Στη Μαρία Ρέσα και τον Ντμίτρι Μουράτοφ απονεμήθηκε το Νόμπελ Ειρήνης 2021, για τις «προσπάθειές τους ως προς τη διαφύλαξη της ελευθερίας της έκφρασης, που αποτελεί προϋπόθεση για τη δημοκρατία και τη διαρκή ειρήνη».
H Μαρία Ρέσα και ο Ντμίτρι Μουράτοφ τιμήθηκαν με το βραβείο για τη «θαρραλέα μάχη τους για την ελευθερία της έκφρασης στις Φιλιππίνες και τη Ρωσία» αντίστοιχα, είπε σε συνέντευξη Τύπου η πρόεδρος της Νορβηγικής Επιτροπής Νόμπελ, Μπέριτ Ρέις- Άντερσεν.
«Ταυτόχρονα αντιπροσωπεύουν όλους τους δημοσιογράφους που υψώνουν ανάστημα για αυτό το ιδανικό, σε έναν κόσμο όπου η δημοκρατία και η ελευθερία του Τύπου έρχονται αντιμέτωπες με όλο και πιο δυσμενείς συνθήκες» πρόσθεσε.
Το βραβείο αυτό είναι το πρώτο σε δημοσιογράφους από τότε που το κέρδισε ο Γερμανός Καρλ φον Οσιέτσκι το 1935, για την αποκάλυψη του προγράμματος επανεξοπλισμού της χώρας του.
«Η ελεύθερη, ανεξάρτητη και βασιζόμενη σε γεγονότα δημοσιογραφία υπηρετεί ως προς την προστασία απέναντι στην κατάχρηση εξουσίας, τα ψεύδη και την πολεμική προπαγάνδα» είπε η Ρέις Άντερσεν.
Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση της επιτροπής, η Μαρία Ρέσα χρησιμοποιεί την ελευθερία της έκφρασης για να «εκθέσει την κατάχρηση εξουσίας, τη χρήση βίας και την αυξανόμενη απολυταρχία στην πατρίδα της, τις Φιλίππίνες. Το 2012 έγινε συνιδρύτρια της Rappler, μιας εταιρείας digital media για την ερευνητική δημοσιογραφία, της οποίας ηγείται ακόμα».
Ως δημοσιογράφος και διευθύνουσα σύμβουλος της Rappler, η Ρέσα έχει δείξει πως είναι «ατρόμητη υπέρμαχος της ελευθερίας της έκφρασης. Η Rappler έχει εστιάσει την κριτική και προσοχή της στην αμφιλεγόμενη, δολοφονική εκστρατεία κατά των ναρκωτικών του καθεστώτος Ντουτέρτε. Ο αριθμός των θανάτων είναι τόσο υψηλός που η εκστρατεία θυμίζει πόλεμο ενάντια στον ίδιο τον πληθυσμό της χώρας. Η Ρέσα και η Rappler έχουν επίσης καταγράψει πώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρησιμοποιούνται για την εξάπλωση των fake news, την παρενόχληση αντιπάλων για τη χειραγώγηση του δημοσίου διαλόγου».
Ο Ντμίτρι Αντρέγεβιτς Μουράτοφ «εδώ και δεκαετίες υπερασπίζεται την ελευθερία λόγου στη Ρωσία, υπό όλο και πιο δύσκολες συνθήκες. Το 1993 ήταν ένας από τους συνιδρυτές της ανεξάρτητης εφημερίδας Novaja Gazeta. Από το 1995 είναι διευθυντής σύνταξης της εφημερίδας, για συνολικά 24 χρόνια. Η Novaja Gazeta είναι η πιο ανεξάρτητη εφημερίδα στη Ρωσία σήμερα, με θεμελιωδώς κριτική στάση απέναντι στην εξουσία. Η βασιζόμενη σε γεγονότα δημοσιογραφία και επαγγελματική ακεραιότητα την έχουν καταστήσει σημαντική πηγή πληροφόρησης για λογοκρίσιμες πτυχές της ρωσικής κοινωνίας στις οποίες σπάνια αναφέρονται άλλα ΜΜΕ. Από την έναρξή της το 1993, η Novaja Gazeta έχει δημοσιεύσει άρθρα κριτικής σε θέματα που κυμαίνονται από τη διαφθορά, την αστυνομική βία και τις παράνομες συλλήψεις μέχρι την εκλογική νοθεία, τα ”εργοστάσια τρολ” και τη χρήση ρωσικών στρατιωτικών δυνάμεων εντός και εκτός Ρωσίας».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση οι αντίπαλοι της εφημερίδας έχουν αντιδράσει με «εκφοβισμούς, απειλές, βία και φόνους. Από την αρχή της εφημερίδας έξι από τους δημοσιογράφους της έχουν σκοτωθεί, μεταξύ των οποίων η Άννα Πολιτκόφσκαγια, που έγραψε αποκαλυπτικά άρθρα για τον πόλεμο στην Τσετσενία. Παρά τους φόνους και τις απειλές, ο διευθυντής σύνταξης Μουράτοφ αρνείται να εγκαταλείψει την ανεξάρτητη πολιτική της εφημερίδας. Έχει υπερασπιστεί με συνέπεια το δικαίωμα των δημοσιογράφων να γράφουν ό,τι επιθυμούν για οτιδήποτε επιθυμούν, εφόσον συμμορφώνονται στα επαγγελματικά και ηθικά στάνταρ της δημοσιογραφίας».
Ο Ντμίτρι Μουράτοφ δήλωσε ότι αφιερώνει το Νόμπελ Ειρήνης στην εφημερίδα και στους συνεργάτες του που δολοφονήθηκαν. «Δεν είναι ένα προσωπικό βραβείο. Είναι ένα βραβείο της Novaja Gazeta. Είναι ένα βραβείο για όσους σκοτώθηκαν υπερασπιζόμενοι το δικαίωμα των ανθρώπων στην ελευθερία της έκφρασης», δήλωσε ο Μουράτοφ, όπως μετέδωσε το πρακτορείο TASS, ενώ διάβασε και έναν κατάλογο με τα ονόματα των έξι δημοσιογράφων - συνεργατών της εφημερίδας που δολοφονήθηκαν.
Το Κρεμλίνο από πλευράς του χαιρέτισε το «θάρρος» και το «ταλέντο» του Ντμίτρι Μουράτοφ: «Μπορούμε να συγχαρούμε τον Ντμίτρι Μουράτοφ. Εργάζεται αδιαλείπτως σύμφωνα με τα ιδανικά του, διατηρώντας τα. Είναι ταλαντούχος και θαρραλέος», δήλωσε στους δημοσιογράφους ο εκπρόσωπος της ρωσικής προεδρίας Ντμίτρι Πεσκόφ, ο οποίος ότι δεν γνωρίζει αν ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν θα τον συγχαρεί προσωπικά.
Ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Μόσχα, Τζέικ Σάλιβαν, συνεχάρη και αυτός από την πλευρά του τον «φίλο» του Ντμίτρι Μουράτοφ, ο οποίος, όπως είπε, τιμήθηκε γιατί «είπε την αλήθεια στην εξουσία στη Ρωσία».