Η διακοπή του καπνίσματος είναι μια υπόθεση που απασχολεί-ευτυχώς- όλο και περισσότερους και στη χώρα μας. Η εξάρτηση που προκαλεί η νικοτίνη που περιέχεται στον καπνό του τσιγάρου, καθιστά την διακοπή του καπνίσματος περίπλοκη υπόθεση. Ο καπνιστής στην προσπάθειά του να κόψει το κάπνισμα ενδέχεται να έρθει αντιμέτωπος με στερητικά (που οφείλονται στην έλλειψη νικοτίνης), κάτι που μπορεί να δυσκολέψει την οριστική αποχή από το τσιγάρο.
Όμως, η οργανική απεξάρτηση από τη νικοτίνη δεν είναι ο βασικός παράγοντας που οι καπνιστές επιστρέφουν στο τσιγάρο. Η πλειοψηφία των ανθρώπων που καπνίζουν μπορούν να απαλλαγούν από την εξάρτηση μέσα σε μια εβδομάδα. Σήμερα, υπάρχουν στοχευμένες θεραπείες (φαρμακοθεραπείες) που μπορούν να βοηθήσουν τον καπνιστή να απεξαρτηθεί χωρίς δυσκολία.
Η έρευνα και η εμπειρία δείχνει ότι οι δύο βασικότεροι παράγοντες που παρεμποδίζουν την οριστική διακοπή από το κάπνισμα είναι η συνήθεια του καπνίσματος και η (αβάσιμη) πεποίθηση ότι μπορούμε να ελέγξουμε το κάπνισμα. Οι περισσότεροι καπνιστές που επιστρέφουν στο κάπνισμα, επιστρέφουν όχι γιατί βιώνουν έντονη στέρηση αλλά γιατί έχουν «συνδέσει» συγκεκριμένες καταστάσεις και συγκεκριμένους χώρους με τη διαδικασία του καπνίσματος.
Παρακάτω θα δείτε μερικά από τα πιο συχνά παραδείγματα που μου μεταφέρουν οι καπνιστές ως «αφορμές» για να κάνουν ένα τσιγάρο αφού έχουν διακόψει:
«....Σκέφτηκα ότι το ένα δεν πειράζει και ότι δεν θα κάνω άλλο»
«Άναψα ένα τσιγάρο γιατί αγχώθηκα»
«Άναψα ένα τσιγάρο γιατί βρέθηκα με μια παρέα που καπνίζει»
«Άναψα ένα τσιγάρο μετά το φαγητό»
«Κάπνισα ένα τσιγάρο χαλαρά, χωρίς να ξέρω γιατί»
Η επιτυχημένη διακοπή καπνίσματος συνεπώς δεν περνάει μόνο από την οργανική απεξάρτηση αλλά και από την «ψυχική» απεξάρτηση από το κάπνισμα. Για το λόγο αυτό, η σύγχρονη πρακτική των ιατρείων διακοπής καπνίσματος προτείνει την αλλαγή της καπνιστικής συμπεριφοράς ακόμα και πριν τη διακοπή του καπνίσματος. Για να αυξήσει λοιπόν κανείς τις πιθανότητες να διακόψει οριστικά το κάπνισμα είναι πολύ σημαντικό να αλλάξει τις συνήθειες που έχει συνδέσει με το κάπνισμα, πριν την ημέρα της διακοπής.
Μερικές χρήσιμες ιδέες είναι οι ακόλουθες:
Μικρά βήματα, όχι απότομη διακοπή. Πάρτε μια εβδομάδα σταδιακής μείωσης του καπνίσματος και μειώστε σημαντικά τον αριθμό των τσιγάρων πριν την ημερομηνία διακοπής. Είναι πολύ πιο δύσκολο να διακόψετε απότομα το κάπνισμα, ειδικά αν είστε «βαρύς» καπνιστής.
Εφαρμόστε το «δεκάλεπτο». Τα περισσότερα τσιγάρα που καπνίζετε είναι «μηχανικά». Κάθε φορά που θα έχετε την επιθυμία για κάπνισμα, περιμένετε ένα δεκάλεπτο πριν ανάψετε. Με αυτό τον τρόπο περιορίζετε το μηχανικό κάπνισμα. Θα διαπιστώστε πολλές φορές ότι μετά το δεκάλεπτο, η επιθυμία για κάπνισμα έχει υποχωρήσει.
Περιορίστε τους χώρους που καπνίζετε. Οι περισσότεροι καπνιστές συνδέουν το κάπνισμα με συγκεκριμένους χώρους. Διακόψτε οριστικά το κάπνισμα μέσα στο σπίτι, μέσα στο αυτοκίνητο και μπροστά στον υπολογιστή. Για παράδειγμα, αν επιθυμείτε πολύ να καπνίσετε βγείτε εκτός του σπιτιού και καπνίστε μετά το δεκάλεπτο. Όταν θα φτάσετε στη διακοπή του καπνίσματος, ο χώρος του σπιτιού δε θα σας θυμίζει τσιγάρο.
Αλλάξτε τη συνήθεια του πρωινού καφέ. Πολλοί καπνιστές, φτιάχνουν καφέ το πρωί για να μπορούν να καπνίσουν. Δοκιμάστε να αντικαταστήσετε τον πρωινό καφέ με έναν καφέ που δεν έχετε συνηθίσει. Μην κάνετε πάνω από ένα τσιγάρο το πρωί και πάντα μετά το δεκάλεπτο.
Ζητήστε συμπαράσταση. Εξηγήστε στους δικούς σας ανθρώπους ότι βρίσκεστε σε προσπάθεια διακοπής και ζητήστε τους να σας βοηθήσουν στην προσπάθειά σας.
Απευθυνθείτε σε ειδικό. Η διακοπή του καπνίσματος είναι πολύ σημαντική υπόθεση με τεράστια οφέλη για την σωματική και ψυχική υγεία και μπορεί να αναβαθμίσει σημαντικά την ποιότητα της ζωή μας. Μην διστάσετε να απευθυνθείτε σε ένα Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος προκειμένου να πάρετε ολοκληρωμένη υποστήριξη σε αυτό την τόσο σημαντική σας προσπάθεια.
Η Βασιλική Ντούμου είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, συνεργάτης του Ιατρείου Διακοπής Καπνίσματος του Νοσοκομείου Σωτηρία.