιά τους εκτείνονται σε κοινόχρηστο χώρο, εφόσον τίθεται σε κίνδυνο η ζωή, η σωματική ακεραιότητα ή/και η περιουσία των ιδιωτών που χρησιμοποιούν τον κοινόχρηστο αυτό χώρο. Επομένως, για κάθε παράνομη πράξη ή παράλειψη των οργάνων του Δήμου ιδρύεται ευθύνη του Δήμου κατά τα άρθρα 105 και 106 του ΕισΝΑΚ προς αποκατάσταση της ζημίας» αναφέρει το Συμβούλιο της Επικρατείας, απορρίπτοντας την αίτηση αναίρεσης του Δήμου κατά της απόφασης του Τριμελούς Εφετείου Θεσσαλονίκης.
Επικύρωσε την καταβολή αποζημίωσης 136.000 ευρώ
Το Τριμελές Εφετείο Θεσσαλονίκης επιδίκασε αποζημίωση άνω των 136.000 ευρώ στους συγγενείς ενός 75χρονου, που έχασε τη ζωή του από την πτώση κλαδιού. Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, «οι Δήμοι είναι αρμόδιοι, μεταξύ άλλων, για τη συντήρηση, επίβλεψη και ασφαλή χρήση από τους πολίτες των χώρων πρασίνου και των κοινόχρηστων χώρων»
Μάλιστα, όπως εξηγεί, «επιβάλλεται στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοικήσεως ρητή υποχρέωση να προβαίνουν, με επιμέλεια, σε κάθε αναγκαία ενέργεια και να λαμβάνουν προληπτικά, όλα τα κατάλληλα μέτρα για να αποτρέψουν την πτώση των δένδρων ή κλαδιών τους, ώστε να εξασφαλίζεται η ασφαλής και ακίνδυνη κίνηση των πεζών και οχημάτων».
Το δικαστήριο κρίνει πως η υποχρέωση αυτή δεν αφορά μόνο χώρους δημόσιας περιουσίας, αλλά αντίθετα, για λόγους δημοσίου συμφέροντος, αλλά και για την προστασία των διερχόμενων ιδιωτών, εκτείνεται και «στους γειτνιάζοντες ή συνεχόμενους προς τους ανωτέρω χώρους, εφόσον, είτε είναι ιδιωτικοί ή κοινόχρηστοι (οικοδομών, πολυκατοικιών, μονοκατοικιών)». Κι αυτό γιατί οι Δήμοι είναι αρμόδιοι για την ακίνδυνη και ασφαλή διακίνηση των πολιτών, η οποία επιτυγχάνεται «κατά τα δεδομένα της κοινής πείρας και τις αρχές της καλής πίστης, με την επέκταση της επιμέλειας αυτών».
Το ιστορικό της υπόθεσης
Όλα ξεκίνησαν από ένα πεύκο το οποίο «απειλούσε» το σπίτι της κόρης του, φτάνοντας στην βεράντα του σπιτιού της. Κάνοντας χρήση μίας γνωριμίας που είχε στο δήμο ο θανών ζήτησε να κοπεί – κάτι που η δημοτική αρχή έπρεπε να είχε κάνει.
Τελικώς, ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του. «Με συνεργείο που αποτελούνταν από δύο άτομα, ήτοι τον κ. . και τον κ. ., οι οποίοι ανήλθαν με το ανυψωτικό μηχάνημα προκειμένου να ξεκινήσουν το κλάδεμα του δένδρου με αλυσοπρίονο, επισημαίνοντας στον θανόντα ότι θα χρειαστεί αυτός να παραμείνει στο σημείο ώστε να απωθεί τους περαστικούς, ή αυτούς που άφηναν τα αυτοκίνητά τους, καθώς σε κοντινή απόσταση υπήρχε δημοτική οδός, χώροι στάθμευσης και πεζοδρόμιο. Ο θανών δεν φορούσε προστατευτικό κράνος, ενώ στο σημείο δεν είχε τοποθετηθεί σήμανση που να προειδοποιεί για την εκτέλεση των εργασιών, ούτε είχε γίνει περίφραξη του χώρου με δίχτυ ή κορδέλες» αναφέρει η απόφαση.
«Κατά τη διάρκεια του κλαδέματος τα κομμένα κλαδιά προσγειώνονταν με σφοδρότητα στο έδαφος. Ενώ οι εργασίες συνεχίζονταν ο, εγγονός του θανόντα, βγήκε από την κατοικία του λόγω του εκκωφαντικού θορύβου και προσπάθησε να προσεγγίσει τον παππού του, ο οποίος όμως τον παρότρυνε να μην πλησιάσει προκειμένου να είναι ασφαλής. Κάποια στιγμή ενώ ήδη είχαν στοιβαχτεί στο έδαφος περιμετρικά πολλά κλαδιά και ενώ το αλυσοπρίονο σταμάτησε να λειτουργεί, ο θανών πλησίασε κοντά στο δένδρο. Τη στιγμή εκείνη, χωρίς προειδοποίηση, τέθηκε το αλυσοπρίονο πάλι σε λειτουργία με αποτέλεσμα να κοπεί ένα μεγάλο και βαρύ κλαδί, το οποίο με σφοδρότητα προσγειώθηκε στο κεφάλι του θανόντα, τραυματίζοντας τον θανάσιμα, μπροστά στα μάτια του ανήλικου εγγονού του. Ο θανών άρχισε να αιμορραγεί και έχασε τις αισθήσεις του, ενώ από τις φωνές του ανηλίκου βγήκε από το σπίτι της μια γειτόνισσα, η κ. ., η οποία προσπάθησε να παράσχει τις πρώτες βοήθειες μέχρι την έλευση του ΕΚΑΒ» επισημαίνεται.
Και προστίθεται: «Ο . διεκομίσθη στο Γενικό Νοσοκομείο Σερρών, εισήχθη στη Β’ Χειρουργική Κλινική, όπου διαγνώστηκε κάταγμα θόλου του κρανίου και βαρύτατη κρανιοεγκεφαλική κάκωση. Εξαιτίας της βαρύτητας της κατάστασής του διεκομίσθη την ίδια ημέρα στο Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης ΑΧΕΠΑ, όπου εισήχθη στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας Αναισθησιολογικού (ΜΕΘΑ) ως πολυτραυματίας κατόπιν πτώσης ξένου σώματος επί της κεφαλής του».
Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας
Στην απόφασή του το Ανώτατο Δικαστήριο αναφέρει πως «επειδή, στην προκειμένη περίπτωση, όπως ανελέγκτως κατ’ αναίρεση δέχθηκε το διοικητικό εφετείο, ο θανάσιμος τραυματισμός του ………………. προκλήθηκε κατά την εκτέλεση των εργασιών κλαδέματος δένδρου το οποίο βρισκόταν σε κοινόχρηστο χώρο εργατικών κατοικιών ιδιοκτησίας του Ο.Ε.Κ., σε επαφή με τον κοινόχρηστο χώρο πεζοδρομίου, απείχε μόλις 1,5 μέτρο από τον δρόμο και αποτελούσε «αισθητική και οργανική ενότητα με τους χώρους αυτούς», καθόσον τα κλαδιά του εκτείνονταν πάνω από το πεζοδρόμιο και τον δρόμο και λόγω της ανάπτυξής τους περιέκλειαν κινδύνους για πεζούς και οχήματα. Ενόψει αυτών, σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στην προηγούμενη σκέψη, τα αρμόδια όργανα του αναιρεσείοντος Δήμου ………………. είχαν το καθήκον να φροντίζουν για την κοπή των κλαδιών του ως άνω δένδρου, που εκτείνονταν σε κοινόχρηστο χώρο. Άλλωστε, όπως δέχθηκε ανελέγκτως το διοικητικό εφετείο, ο Δήμος προέβαινε σε τακτά χρονικά διαστήματα με συνεργεία του στο κλάδεμα των δένδρων του ευρύτερου χώρου, στον οποίο υπήρχε το μοιραίο δένδρο. Περαιτέρω, όπως ανελέγκτως δέχθηκε το διοικητικό εφετείο, την ημέρα, κατά την οποία έλαβε χώρα το ζημιογόνο γεγονός, τις εργασίες κλαδέματος εκτέλεσαν ο έκτος αναιρεσίβλητος (……………..) μαζί με τον ………………, που προσήλθαν στο σημείο με υπηρεσιακό όχημα του Δήμου. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την αναιρεσιβαλλόμενη απόφαση και αναφέρεται και στο δικόγραφο της αίτησης αναιρέσεως, ο ……………….. είχε ορισθεί με απόφαση Δημάρχου ……………… εντεταλμένος δημοτικός σύμβουλος με δικαίωμα υπογραφής εγγράφων επί των αρμοδιοτήτων που απορρέουν από τον Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου ……………… και έχουν σχέση με το Τμήμα Πρασίνου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών [Τμήμα, το οποίο, σύμφωνα με την παρ. 21.5 του άρθρου 21 του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας του Δήμου (που εγκρίθηκε με την 10710/2011 απόφαση του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας – Θράκης, Β΄ 2106) είναι αρμόδιο, μεταξύ άλλων, για την «προστασία, καθαριότητα και διαχείριση όλων των κοινόχρηστων χώρων πρασίνου, δενδροστοιχιών και αύλειων χώρων ιδρυμάτων με κηποτεχνική διαμόρφωση που υπάγονται στις αρμοδιότητες του Δήμου … »]. Μάλιστα, κατά το δευτεροβάθμιο δικαστήριο, ενόψει του ότι κατά τον κρίσιμο χρόνο το Τμήμα Πρασίνου δεν διέθετε εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό, ο ανωτέρω αναλάμβανε και με προσωπική εργασία την ικανοποίηση αιτημάτων δημοτών για κλάδεμα δένδρων. Με τα δεδομένα αυτά, ο έκτος αναιρεσίβλητος προέβη στην εκτέλεση των εργασιών κλαδέματος του ως άνω δένδρου ενεργώντας ως όργανο του αναιρεσείοντος Δήμου και αποτελώντας μαζί με τον ……………… άτυπο συνεργείο, καθόσον οι επίμαχες εργασίες τελούσαν σε εσωτερική συνάφεια προς την εκτέλεση της ως άνω υπηρεσίας και κατέτειναν στην εξασφάλιση της ασφαλούς χρησιμοποίησης από τους ιδιώτες των κοινόχρηστων χώρων του Δήμου …………… Η συνάφεια δε αυτή δεν αναιρείται από το αν ο έκτος αναιρεσίβλητος (……………………) ενήργησε καθ’ υπέρβαση των καθηκόντων που του ανατέθηκαν ή κατά παραβίαση των εσωτερικών κανόνων οργάνωσης και λειτουργίας της ως άνω υπηρεσίας. Αρκεί ότι η πρόσβαση του αναιρεσιβλήτου αυτού στο μέσο (υπηρεσιακό όχημα) οφειλόταν στην υπηρεσιακή του ιδιότητα (του εντεταλμένου δημοτικού συμβούλου με δικαίωμα υπογραφής εγγράφων επί αρμοδιοτήτων του Τμήματος Πρασίνου της Διεύθυνσης Τεχνικών Υπηρεσιών του αναιρεσείοντος Δήμου). Ενόψει των ανωτέρω, το διοικητικό εφετείο νομίμως έκρινε ότι στοιχειοθετείται αδικοπρακτική ευθύνη του Δήμου ………………., ανεξάρτητα από τις ειδικότερες σκέψεις της αναιρεσιβαλλόμενης απόφασής του, είναι δε απορριπτέα όσα αντίθετα προβάλλονται με την κρινόμενη αίτηση».