Οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Μεσόγειο, δυστυχώς, επιβεβαιώνουν την κυριαρχία της γείτονος ως περιφερειακή δύναμη, ενώ παράλληλα αναδεικνύουν την απροθυμία - ίσως και αδυναμία; - της Ελλάδας να συμμετέχει ενεργά στη διαμόρφωση των εξελίξεων, ειδικά στον μεσογειακό χώρο όπου διακυβεύονται μείζονα εθνικά κυριαρχικά συμφέροντα.
Ένα μήνα μετά την υπογραφή της διακήρυξης των Αθηνών, με την οποία η Ελλάδα θεωρεί ότι επέτυχε την εδραίωση ενός φιλικού και ήρεμου κλίματος στο Αιγαίο και στην Μεσόγειο θάλασσα, η Τουρκία συνεχίζει ακάθεκτα την αναθεωρητική εξωτερική πολιτική της, με κάθε τρόπο και κάθε μέσο, εδραιώνοντας έτσι την παρουσία της και το ρόλο της στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή ως περιφερειακή και αναθεωρητική δύναμη.
Η πρόσφατη ανακήρυξη της Λιβύης με την οποία καθορίζει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ν.μ. και τη συνορεύουσα ζώνη βόρεια της χώρας σε 24 ν.μ. αποδόθηκε στην υφιστάμενη διαφωνία μεταξύ Λιβύης και Αιγύπτου ως προς τον καθορισμό των θαλάσσιων συνόρων τους. Ωστόσο, αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος.
Η άλλη πλευρά, αφορά το Τουρκολιβυκό μνημόνιο που υπεγράφη το 2019 κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και σε βάρος ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων, δεδομένου ότι Λιβύη και Τουρκία δεν έχουν αντικείμενες ακτές, καθόσον παρεμβάλλονται ελληνικά νησιά με πλήρη δικαιώματα θαλασσίων ζωνών.
Τούτων δοθέντων, λοιπόν, ανακύπτει εύλογα το ερώτημα εάν η Λιβύη, ένα κράτος που μαστίζεται από ένα μακροχρόνιο εμφύλιο πόλεμο και διαθέτει μια προσωρινή κυβέρνηση, μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, όπως η υπογραφή του Τουρκολιβυκού μνημονίου, να ανακηρύττει θαλάσσιες ζώνες στα βόρεια θαλάσσια σύνορα της με την Ελλάδα, χωρίς διμερείς διαβούλευσεις ή προβαίνει σε αυτές τις ενέργειες σε συνεννόηση και υπό την καθοδήγηση της Τουρκίας, η οποία με αυτόν τον τρόπο εδραίωνει de facto το παράνομο μνημόνιο συνεργασίας με τη Λιβύη που καταλύει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα προβλεπόμενα από την UNCLOS 1982;
Εν ολίγοις, η μονομερής Λιβυκή ανακήρυξη θαλάσσιων ζωνών σε συνέχεια του παράνομου Τουρκολιβυκού μνημονίου, χωρίς την ύπαρξη καμίας απολύτως ελληνικής αντιδράσης, εγείρει τεράστια ερωτήματα ως προς την προάσπιση και διασφάλιση ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων.
Η Ελλάδα οφείλει να αντιδράσει άμεσα σε αυτή την νομικά και ηθικά απαράδεκτη αλλά και πρoκλητική ενέργεια της Λιβύης, επεκτείνοντας τα χωρικά της ύδατα νοτίως της Κρήτης στα 12 ν. μ. και συγχρόνως της θαλάσσιας συνορεύουσας ζώνης στα 24 ν.μ. στέλνοντας έτσι ένα μήνυμα με διττή σημασία: ισχύος και τήρησης της διεθνούς νομιμότητας, τόσο προς την Λιβύη όσο και προς την Τουρκία.
Είναι απολύτως αδιανόητο για μία ανεξάρτητη χώρα μέλος των Ηνωμένων Εθνών, της Ευρωπαϊκής ´Ένωσης και του ΝΑΤΟ να ανέχεται τέτοιου είδους προκλητικές και κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου ενέργειες, όπως το υφιστάμενο casus belli της Τουρκίας, η εν συνεχεία υπογραφή του Τουρκολιβυκού μνημονίου που καταλύει ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα και τώρα η μονομερής Λιβυκή ανακήρυξη θαλάσσιων ζωνών.
***
*Ο κ. Ευάγγελος Στεργιούλης είναι Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστήμιου, Υποστράτηγος ε.α. της Ελληνικής Αστυνομίας και απόφοιτος των Σχολών Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας.