Έντονη παραμένει η συζήτηση στον ειδικό Τύπο και στη δημόσια σφαίρα εν γένει ως προς το θέμα της προμήθειας των stealth μαχητικών F-35 για την ελληνική Πολεμική Αεροπορία. Η απουσία αναφορών σε όπλα σε όσα έχουν δημοσιοποιηθεί ως τώρα «πυροδότησε» θύελλα συζητήσεων και προβληματισμών – ειδικά σε αντιδιαστολή με όσα έγινε γνωστό πως προορίζονται για την Τουρκία στο πλαίσιο της προμήθειας νέων F-16- ωστόσο το μόνο που φαίνεται να μπορεί να ειπωθεί με βεβαιότητα αυτή τη στιγμή είναι πως πρέπει ακόμα να «κυλήσει νερό στο αυλάκι».
Τι έχει ειπωθεί
Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, δήλωσε την Τρίτη πως «όσον αφορά το συγκεκριμένο αεροσκάφος, βρισκόμαστε σε απολύτως αρχική φάση», προσθέτοντας πως «το πόσα θα προμηθευτούμε και με τι configuration θα είναι δηλαδή, με τι σύνολο οπλικών συστημάτων, παραμέτρων, δυνατότητων, αυτό είναι κάτι το οποίο θα το αποφασίσει το Γενικό Επιτελεί Αεροπορίας και τελικά το ΓΕΕΘΑ και θα το εισηγηθεί στην πολιτική ηγεσία, η οποία με τη σειρά της θα το εισηγηθεί στο ΚΥΣΕΑ». Χαρακτήρισε το F-35 ως την πιο εξελιγμένη πλατφόρμα που υπάρχει, τονίζοντας πως «έχουμε απόλυτη γνώση του πώς θα μπορούσαν να συνεργαστούν με τα υπάρχοντα συστήματα που έχει η Πολεμική μας Αεροπορία».
Από πλευράς του ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας επίσης την Τρίτη, διευκρίνισε πως η τελική προμήθεια, «η πρώτη φάση μάλλον, δεν έχει ακόμα προσδιοριστεί από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Έχουμε τη δυνατότητα να αγοράσουμε μέχρι 40 F-35. Δεν θα αγοράσουμε 40 F-35 μονομιάς, διότι είναι μια πολύ ακριβή προμήθεια. Έχουμε εξασφαλίσει τον απαραίτητο δημοσιονομικό χώρο για μία μοίρα F-35 σε πρώτη φάση, με δρομολόγηση παραλαβών από τα τέλη αυτής της δεκαετίας».
Όσον αφορά στο κόστος, ζήτησε υπομονή μέχρι να γίνουν οι τελικές διαπραγματεύσεις, σημειώνοντας πως είναι ένα αεροπλάνο του οποίου «το κόστος από τη μία αυξάνεται λόγω της συνολικής αύξησης των υλικών, από την άλλη μειώνεται -έχουμε δύο αντίρροπες δυνάμεις, οι οποίες αυτή τη στιγμή συγκρούονται- επειδή παράγονται περισσότερα F-35». Ως προς τα όπλα, είπε πως «δεν μας ενδιαφέρει να αγοράσουμε μόνο αεροπλάνα, αλλά χρειαζόμαστε και οπλικά συστήματα και χρειαζόμαστε κυρίως, κάτι το οποίο δεν κάναμε συχνά στο παρελθόν, πρόβλεψη γι’ αυτό το οποίο λέγεται “follow-on support”, δηλαδή διαρκή υποστήριξη, έτσι ώστε τα οπλικά συστήματα να μην απαξιώνονται». Σε αυτό το πλαίσιο, υπενθύμισε και την προμήθεια των Rafale, λέγοντας πως η μεγάλη επιτυχία δεν ήταν μόνο η απόκτηση του αεροσκάφους, αλλά και των βλημάτων Meteor: «Το ίδιο, μία αντίστοιχη διαπραγμάτευση, θα γίνει και για τα F-35».
Πόσα αεροσκάφη θα αποκτηθούν- κόστος, όπλα
Με βάση όσα έχουν αναφερθεί ως τώρα, όλα δείχνουν ότι μιλάμε (σε πρώτη φάση τουλάχιστον) για μια προμήθεια περίπου 20 αεροσκαφών. Όσον αφορά στο κόστος, στο παρελθόν είχαν αναφερθεί στοιχεία για αυτό: Ειδικότερα, το 2021 είχε αναφερθεί από τη Lockheed Martin πως εάν η Ελλάδα αποφάσιζε να προμηθευτεί το F-35, η τιμή «fly away» της κάθε μονάδας υπολογιζόταν πως θα ήταν κάτω από τα 80 εκατ. δολάρια, περιλαμβανομένων συστήματος αυτοπροστασίας, επιπρόσθετων ατρακτιδίων κ.α. Ωστόσο αυτή τη στιγμή τα πράγματα παραμένουν ρευστά, όπως και για τον οπλισμό τους. Πλήρης «price list» αναμένεται να περιλαμβάνεται στην τελική LOA (επιστολή αποδοχής).
Ως προς το θέμα του οπλισμού, πριν από οτιδήποτε άλλο πρέπει να σημειωθεί πως στο ελληνικό οπλοστάσιο υπάρχουν ήδη όπλα, χρησιμοποιούμενα από άλλα αεροσκάφη της ΠΑ, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν από το F-35- ακόμα και δεδομένου ότι το αεροσκάφος φέρει οπλισμό εσωτερικά για τη διατήρηση των stealth χαρακτηριστικών του (υπενθυμίζεται πως, πέραν αυτού, μπορεί να φέρει και εξωτερικά, στο αποκαλούμενο «beast mode», εάν κάποια στιγμή κριθεί πως το stealth δεν αποτελεί προτεραιότητα/ δεν είναι απαραίτητο). Σε αυτό το πλαίσιο, επίσης αξίζει να αναφερθεί πως υπάρχουν όπλα επίσης παρόντα στο ελληνικό οπλοστάσιο (όπως ο προαναφερθείς Meteor) που εξοπλίζουν άλλα αεροσκάφη (Rafale, επί της προκειμένης), ωστόσο έχουν πιστοποιηθεί και σε F-35 σε άλλες αεροπορίες- οπότε θεωρείται ότι κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει και στην περίπτωση των ελληνικών μαχητικών χωρίς ιδιαίτερο πρόβλημα.
Σαφώς και υπάρχει ένα εύρος προηγμένων όπλων τα οποία μπορεί να φέρει το F-35 και δεν υπάρχουν ακόμα στο οπλοστάσιο της ΠΑ, ωστόσο το ποια είναι αυτά και ποια θα αποκτηθούν μένει να φανεί- και οποιαδήποτε προμήθεια θα γίνει ανάλογα με τον διαθέσιμο δημοσιονομικό χώρο. Κάτι άλλο επίσης που αξίζει να αναφερθεί είναι πως τα ισραηλινά F-35 (Adir) ενσωματώνουν ισραηλινά όπλα και αισθητήρες, και αυτό θα μπορούσε ίσως να αποτελέσει εν δυνάμει επιλογή ως προς τα ελληνικά F-35- ωστόσο ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ειδικά στην παρούσα πρώιμη φάση, φαντάζει μάλλον «μακρινό».