Στη Ρώμη μεταβαίνει σήμερα, Τετάρτη ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρα προκειμένου να μετάσχει στην 4η Σύνοδος των χωρών του Νότου, στην οποία συμμετέχουν οι ηγέτες από επτά χώρες (Ελλάδα, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Κύπρου και Μάλτα).
Πρόκειται για την τέταρτη σύνοδο κορυφής αυτής της ομάδας, που σχηματίστηκε κατόπιν της πρωτοβουλίας που είχε αναλάβει τον Σεπτέμβριο του 2016 ο έλληνας πρωθυπουργός. Ακολούθησαν δύο ακόμη σύνοδοι κορυφής το 2017 στη Λισαβόνα (τον Ιανουάριο) και στη Μαδρίτη (τον Απρίλιο).
Στο μενού των συζητήσεων: το μέλλον της ευρωζώνης, η προώθηση ενός οράματος για την ανάπτυξη, την απασχόληση και τις επενδύσεις, η προετοιμασία για τις ευρωεκλογές του 2019 με διεθνικά ψηφοδέλτια και τα σχέδια του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν για δημοψηφίσματα αλλά, πάνω απ′ όλα, η κρίση των μεταναστών και των προσφύγων.
Για την Ιταλία, το 2017 ήταν χρονιά καμπής: οι ακόμη το πρώτο εξάμηνο μαζικές ροές μεταναστών και προσφύγων μειώθηκαν δραματικά το δεύτερο, με τίμημα τις αμφιλεγόμενες συμφωνίες που έκλεισε η Ρώμη με τη Λιβύη. Οι αφίξεις περιορίστηκαν στις 119.000, δηλαδή μειώθηκαν κατά 35% σε σύγκριση με το 2016.
Αντιθέτως στην Ισπανία, Αλγερινοί και Μαροκινοί προστέθηκαν στους μετανάστες που φθάνουν στις ακτές της χώρας, με το σύνολο να περνάει από τις 6.000 αφίξεις το 2016 στις 23.000 το 2017.
Στην Ελλάδα, η συμφωνία η οποία κλείστηκε ανάμεσα στην ΕΕ και στην Τουρκία μείωσε τις αφίξεις στις 28.800, έναν αριθμό έξι φορές μικρότερο εκείνου που καταγραφόταν το 2016.
Στο μεταξύ ο αριθμός των νεκρών και των αγνοούμενων μεταναστών στη Μεσόγειο μειώθηκε από τους σχεδόν 5.000 το 2016 στους 3.116 το 2017, στη συντριπτική πλειονότητα στα ανοικτά της Λιβύης, όπου ο δείκτης των θανάτων έμεινε ουσιαστικά αμετάβλητος (1 στους 40).
Πέραν των διασώσεων στη θάλασσα, είναι η διαχείριση των αιτούντων άσυλο κατά τη διάρκεια των συχνά αργόσυρτων διαδικασιών εξέτασης των εγγράφων που υποβάλουν αυτή που αποτελεί την αληθινή πρόκληση για τις χώρες του νότου.
Καλύτερη κατανομή
Η Ελλάδα φιλοξενεί πάνω από 50.000 μετανάστες και πρόσφυγες, από τους οποίους οι 14.000 ζουν σε καταυλισμούς με τεράστιο πρόβλημα υπερπληθυσμού στα νησιά του Αιγαίου.
Στην Ιταλία, οι Αρχές έχουν πάψει να ανακοινώνουν τον αριθμό των αιτούντων άσυλο στα κέντρα υποδοχής. Ο τελευταίος διαθέσιμος αριθμός πλησίαζε τους 200.000―την άνοιξη.
Το κλίμα γενικευμένης δυσαρέσκειας και δυσπιστίας έχει μετατρέψει τη μεταναστευτική κρίση σε προνομιακό πεδίο για τα λαϊκιστικά κόμματα και την άκρα δεξιά στην Ιταλία ενώ πλέον πλησιάζουν οι βουλευτικές εκλογές της 4ης Μαρτίου.
Στην Ισπανία, είναι τα ετοιμόρροπα κέντρα κράτησης όπου στέλνονται οι παράτυποι μετανάστες ενόψει της απέλασής τους που προκαλεί πολεμική. Πάνω από 500 μετανάστες είναι έγκλειστοι σε μια φυλακή της Ανδαλουσίας όπου ένας Αλγερινός βρέθηκε κρεμασμένος μέσα στο κελί του την 29η Δεκεμβρίου.
Μπροστά σε αυτή την εικόνα, οι χώρες του νότου δεν σταματούν να απευθύνουν εκκλήσεις για την καλύτερη κατανομή των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στην ΕΕ. Η ελληνική κυβέρνηση έχει προτείνει επανειλημμένα να προστεθούν οι Ιρακινοί και οι Αφγανοί στους πρόσφυγες για την επανένταξη των οποίων ορίζονται ποσοστώσεις.
«Η Ιταλία δεν μπορεί πλέον να συνεχίζει να πληρώνει για τους πάντε, σε οικονομικούς όρους όσο και σε όρους πολιτικού κεφαλαίου», διεμήνυσε τη Δευτέρα από τις Βρυξέλλες ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας, ο Πιερ Κάρλο Πάντοαν.
Ο υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας Μάρκο Μινίτι, αρχιτέκτονας των συμφωνιών―οι οποίες έγιναν δεκτές με μεγάλη ικανοποίηση στις Βρυξέλλες―με τις αρχές και παραστρατιωτικές οργανώσεις της Λιβύης για να εμποδίζονται οι πρόσφυγες και οι μετανάστες να επιβιβάζονται σε επικίνδυνα πλεούμενα στην προσπάθειά τους να φθάσουν στην Ευρώπη, έκρινε από την πλευρά του ότι η ΕΕ πρέπει να συμμετάσχει στην ανθρωπιστική πτυχή της ιταλικής πολιτικής.
Τρεις ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα, η Ιταλία έγινε η πρώτη χώρα που υποδέχθηκε μια ομάδα 162 προσφύγων από την Αιθιοπία, τη Σομαλία και την Υεμένη, που έφθασαν στη χώρα με απευθείας πτήση από τη Λιβύη. Σύμφωνα με τον Μινίτι, αναμένεται να ακολουθήσει η απομάκρυνση άλλων 10.000 προσφύγων από τη Λιβύη μέσα στο 2018, όμως προϋπόθεση για αυτό είναι να κατανεμηθούν στις χώρες-μέλη της ΕΕ.
Με τις αιτήσεις ασύλου να καταγράφουν ρεκόρ και στη Γαλλία, το ζήτημα αναμένεται να τεθεί στις διμερείς συναντήσεις που θα έχει με την ιταλική πολιτική και πολιτειακή ηγεσία ο Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος θα παρατείνει την παραμονή του στη Ρώμη ως την Πέμπτη.