Επίσημη επίσκεψη στην Τουρκία πραγματοποιεί σήμερα (24/1) η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κάγια Κάλας. Η Κάλας, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Κομισιόν, στις συζητήσεις που θα έχει με την τουρκική κυβέρνηση αναμένεται να επικεντρωθεί στις σχέσεις τις σχέσεις Ε.Ε. Τουρκίας, στις εξελίξεις στη Συρία, στη Γάζα, καθώς για τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Πιο ειδικά η εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής θα συναντηθεί συναντηθεί με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, τον πρόεδρο της Βουλής Νουμάν Κουρτουλμούς καθώς και με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών και μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Πρώτη ανάρτηση της Κάλας στην πλατφόρμα Χ:
Χαίρομαι που βρίσκομαι σήμερα στην Άγκυρα. Η Τουρκία είναι στρατηγικός εταίρος για την ΕΕ και υπάρχουν καλές ευκαιρίες για την εμβάθυνση της συνεργασίας μας. Προσβλέπω σε ουσιαστικές συζητήσεις με τους πολιτικούς ηγέτες και την κοινωνία των πολιτών για την ενίσχυση των δεσμών μας.
Η Κάλας αναμένεται να θέσει και το Κυπριακό στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών. Όπως προκύπτει σε συνέντευξη που έδωσε στο ειδησεογραφικό πρακτορείο Ανατολού, η Κάγια Κάλας επισήμανε ότι το ζήτημα της Κύπρου, πρέπει να συζητηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας ένταξης της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ παράλληλα υπογράμμισε ότι οι Βρυξέλλες ενδιαφέρονται για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σημειώνεται ότι η εκπρόσωπος της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής δεν είναι η πρώτη φορά που συναντά τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν. Είχε προηγηθεί συνάντησή τους στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών εξωτερικών του ΝΑΤΟ τον Δεκέμβριο, όπως επίσης και κατά τη διάρκεια της συνόδου του Υπουργικού Συμβουλίου του ΟΑΣΕ στη Βαλέτα της Μάλτας στις 04 Δεκεμβρίου 2024, αλλά και τον Ιανουάριο στη Σαουδική Αραβία. Τότε η Ύπατη Εκπρόσωπος δήλωσε ότι η ενίσχυση των Ευρωτουρκικών σχέσεων θα παραμείνει προτεραιότητα της ΕΕ και επανέφερε τον χαρακτηρισμό «στρατηγικός εταίρος» για την Τουρκία.
Για τη σημερινή συνάντηση που θα έχουν οι δύο πολιτικοί η Κάλας στη συνεντευξή της στο πρακτορείο Ανατολού δήλωσε: «τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή να επισκεφθώ την Τουρκία. Υπάρχουν πολλά ζητήματα προς συζήτηση· η περιφερειακή ασφάλεια, διάφοροι τομείς συνεργασίας, όπως για παράδειγμα στον τομέα της ενέργειας. Συνεπώς, υπάρχει οπωσδήποτε περιθώριο για περισσότερη συνεργασία».
H Ύπατη Εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας υπογράμμισε πως θεωρεί ότι η Τουρκία διαδραματίζει ρόλο παράγοντα στρατηγικής σημασίας, επισημαίνοντας παράλληλα πως «και οι δύο πλευρές (Τουρκία και ΕΕ) ενδιαφερόμαστε για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο. Αυτό είναι το κοινό μας ενδιαφέρον αναφορικά με τη Συρία. Μοιραζόμαστε επίσης το ενδιαφέρον να αναπτυχθεί η χώρα αυτή προς τη σωστή κατεύθυνση, υπάρχει επίσης η εδαφική ακεραιότητα και η κυριαρχία της χώρας», ανέφερε.
Υπενθυμίζεται ότι στο ίδιο πνεύμα ήταν και η συνάντηση της επικεφαλής της Κομισιόν όταν τον Δεκέμβριο που μας πέρασε πραγματοποίησε το πρώτο της ταξίδι ως νεοεκλεγμένη πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Τουρκία και συναντήθηκε με τον Ερντογάν. Τότε η φον ντερ Λάιεν είχε χαρακτηρίσει σημαντικό εταίρο την Τουρκία με ουσιαστικό ρόλο για την επόμενη ημέρα στη Συρία. Μάλιστα τότε είχε ανακοινώσει την παροχή επιπλέον 1 δισ. ευρώ για να στηρίξει τις προσπάθειες της Άγκυρας να φιλοξενήσει Σύρους πρόσφυγες.
Ωστόσο στο μεσοδιάστημα η Άγκυρα άφησε να εννοηθεί ότι σχεδιάζει οριοθέτηση ΑΟΖ μεταξύ της Τουρκίας και της Συρίας στο πρότυπο του τουρκολυβικού μνημονίου. Όμως η Κάλας σε δηλώσεις της στη δημοσιογράφο Μαρία Βασιλείου δήλωσε ότι ο Φιντάν την διαβεβαίωσε προσωπικά ότι δεν υπάρχει τέτοια πρόθεση και πως πρόκειται για φήμες. «(Ο Φιντάν) Με διαβεβαίωσε ότι δεν έχουν καμία τέτοια πρόθεση, ότι πρόκειται για φημολογία που δεν έχει καμία βάση και δεν έχω λόγο να αμφισβητώ τα λόγια του, διότι του έθεσα ευθέως το ερώτημα».
Όσον αφορά στο ενταξιακό καθεστώς της Τουρκίας η Κάλας στη συνέντευξή της στο Ανατολού, είπε ότι «αυτή η διαδικασία βρίσκεται σε στασιμότητα και υπάρχουν εκκρεμή ζητήματα, σύμφωνα με τα 27 κράτη-μέλη» υπογραμμίζοντας και το ζήτημα της Κύπρου.
«Φυσικά, το θέμα της Κύπρου, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα, είναι θέματα τα οποία χρειάζεται να συζητήσουμε. Αυτά λοιπόν είναι τα σημεία επαφής μας».
Κληθείσα να σχολιάσει τις προσπάθειες για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής άμυνας η Ευρωπαία αξιωματούχος μίλησε για συνεργασία των κρατών σε μια προσπάθεια που δεν θα έχει στόχο να αντικαταστήσει το ΝΑΤΟ σημειώνοντας παράλληλα ότι η Τουρκία θα μπορούσε να συνεργαστεί με την ΕΕ.
«Έχουμε 27 (εθνικούς) στρατούς στην ΕΕ και πρέπει όλοι να συμβάλουν προκειμένου να έχουμε αυτή τη συλλογική άμυνα στην οποία συνεργαζόμαστε ο ένας με τον άλλο». Συνεπώς, «δεν χρειαζόμαστε έναν ευρωπαϊκό στρατό, αλλά χρειαζόμαστε τη βέλτιστη συνεργασία των 27».
Επιπλέον είπε πως 23 από τα κράτη μέλη της ΕΕ είναι και μέλη του ΝΑΤΟ, και «αυτό μας καθιστά και φυσιολογικά εταίρους..Αλλά ασφαλώς, υπάρχουν περισσότεροι σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ με τους οποίους χρειάζεται να εργαστούμε, και η Τουρκία είναι ένας από αυτούς», είπε.
Όμως αυτό που δεν έχει ληφθεί υπόψη ή απλώς παραβλέπεται, είναι ότι ο μέχρι στιγμής αναβαθμισμένος γεωπολιτικός ρόλος της Τουρκίας, όπως αυτός εκλαβάνεται, οδηγεί σε μια πολιτική της «κανονικότητας» που φαίνεται να ανταμείβει τον τουρκικό αναθεωρητισμό.
Μόλις λίγες ημέρες πριν ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, ο Μπαχτσελί απείλησε με έναν νέο 1922 και αμφισβήτησε την ελληνική κυριαρχία στα Δωδεκάνησα. Το ίδιο μέχρι πρόσφατα έκανε και ο Ερντογάν. Άλλωστε ο «αιώνας της Τουρκίας» που οραματίζεται ο Τούρκος πρόεδρος και η «γαλάζια πατρίδα» που διδάσκεται στα σχολεία οδηγούν σε έναν σαφή και συνεπή αναθεωρητισμό που δεν περιορίζεται μόνο στη ρητορική.
Η επίσκεψη της Κάλας στην Τουρκία υπογραμμίζει την ανάγκη διαλόγου και συνεργασίας σε κρίσιμα ζητήματα, αλλά δεν μπορεί να αγνοηθεί ο αναθεωρητισμός της Άγκυρας, που απειλεί την κυριαρχία και τα δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου, δύο αναπόσπαστων μελών της ευρωπαϊκής οικογένειας. Η Ε.Ε. οφείλει να σταθεί ενωμένη και αποφασιστική, θέτοντας σαφή όρια και απαιτώντας σεβασμό στο διεθνές δίκαιο. Παράλληλα, Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να αξιοποιήσουν τη στήριξη των εταίρων τους, διασφαλίζοντας ότι τα ευρωπαϊκά συμφέροντα και οι αξίες προστατεύονται στην Ανατολική Μεσόγειο.