Οι Ευρωπαίοι προσέρχονται σήμερα στις κάλπες, στην τέταρτη και τελευταία ημέρα των ευρωεκλογών, στις οποίες σύμφωνα με δημοσκοπήσεις ενδέχεται να αποδυναμωθούν φιλοευρωπαϊκές παρατάξεις και να ενισχυθούν ως πρότινος περιθωριακές εθνικιστικές, ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις οι οποίες θα μπορούσαν να γίνουν τροχοπέδη στην κοινή οικονομική και εξωτερική πολιτική της ΕΕ.
Οι ακροδεξιοί λαϊκιστικές προηγούνται, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, στις δύο από τις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες της Ευρώπης, την Ιταλία και τη Βρετανία ― έστω κι αν αυτή η τελευταία υποτίθεται αποχωρεί από την ΕΕ ― ενώ ενδέχεται να επικρατήσουν επίσης σε μια τρίτη, τη Γαλλία, θέτοντας υπό αμφισβήτηση την προσπάθεια του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να προωθήσει μεταρρυθμίσεις στην Ευρώπη.
Ωστόσο, τα έξιτ πολ σε κάποιες από τις χώρες-μέλη όπου η ψηφοφορία ολοκληρώθηκε ανακούφισαν κάποια από τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα. Οι Εργατικοί στην Ολλανδία, τους οποίους προεκλογικά οι εταιρείες δημοσκοπήσεων έμοιαζαν να τους έχουν ξεγράψει, πιστεύεται ότι κέρδισαν διαψεύδοντας τα προγνωστικά. Τους βοήθησε το γεγονός ότι στην εκστρατεία τους ο πρωταγωνιστής ήταν ο Φρανς Τίμερμανς, ο επικεφαλής του ψηφοδελτίου των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών και απερχόμενος αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Στην Ολλανδία τα φιλοευρωπαϊκά κόμματα εξασφάλισαν το 70% των ψήφων, ποσοστό τρεις μονάδες υψηλότερο από ό,τι το 2014, ενώ το αντιευρωπαϊκό, αντιμεταναστευτικό κόμμα του Τιερί Μποντέ έμεινε τέταρτο εξασφαλίζοντας το 11% των ψήφων.
Η συμμετοχή στην Ολλανδία ήταν μόλις 41%, πάντως ήταν αυξημένη, αυξάνοντας τις ελπίδες στις Βρυξέλλες ότι θα αντιστραφεί η τάση των τελευταίων 40 ετών, αυτή της αύξησης της αποχής, βέλος στη φαρέτρα επικριτών της ΕΕ οι οποίοι στηλιτεύουν το «δημοκρατικό έλλειμμα» που υπονομεύει τη νομιμοποίηση του νομοθετικού και του κανονιστικού έργου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το έξιτ πολ στη γενικά φιλοευρωπαϊκή Ιρλανδία υπέδειξε ότι ίσως να επίκειται ένα «Πράσινο κύμα»: σε όλη την ΕΕ, η ανησυχία για την κλιματική αλλαγή και για το περιβάλλον μπορεί να ενισχύσει τους φιλοευρωπαίους οικολόγους, κάτι πάντως που μπορεί να σημάνει αυστηρότερους περιορισμούς για τη βιομηχανία και αυστηρότερους όρους για εμπορικούς εταίρους της.
Η Βρετανία ήταν ανάμεσα στις πρώτες χώρες όπου οι πολίτες ψήφισαν, την Πέμπτη, με το νέο Κόμμα του Μπρέξιτ να αναμένεται να καταλάβει την πρώτη θέση, αν και δεν υπάρχουν δεδομένα από έξιτ πολ. Η προσοχή ούτως ή άλλως ήταν στραμμένη στην παραίτηση της πρωθυπουργού Τερέζας Μέι. Τα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν περί τα μεσάνυχτα ώρα Ελλάδας, αφού ολοκληρωθεί η διαδικασία σε όλες τις χώρες.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο βρίσκεται μπροστά σε πολλές προκλήσεις: χωρίς προηγούμενο επιθέσεις από έναν πρόεδρο των ΗΠΑ που εναγκαλίζεται τους λαϊκιστές και τους εθνικιστές στην Ευρώπη, τις ατελείωτες συγκρούσεις για την κρίση των προσφύγων και των μεταναστών, την πορεία της οικονομίας που φρενάρουν τα κρατικά χρέη, την άνοδο της Κίνας.
Πάντως οι δυνάμεις που θέλουν να συνεχιστεί ο συντονισμός, η κοινή πορεία στη Γηραιά Ήπειρο σε κεφαλαιώδη ζητήματα όπως το εμπόριο, η ασφάλεια, η μετανάστευση και η κλιματική αλλαγή αναμένεται πως θα διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία όταν σχηματιστεί το επόμενο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έστω με μικρότερη πλειοψηφία.
Οι Ευρωπαίοι ετοιμάζονται να τιμήσουν επετείους γεγονότων που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη δημιουργία και στη διαμόρφωση της ΕΕ: τη συμπλήρωση 75 ετών από την απόβαση των συμμάχων, κυρίως των Αμερικανών, στη Γαλλία, που οδήγησε στην ήττα της ναζιστικής Γερμανίας · και τη συμπλήρωση 30 ετών αφότου οι Γερμανοί έριξαν το Τείχος του Βερολίνου, εξέλιξη που οδήγησε στην επανένωση της ανατολικής και της δυτικής Ευρώπης. Αλλά οι μνήμες των πολέμων, των δύο παγκοσμίων και του ψυχρού, φαίνεται ότι δεν άρκεσαν για να εδραιωθεί η πίστη στο μέλλον της ενωμένης Ευρώπης.
Τα κόμματα εξουσίας του κέντρου, που επιδιώκουν τη στενότερη οικονομική ολοκλήρωση των κρατών-μελών της ευρωζώνης, μοιάζουν από την πλευρά τους να δυσκολεύονται να εμπνεύσουν μια κοινή γνώμη απαυδισμένη με την πολιτική ελίτ.
Η Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, του ακροδεξιού αντιπροέδρου της κυβέρνησης της Ιταλίας, ελπίζει να ξεπεράσει τους Χριστιανοδημοκράτες της καγκελαρίου της Γερμανίας Άγγελας Μέρκελ ― το κόμμα της πιέζεται από τα δεξιά ― και να γίνει το μεγαλύτερο κόμμα στο ΕΚ των 751 εδρών.
Οι δεξιές κυβερνήσεις της Πολωνίας και της Ουγγαρίας, που αψηφούν τις Βρυξέλλες και επιβάλλουν περιορισμούς στην ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και του Τύπου, αναμένεται να στείλουν επίσης δεκάδες ευρωσκεπτικιστές στο ΕΚ την Κυριακή.
Η εικόνα θα αρχίσει να αποκαλύπτεται αργά το βράδυ της Κυριακής. Τα έξιτ πολ στη Γερμανία θα μεταδοθούν στις 19:00, στη Γαλλία στις 21:00. Τα αποτελέσματα θα αρχίσουν να μεταδίδονται μετά τα μεσάνυχτα.
Κατόπιν θα αρχίσει η διαπραγμάτευση, που θα κρατήσει εβδομάδες τόσο μεταξύ των ευρωπαϊκών πολιτικών ομάδων, για να σχηματιστεί σταθερή πλειοψηφία στο επόμενο ΕΚ, όσο και μεταξύ των αρχηγών των κρατών και των κυβερνήσεων της ΕΕ, για να επιλεγούν οι διάδοχοι του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και των επικεφαλής άλλων ευρωπαϊκών θεσμών-κλειδιών.
Αρκετοί περιμένουν ότι οι συγκρούσεις θα αρχίσουν την Τρίτη, όταν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να αψηφήσει την απαίτηση του ΕΚ να είναι κάποιος από τους ηγέτες των ισχυρότερων πολιτικών ομάδων αυτός που θα επιλεγεί για την προεδρία της Κομισιόν.
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)