Κοίτα που έχω γυρίσει σχεδόν όλη την Ελλάδα και κοντά στα μέρη μου, στην Πελοπόννησο, στο Γεράκι Λακωνίας, δεν είχα καταφέρει να πάω ποτέ.
Στον Κοσμά Αρκαδίας, ένα θαυμάσιο ορεινό χωριό στη Νότια Κυνουρία είχα πάει, αλλά ερχόμενος από τη φιδίσια διαδρομή ανεβαίνοντας από το Λεωνίδιο. Που να φανταστώ ότι από την άλλη πλευρά, κατεβαίνοντας για να μπεις στη Λακωνία, σε περίπου 15 λεπτά από τον Κοσμά θα έβρισκες το Γεράκι;
Και κυρίως, που να φανταστώ ότι αυτό το χωριό, με τους περίπου 1.500 κατοίκους, θα έχει μια λαμπρή ιστορία που απλώνεται στα βάθη των αιώνων, στη βυζαντινή εποχή, με τα απομεινάρια του τότε να είναι διάσπαρτα στο χωριό, με το κάστρο και τις εκκλησίες που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση.
Όμως, η ιστορία του τόπου, με την οικονομική δραστηριότητα να περιστρέφεται γύρω από την ελιά και το ελαιόλαδο, φέρει μια ακόμα σημαντική πτυχή, την παραδοσιακή υφαντουργία.
Με την ευκαιρία του 2ου Φεστιβάλ Γαστρονομίας Πελοποννήσου Peloponnese Food Stories, που έκανε στάση στο Γεράκι, βρέθηκα στην Πειραματική Δομή Υφαντικής Τέχνης που λειτουργεί στον δημοτικό ξενώνα Γερακίου. Είναι ένα έργο χρηματοδοτούμενο από την Περιφέρεια Πελοποννήσου, μέσω της εταιρείας «Αναπτυξιακή Πάρνωνα» και όπως διαπίστωσα μιλώντας με την Χρυσούλα Σταματοπούλου, υφάντρα, εκπαιδεύτρια και μέλος του διοικητικού συμβουλίου του Πολιτιστικού Συλλόγου Γερονθρών (το παλαιό όνομα του δήμου με έδρα το Γεράκι), γίνεται εξαιρετική δουλειά. Το ίδιο μου είπαν τόσο η Ανθή Σαράντη, πρόεδρος του Συλλόγου όσο και η Ευαγγελία Κοντογεώργου, αντιπρόεδρος, ενός εξαιρετικά δραστήριου Συλλόγου που έχει υπό την εποπτεία του τη Δομή Υφαντικής Τέχνης.
Με 15 εκπαιδευόμενους που μαθαίνουν την πατροπαράδοτη τέχνη της υφαντικής, με τους όρθιους αργαλειούς που χρησιμοποιούσαν στην περιοχή, το βέβαιο είναι ότι η τέχνη θα περάσει και στις επόμενες γενιές. Αλλωστε, αυτό είναι το ζητούμενο: να διατηρήσουμε την παράδοση στις τέχνες που σημάδεψαν γενιές και γενιές ανθρώπων, σε πολύ δύσκολες εποχές.
Τα έργα που αντίκρισα ήταν περίφημα, τόσο από τις εκπαιδεύτριες όσο και από τις εκπαιδευόμενες, ενώ με χαρά έμαθα ότι υπάρχει και άνδρας εκπαιδευόμενος. Ο κύκλος εκπαίδευσης διαρκεί 120 ώρες, δηλαδή περίπου δυόμισι μήνες και είναι αρκετός ο χρόνος προκειμένου κάποιος να μάθει την τέχνη, την οποία βέβαια πρέπει να εξασκεί ώστε τη θυμάται.
Και ήταν εντυπωσιακό ότι στη βραδιά του 2ου Φεστιβάλ Γαστρονομίας Πελοποννήσου Peloponnese Food Stories, από τα μπαλκόνια των παραδοσιακών σπιτιών, κρέμονταν τα μάλλινα πολύχρωμα υφαντά, τα κιλίμια των οικογενειών, τιμώντας την εκδήλωση αλλά και την παράδοση.
Χάθηκα μέσα στα πλακόστρωτα δρομάκια, που είναι και ένα κυρίαρχο χαρακτηριστικό του κέντρου του Γερακίου, με τα πολλά πέτρινα αρχοντικά σπίτια με αψιδωτή αυλόθυρα και τη μικρή, αλλά όμορφη πλατεία. Εκεί είχαν στηθεί οι πάγκοι των συλλόγων αλλά και των παραγωγών της περιοχής, με ελιές καλαμών (τι άλλο), ελαιόλαδο, μέλι, βότανα και άλλα προϊόντα του τόπου.
Δοκίμασα χειροποίητα ζυμαρικά, τις λεγόμενες γκόγκες, από τις γυναίκες των πολιτιστικών συλλόγων, αλλά και πεντανόστιμες λαχανόπιτες, και κόκορα κρασάτο αλλά και με σταφύλια, σε τοπικές παραλλαγές και έγλειφα τα δάκτυλά μου. Αλλά και καγιανά με παστό σύγκλινο, βλέποντας στο παιδικό εργαστήριο τους μικρούς μάγειρες και τις μικρές μαγείρισσες να παίζουν, να διασκεδάζουν και φυσικά να μαγειρεύουν.
Θα θυμάμαι και τη γευσιγνωσία ελαιολάδου και ελιάς, και όσα έμαθα από την ομάδα του «Σχολείου ελιάς και ελαιολάδου Καλαμάτας», τη Βελούδο Βελισσάρη, τη Δήμητρα Δημητρούλια και τον Νίκο Κουτσούκο, πρόεδρο του Σχολείου, που λειτουργεί μια φορά τον μήνα και στην Κυπαρισσία.
Η εκπαιδεύτρια γαστρονομίας Ιωάννα Μπαλαφούτη, η οποία ήταν και η παρουσιάστρια της εκδήλωσης, έδωσε τον λόγο σε όλους του συλλόγους και τις μαγείρισσες, ώστε να μάθουμε κάποια από τα μυστικά των συνταγών, ενώ μου έκανε εντύπωση η πινακίδα ενός «Συλλόγου Κυριών και Δεσποινίδων», που ουσιαστικά πάντρευε δύο και τρεις γενιές. Και είδα πράγματι κυρίες, πλαισιωμένες με χαριτωμένες δεσποινίδες.
Οσο για τη μουσική, η μπάντα των South Vibes από την Καλαμάτα, πλημμύρισε την ατμόσφαιρα με γνωστά τραγούδια από το ελληνικό και διεθνές ρεπερτόριο.
Στο Γεράκι, σε ένα θεατρικό - κινηματογραφικό σκηνικό, έναν τόπο που σφύζει από ζωή, η υφαντική και η γαστρονομία σε προ(σ)καλούν να τα ανακαλύψεις.