Γράφει η Αμαλία Αλμπερίνι, ειδική σε θέματα κητωδών WWF Ελλάς
Το πρώτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη στο υπέροχο λιμάνι της Βαρκελώνης, της πρωτεύουσας της Καταλονίας, περίπου 2700 επιστήμονες ειδικοί στα θαλάσσια θηλαστικά από πάνω από 90 χώρες, είχαμε την ευκαιρία να βρεθούμε και να συζητήσουμε για τα πιο πρόσφατα ευρήματα σε θέματα έρευνας και προστασίας των χαρισματικών αυτών ειδών. Η ευκαιρία; Το μεγαλύτερο παγκόσμιο συνέδριο στο αντικείμενο αυτό με τίτλο «Μαζί για την Έρευνα και τη Διατήρηση των θαλάσσιων θηλαστικών», το Παγκόσμιο Συνέδριο για τα Θαλάσσια Θηλαστικά το οποίο συνδιοργανώθηκε για πρώτη φορά μετά από 20 χρόνια από κοινού από την Παγκόσμια Εταιρία των Ειδικών στα Θαλάσσια Θηλαστικά μαζί με την Ευρωπαϊκή Εταιρία Κητωδών.
Οι καταστροφικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής
Ήδη με την εναρκτήρια συνεδρίαση, τέθηκε η επείγουσα ανάγκη για τη λήψη γενναίων αποφάσεων για τη διατήρηση ειδών όπως τα δελφίνια, οι φάλαινες και οι φώκιες, που αποτελούν και καθορίζουν την υγεία των ωκεανών. Όλοι συγκλονιστήκαμε όταν ακούσαμε τον συνεχή και έντονο θόρυβο που προκύπτει από το λιώσιμο των πάγων στον Αρκτικό Κύκλο εξαιτίας της κλιματικής κρίσης που αλλοιώνει δραματικά και ανεπανόρθωτα το ήσυχο θαλάσσιο περιβάλλον που μέχρι σήμερα ακούγονταν οι «φωνές» και τα «τραγούδια» των θαλάσσιων θηλαστικών.
Τα ζώα αυτά ως επί το πλείστον χρησιμοποιούν ήχους για να επικοινωνήσουν, να προσανατολιστούν, να βρουν την τροφή τους αλλά και να προστατευτούν από κινδύνους. Οι ανθρωπογενείς ήχοι αποτελούν μία από τις σημαντικότερες απειλές που αντιμετωπίζουν, αφού καταστρέφουν το ηχητικό περιβάλλον τους και μπορούν να οδηγήσουν σε τραυματισμούς ή/και σε θάνατο.
Κατά τη διάρκεια των δέκα αυτών ημερών, επιστήμονες από κάθε γωνιά της γης, από τον Αρκτικό κύκλο μέχρι τους ποταμούς της Ινδίας, την Ελλάδα και τη Μεσόγειο αλλά και τις παράκτιες περιοχές της Ασίας, παρουσιάσαμε τις νεότερες εξελίξεις σε μια σειρά από κοινά θέματα που αφορούν στα θαλάσσια θηλαστικά των παγκόσμιων ωκεανών και την ανάγκη προστασίας τους. Η κλιματική αλλαγή, οι συγκρούσεις με πλοία, η παρεμπίπτουσα αλιεία, η τυχαία σύλληψη των θαλάσσιων θηλαστικών στα αλιευτικά εργαλεία και οι ανθρωπογενείς ήχοι ήταν τα κυριότερα από αυτά. Σε ειδική συνεδρία παρουσιάστηκαν και μια σειρά από εθνικά ευρωπαϊκά προγράμματα παρακολούθησης της κατάστασης των κητωδών για την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Οδηγίας Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική.
Δυναμικό «παρών» από το παγκόσμιο δίκτυο του WWF
Το WWF είχε πολύ μεγάλη εκπροσώπηση από πολλά γραφεία ανά τον κόσμο αφού το θέμα των κητωδών είναι κομβικής σημασίας για την οργάνωση που υλοποιεί δράσεις προστασίας σε πολλές χώρες του πλανήτη όπως και στην Ελλάδα. Και φυσικά, γραφείο του WWF Ελλάς που εδώ και χρόνια δουλεύει για την προστασία των γιγάντιων αυτών κατοίκων των ελληνικών θαλασσών παρουσίασε μια σειρά από πολιτικές παρεμβάσεις και προγράμματα που έχουν ως στόχο την διατήρηση των ειδών αυτών.
Στο πλαίσιο αυτό, τονίσαμε την ανάγκη ενδυνάμωσης του Εθνικού προγράμματος παρακολούθησης των κητωδών στη χώρα μας ώστε να καλύπτει όλα τα εθνικά ύδατα. Αναφερθήκαμε επίσης στις επιπτώσεις της αλιείας σε θαλάσσια θηλαστικά όπως η φώκια και τα τέσσερα είδη δελφινιών που ζουν στις ελληνικές θάλασσες, και την ανάγκη εύρεσης και εφαρμογής τεχνικών μέτρων, οικονομικών κινήτρων, και θεσμικών παρεμβάσεων για τη μείωση των αλληλεπιδράσεων. Ως οργάνωση άλλωστε έχουμε ήδη καταθέσει προτάσεις στις αρχές ανοίγοντας το διάλογο για την θεσμοθέτηση οικονομικών μέτρων για την ενίσχυση των αλιέων για τη ζημιά που υφίστανται από τα θαλάσσια θηλαστικά.
Ένας μοναδικός πληθυσμός που πρέπει να προστατευτεί
Πέραν όμως των γενικότερων αυτών προτάσεων, παρουσιάσαμε και την στοχευμένη μας προσπάθεια για προστασία του μοναδικού πληθυσμού των φυσητήρων που ζουν στην Ελληνική Τάφρο (του τόξου που εκτείνεται από τη Βόρεια Κεφαλονιά μέχρι τα νότια της Ρόδου). Πρόκειται για ένα σύνολο υποβρυχίων γκρεμών και φαραγγιών στο οποίο ζει ένας μοναδικός πληθυσμός περίπου 200 φυσητήρων, του τρίτου μεγαλύτερου ζώου στον πλανήτη, που κινδυνεύει με εξαφάνιση. Το WWF Ελλάς σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος και διεθνείς επιστήμονες βρίσκονται σε άμεσο διάλογο με την πολιτεία και τον ναυτιλιακό τομέα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των συγκρούσεων των ειδών με πλοία.
Στην Παγκόσμια Συνδιάσκεψη για τα θαλάσσια θηλαστικά και τις Θαλάσσιες Προστατευόμενες Περιοχές» που συνδιοργανώσαμε στη Μεσσηνία το καλοκαίρι, δεσμευτήκαμε από κοινού με μια σειρά από φορείς να συνεχίσουμε να δουλεύουμε «Μαζί για την Έρευνα και τη Διατήρηση των Θαλάσσιων Θηλαστικών». Η φράση αυτή τελικά αποτέλεσε τον τίτλο του συνεδρίου της Βαρκελώνης. Θα συνεχίσουμε να δουλεύουμε μαζί με όλους τους φορείς, για τη διατήρηση της υγείας των θαλασσών μας και για την αρμονική συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης.