«Θα το φωτογραφίσεις ή να αρχίσω να τρώω;» Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που θα με ρωτήσει ο φίλος μου μόλις έρθει ένα πιάτο φαγητού στο τραπέζι μας. Γνωρίζω ότι πεθαίνει της πείνας, οπότε κινούμαι πάντα με την ταχύτητα του φωτός: εξαφανίζω τα περιττά στοιχεία - ποτήρια, αλατοπίπερα και πηρούνια -, βρίσκω την ιδανική οπτική γωνία και φωτογραφίζω.
Δεν μου παίρνει πάνω από λίγα δευτερόλεπτα, γιατί αυτό που μου συμβαίνει το έχω τελειοποιήσει. Είμαι ένα άτομο εθισμένο στο food porn και ναι, πριν φάμε, πρέπει να φωτογραφίσω αυτό το διώροφο burger με το παστράμι, την πικάντικη cole slaw και το τραγανό μπέιγκελ και μετά να το ανεβάσω στο Instagram για να το δουν με τη σειρά τους όλοι οι υπόλοιποι εθισμένοι. Να το κοιτάνε από την οθόνη του κινητού τους έτσι δελεαστικό που είναι, αφράτο, ζουμερό και με τη σως να κυλάει, αλλά να μην μπορούν να το ακουμπήσουν... Ακούγεται σχεδόν σεξουαλικό, έτσι δεν είναι;
Ο όρος του «food pornography» αποδίδεται αρχικά στην Αμερικανίδα φεμινίστρια Ρόσαλιντ Κάουαρντ, η οποία έγραψε το 1984 στο βιβλίο της «Female Desire»:
«Η "πορνογραφική φωτογραφία" περιέχει ακριβώς αυτά τα μηνύματα που σχετίζονται με την προετοιμασία του φαγητού. (...) Οι φωτογραφίες είναι πάντα όμορφα φωτισμένες, συχνά "πειραγμένες".»
Ένα όρος που περιέχει το «πορνό» δεν θα μπορούσε βέβαια να έχει σχέση με κάτι απόλυτα αποδεκτό και έτσι είναι συνδεδεμένος με φαγητό που είναι πολύ γευστικό αλλά συνάμα γεμάτο με θερμίδες. Σε άρθρο της η Daily Telegraph περιγράφει το «food porn» ως μία πράξη επανάστασης σε όλους όσους μας φωνάζουν να φάμε υγιεινά. Πρόκειται για έναν όρο που γεννήθηκε παράλληλα με την άνοδο των τηλεοπτικών σεφ και τη θεοποίηση του φαγητού, όχι μόνο για την ευχαρίστηση που μας προσφέρει στον ουρανίσκο, αλλά και για τα οπτικά ερεθίσματα που εκπέμπει.
Όταν λέμε ότι είμαι εθισμένη στο «food porn» εννοούμε ότι θέλω τόσο να το προσφέρω, όσο και να το βλέπω. Όπως θα φαντάζεστε, δεν θα ανεβάσω φωτογραφία με #foodporn για τις φακές. Αλλά για το περίφημο ριζότο μου, αυτό των τριών μανιταριών με παρμεζάνα, λάδι τρούφας και τσιπς από προσούτο, ναι, θα το κάνω. Από την αντίθετη πλευρά, ακολουθώ εσκεμμένα σεφ και food bloggers που γνωρίζω ότι θα με κάνουν να θέλω να γλύψω την οθόνη ή θα με ταξιδέψουν με τις εξωτικές γεύσεις που φωτογραφίζουν αριστοτεχνικά. Εκπλήξεις έρχονται όμως από παντού. Συχνά «σκάει» στο Instagram μια εξαιρετική φωτογραφία από ένα πιάτο-κόλαση που βρίσκεται κάπου στην Αθήνα και με περιμένει να το φάω - αφού πρώτα το φωτογραφίσω.
Ξέρω ότι πολλοί από εσάς κουνάτε με αποδοκιμασία το κεφάλι για τον ναρκισσισμό μου, αλλά και για το ότι ασχολούμαι με κάτι τέτοια, «ενώ ο κόσμος δεν έχει να φαει.» Για μένα, ο εθισμός για το «food porn» δεν συνδέεται με τη σπατάλη φαγητού, τις φραγμένες από λίπος αρτηρίες ή την ανάγκη να δουν όλοι που έφαγα. Συνδέεται με την πιο βασική ανάγκη από όλες, αυτή της τροφής.
Όπως όμως ο εθισμένος στο σεξ ζητάει από το πορνό ολοένα και πιο εξεζητημένα πράγματα , κάτι το οποίο δεν είμαι εδώ για να κρίνω, έτσι και ο εθισμένος στην οπτικοποίηση του φαγητού δεν αρκείται σε μία απλή μπριζόλα με πατάτες. Θα τις φάει και αυτές, αλλά έχει συχνά ανάγκη από κάτι πιο «hardcore».
Το πιθανότερο είναι ότι θα αργήσω να επισκεφθώ κάποιο εστιατόριο με δύο αστέρια Μισελέν, επομένως γιατί να μην ψάχνω σαν μανιακή για εκείνες τις φωτογραφίες που θα ικανοποιήσουν την εμμονή μου, έστω και για λίγο;
Η ομάδα των «επώνυμων εθισμένων στο food porn» - αφού γνωρίζετε ποιοι είμαστε στα social media - ολοένα και μεγαλώνει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δέχεται εύκολα νέα μέλη. Αν λες ότι αγαπάς το φαγητό, αλλά φωτογραφίζεις κάτι και μετά δεν το ακουμπάς, τότε προφανώς δεν ανήκεις σε μας και σου αξίζει μια αναφορά σε αυτόν τον λογαριασμό στο Instagram. Μη αποδεκτές στην κατηγορία «food porn» είναι επίσης οι φωτογραφίες με φρούτα, υγιεινά σνακ και σαλάτες που δεν έχουν άλλο χρώμα από το πράσινο. Εδώ μιλάμε για πορνό, όχι για ρομαντικές ταινίες.
Για τους γάλλους σεφ πάντως, το «food porn» και το «foodstagramming» είναι ο δαίμονας ο ίδιος, καθώς αρκετοί από αυτούς αποφάσισαν να το απαγορεύσουν στα εστιατόρια τους. Υπάρχει άραγε savoir vivre στον εθισμό; Όταν μιλάμε για κάτι που γίνεται δημόσια, θεωρώ πως ναι. Στο άρθρο του «Food porn: why you should stop taking photos of your grub» στην Telegraph, ο Άλαν Τάιερς προειδοποιεί ότι η εμμονή με το βγάζεις τα πιάτα σου φωτογραφίες μπορεί να σε οδηγήσει στο να χάσεις τη στιγμή. «Άσε κάτω το τηλέφωνο. Φάε. Νιώσε ζωντανός.», γράφει.
Ως «food porn addict», θα συμφωνήσω. Όταν τρως με παρέα μην τους καθυστερείς φωτογραφίζοντας τα πάντα, και αν πρέπει οπωσδήποτε κάτι να βγάλεις, περιορίσου στο δικό σου πιάτο. Στη συνέχεια, άσε το κινητό σου στην άκρη για την υπόλοιπη διάρκεια του γεύματος.
Επίσης, βάλε ένα όριο σε αυτά που θέλεις να καταγράψεις. Ο «εναλλακτικός μουσακάς με αφρό φέτας» είναι δεκτός, αλλά όχι και εκείνη η σπιτική φέτα που έφαγες στη Σκύρο, όσο θεϊκή και αν είναι. Εσύ την δοκίμασες και ξέρεις, οι υπόλοιποι απλά θα σε κοροϊδεύουν που ανέβασες στο Facebook ... μια φέτα. Στο τέλος της ημέρας, απλώς επανέλαβε: «Είμαι εθισμένος στο food porn και είμαι καλά.»