Όταν ένας γάμος έχει πάρει την κάτω βόλτα, τείνει να ακολουθεί μια προβλέψιμη διαδρομή πάνω-κάτω. Αν όμως γνωρίζουμε ποια στάδια μαρτυρούν ότι ένας γάμος καταρρέει, ίσως να το προλάβουμε έστω και στο 90′.
Με αυτή την ελπίδα, η Μπέκι Γουέτστον, θεραπεύτρια γάμου και οικογένειας από το Αρκάνσας, μας εξηγεί ποια είναι τα πέντε στάδια που οδηγούν ένα γάμο προς το μεγάλο φινάλε. Η Γουέτστον, προκειμένου να φτιάξει αυτόν τον ιδιότυπο χάρτη πήρε συνεντεύξεις από 11 διαζευγμένους άνδρες και γυναίκες και έκανε σε όλους τις ίδιες ακριβείς ερωτήσεις, αναζητώντας κοινά μοτίβα που οδηγούν στο διαζύγιο.
Αυτά τα στάδια βιώνονται ως επί το πλείστον εσωτερικά, στο μυαλό του ατόμου που ανησυχεί για το μέλλον της σχέσης, αλλά αποφεύγει να εκφράσει τους προβληματισμούς του.
«Δυστυχώς, οι απογοητευμένοι σύντροφοι κρατούν μυστική την έκταση της στεναχώριας και της ματαίωσης που αισθάνονται. Και όλα αυτά τα συναισθήματα σκάνε σαν βόμβα, όταν είναι ήδη πολύ αργά. Κι όμως, αν αναγνωρίσουμε αυτά τα συναισθηματικά επίπεδα και παραμείνουμε σε επαφή με τον/τη σύντροφό μας, μπορούμε να αποφύγουμε τα χειρότερα και να βάλουμε και πάλι τον γάμο μας σε μια ευτυχισμένη τροχιά», μας παροτρύνει η ειδικός.
5 στάδια που οδηγούν τον γάμο μας στην καταστροφή
Στάδιο πρώτο: Η απογοήτευση
Το πρώτο στάδιο, που είναι γνωστό ως «η φάση της απογοήτευσης», θεωρείται η στιγμή που το άτομο αντιλαμβάνεται ότι είναι δυστυχισμένο μέσα στη σχέση του, αλλά αποφασίζει να ακολουθήσει μια προσέγγιση αναμονής, με το πρόσχημα ότι «όλες οι σχέσεις έχουν σκαμπανεβάσματα».
Ωστόσο, ακόμα κι αν προσδοκούμε μια αλλαγή προς το καλύτερο, όταν κρατάμε μυστικά από τον/τη σύντροφό μας, αποκλείεται να δούμε την κατάσταση να βελτιώνεται. Ίσα-ίσα, το μυστικό μεγαλώνει το χάσμα.
Στάδιο δεύτερο: Η διάβρωση
Το δεύτερο στάδιο είναι η φάση της διάβρωσης: Η στιγμή που ένας σύντροφος συνειδητοποιεί ότι η δυστυχία δεν είναι κάτι φευγαλέο. Ωστόσο, εξακολουθεί να απορρίπτει την ιδέα του χωρισμού για διάφορους λόγους: Λόγω των παιδιών, των οικονομικών, του κουτσομπολιού, της θρησκείας και άλλων εντελώς λάθος αντιλήψεων.
«Κι ενώ ο/η σύντροφος που έχει το πρόβλημα δεν μιλά ανοιχτά, οι ρωγμές αρχίζουν να φαίνονται. Ο/Η δυσαρεστημένος/η σύντροφος ενδέχεται να εκστομίζει σαρκαστικά σχόλια, να παραπονιέται, να παίρνει επιθετική στάση απέναντι στον/στη σύζυγό του», αναλύει η Γουέτστον.
Αλλά σε αυτή τη φάση, η κακή συμπεριφορά περιορίζεται στους τέσσερις τοίχους και δεν εκδηλώνεται μπροστά σε τρίτους.
Στάδιο 3: Η απόσπαση
Σε αυτό το στάδιο το άτομο απομακρύνεται συναισθηματικά από τον/τη σύντροφό του και αναζητά πράγματα που να του προσφέρουν χαρά εκτός γάμου, προκειμένου να τα βγάλει πέρα.
Αυτό μπορεί να σημαίνει ένα καινούργιο χόμπι, αλλά ίσως σημαίνει και μια νέα εξωσυζυγική σχέση. Παρόλα αυτά, το άτομο και πάλι δεν είναι διατεθειμένο να τερματίσει τη σχέση. Έτσι, κάνει μια συμφωνία με τον εαυτό του. Μια συμφωνία του στυλ «μπορώ να παραμείνω παντρεμένος/η αν ανακαλύψω κάτι νέο εκτός γάμου και μακριά από τον/τη σύντροφό μου, που να μου προσφέρει ικανοποίηση».
Μα παρά την εξωσυζυγική ικανοποίηση, η εχθρότητα απέναντι στον/στη σύζυγο γίνεται πιο εμφανής από ποτέ, με τα δηλητηριώδη σχόλια να ξεχύνονται σαν χείμαρρος, ακόμα και μπροστά σε άλλους.
Στάδιο 4: Το αγεφύρωτο χάσμα
Σε αυτό το σημείο, η ανοχή ενός ατόμου για τον/τη σύντροφό του μειώνεται διαρκώς. Η Γουέτστον περιγράφει αυτή τη φάση ως «την ημέρα που ο /η σύζυγός λέει ή κάνει κάτι που δεν θα έκανε ποτέ στην πρώτη περίοδο του γάμου. Κάτι εξωφρενικό, που μαρτυρά πως βρίσκεται εκτός εαυτού».
Τότε οι σύντροφοι αποσυνδέονται συναισθηματικά, γυρίζουν την πλάτη ο ένας στον άλλο και αρνούνται να συνεργαστούν για να μαζέψουν μαζί τα σπασμένα κομμάτια του γάμου.
Στάδιο 5: Ο οριστικός θάνατος του γάμου
«Ή τουλάχιστον θάνατος του γάμου όπως τον εννοούσαμε μέχρι πρόσφατα. Γιατί ο/η δυσαρεστημένος/η σύζυγος δεν θα επιστρέψει στο καθεστώς που ίσχυε ως τώρα», εξηγεί η Γουέτστον. Σε αυτό το σημείο, το διαζύγιο είναι από πιθανό, έως αναμενόμενο και η επιστροφή σχεδόν απίθανη.
Πώς και πότε μπορούμε να σώσουμε τη σχέση
Η Γουέτστον μας συμβουλεύει να επισκεφτούμε έναν σύμβουλο σχέσεων ήδη από το δεύτερο στάδιο, αυτό της διάβρωσης. Το να αφήνουμε τη δυσαρέσκεια να συσσωρεύεται καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την επανόρθωση αργότερα.
Τι εμποδίζει την έγκαιρη παρέμβαση;
Η παροιμία «ο χρόνος τα διορθώνει όλα» δεν ισχύει για τους γάμους. Η έκφραση «ας δώσουμε λίγο χρόνο» είναι ένα είδος αποφυγής και μερικές φορές ένα παιχνίδι εξουσίας. Οπότε αντί απλά να περιμένουμε κάποιο θαύμα, σε αυτόν τον χρόνο, είναι πιο σκόπιμο να δοκιμάσουμε στρατηγικές επούλωσης των πληγών του γάμου μας.
Ωστόσο, πάρα πολλοί άνθρωποι πιστεύουν λανθασμένα ότι η θεραπεία ζευγαριών προορίζεται για πολύ κακούς, κατεστραμμένους γάμους. Κι όμως, ακόμα και τα πιο μικρά ζητήματα μπορούν να εξελιχθούν σε κάτι πολύ μεγαλύτερο αν τα αγνοήσουμε. Ως εκ τούτου, αν μπει στο μυαλό μας η ιδέα της θεραπείας, όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο. Διότι αν έχουμε φτάσει πια στη σκέψη του διαζυγίου, κανένας σύμβουλος δεν μπορεί να γυρίσει πίσω το ποτάμι.