Τρία χρόνια μετά την κορύφωση της προσφυγικής κρίσης το 2015, την μεγάλη ανθρωπιστική κρίση, την έλλειψη συντονισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τις ολιγωρίες και μετά τις διαφωνίες, τις υποχωρήσεις και την εξ ανάγκης – αν και όχι απαραίτητα καλή- συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία για το προσφυγικό, τα αδιέξοδα επιστρέφουν.
Η ειδική μίνι Σύνοδος Κορυφής ηγετών κρατών -μελών της ΕΕ την Κυριακή για το προσφυγικό συγκαλείται πρωτίστως εξαιτίας των πιέσεων που δέχεται η γερμανίδα Καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ και δευτερευόντως εξαιτίας της ανταρσίας του ιταλού Κόντε. Χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι οι δύο αυτές χώρες είναι οι μόνες που αντιμετωπίζουν προβλήματα στη διαχείριση του θέματος (ή οι μόνες που διαμαρτύρονται δικαίως ή αδίκως) ή για λόγους εσωτερικής πολιτικής απλά δεν θέλουν να επιδείξουν καμία μορφής αλληλεγγύη στα κράτη-μέλη που δοκιμάζονται.
Σημειώνεται πως στην ειδική Σύνοδο βέβαιη θεωρείται βέβαια η συμμετοχή της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας, της Ισπανίας, της Μάλτας, της Βουλγαρίας, του Βελγίου και της Ολλανδίας. Εκτός Συνόδου φαίνεται πως μένουν οι Πολωνία, Τσεχία και Ουγγαρία που έχουν απορρίψει το πρόγραμμα ανακατανομής των προσφύγων.
Το θέμα βέβαια είναι τι μπορούμε να περιμένουμε από αυτή την ειδική Σύνοδο στην οποία οι χώρες της Ένωσης πηγαίνουν η κάθε μια με καθαρά εθνική ατζέντα, με πείσμα, απειλές και πολύ περισσότερο εάν θα υιοθετηθεί η όποια απόφαση ληφθεί, στην επόμενη σύνοδο στις 28 και 29 Ιουνίου από το σύνολο των ηγετών της ΕΕ.
Σύμφωνα με τα όσα έγραψε σε ανάρτησή του ο Ιταλός Τζουζέπε Κόντε στη σελίδα στο Facebook δεν θα υπάρξει κείμενο συμπερασμάτων, αλλά μόνον προφορική αναφορά στα θέματα που συζητήθηκαν.Ο κ. Κόντε επίσης ενημέρωσε ότι είχε τηλέφωνική επικοινωνία με τη γερμανίδα καγκελάριο.
Πρωταρχικό ζητούμενο είναι η -και πάλι- η εξεύρεση μιας ευρωπαϊκής λύσης σε ό,τι αφορά πρωτίστως την πολιτική ασύλου, κάτι που είναι και το βασικό θέμα για τη Γερμανία αλλά και θέματα που ξεκινούν από την ίδια τη διαχείριση υποδοχής προσφύγων στις χώρες της πρώτης γραμμής όπως η Ελλάδα και η Ιταλία.
Το βάρος ωστόσο φαίνεται να πέφτει στο πρώτο θέμα, αφού η Μέρκελ πιέζεται από τους δεξιούς εταίρους της στην κυβέρνηση (CSU- Χριστιανοκοινωνιστές) και αναζητά κάθε πρόσφορη λύση και σε όλα τα επίπεδα.
Σύμμαχός της ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ.
Πάμε μπροστά ή πίσω;
Όπως αναφέρει η FAZ και σύμφωνα με το προσχέδιο της τελικής δήλωσης που έχει στη διάθεσή της η γερμανική εφημερίδα, στην Ειδική Σύνοδο Κορυφής πρέπει να εγκριθούν αυστηρότεροι κανόνες για τους αιτούντες άσυλο, οι οποίοι κινούνται μεταξύ των κρατών της ΕΕ.
Οι αιτούντες θα πρέπει να υποχρεωθούν να παραμείνουν στη χώρα της ΕΕ στην οποία υποβάλλουν την αίτηση τους. Ουσιαστικά δηλαδή στην πρώτη χώρα υποδοχής που είναι κατά κανόνα η Ελλάδα και η Ιταλία, κάτι που δύσκολα θα δέχονταν σε συνδυασμό με την πρόβλεψη περί περιορισμού των δευτερογενών μετακινήσεων.
Σύμφωνα με το προσχέδιο στη μίνι σύνοδο κορυφής οι συμμετέχοντες θα συζητήσουν σειρά μέτρων για την πρόληψη της διακίνησης των αιτούντων άσυλο μεταξύ των χωρών μελών «Δεν υπάρχει δικαίωμα ελεύθερης επιλογής του κράτους μέλους στο οποίο ζητείται άσυλο» αναφέρει το σχέδιο. «Βλέπουμε μεγάλη ανάγκη για σημαντική μείωση των δευτερογενών κινήσεων».
Προς περιορισμό αυτών των «κινήσεων» θα προταθεί η διενέργεια αυστηρών ελέγχων σε σταθμούς λεωφορείων και σε αεροδρόμια ενώ στη σύνοδο θα συζητηθεί και η επέκταση του οργανισμού προστασίας των συνόρων Frontex της ΕΕ.
Ταυτόχρονα, στο προσχέδιο διατυπώνεται σαφής προειδοποίηση ενάντια σε μονομερή μέτρα. «Οι μονομερείς και ασυντόνιστες ενέργειες όχι μόνο είναι λιγότερο αποτελεσματικές, αλλά θα έθεταν σε κίνδυνο και την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα επιτεύγματα του Σένγκεν» αναφέρεται στο κείμενο.
Το έτοιμο προσχέδιο
Επίσης σύμφωνα με Reuters το προσχέδιο προβλέπει τα εξής:
-Με στόχο την μείωση των αφίξεων, συμφωνούν να αυξήσουν τις δαπάνες για την αποτελεσματικότερη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, διαθέτοντας περισσότερους πόρους και εξοπλισμό στα κοινά τους σύνορα και στην ακτοφυλακή, ώστε μέχρι το 2020 να έχει συγκροτηθεί δύναμη 10.000 προσώπων.
-Για το ίδιο σκοπό, θα συνεργαστούν ευρύτερα με χώρες όπως η Αλγερία, η Αίγυπτος, η Λιβύη, το Μαρόκο, ο Νίγηρας και η Τυνησία, ώστε «να μειωθούν περισσότερο οι αφίξεις στην ΕΕ».
-Θα υποστηρίξουν την παράταση των κοινών θαλάσσιων επιχειρήσεων στη Μεσόγειο, εκπαιδεύοντας την ακτοφυλακή της Λιβύης και θέτοντας αυστηρούς περιορισμούς στην έκδοση βίζας σε χώρες που αρνούνται να δεχθούν πίσω πολίτες τους, η αίτηση ασύλου των οποίων έχει απορριφθεί.
-Θα προσφέρουν μεγαλύτερη υποστήριξη, οικονομική ή άλλη, σε χώρες πρώτης γραμμής όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
-Θα υποστηρίξουν «την αύξηση των δυνατοτήτων προστασίας και υποδοχής προσφύγων και μεταναστών από χώρες εκτός ΕΕ.
-Θα αποφασίσουν να χορηγούν κοινωνικά επιδόματα μόνον σε αιτούντες ασύλου που παραμένουν στην χώρα που χειρίζεται την υπόθεσή τους.
-Θα συμφωνήσουν στη σύναψη διμερών συμφωνιών για «επανεισδοχές και μεταφορές» και θα καθιερώσουν νέες διαδικασίες για να διευκολύνουν την επιστροφή αιτούντων ασύλου στις χώρες όπου υπέβαλαν την αίτησή τους.
Η πίεση της Γερμανίας, η απειλή της Ιταλίας και η Ελλάδα
Καταλύτης για την εκδήλωση της νέας κρίσης είναι η πίεση που δέχεται η Μέρκελ από τον Ομοσπονδιακό Υπουργό Εσωτερικών Horst Seehofer (CSU) στο ζήτημα των προσφύγων: Θέλει να απορρίψει τους μετανάστες στα γερμανικά σύνορα, οι οποίοι έχουν ήδη καταχωριστεί ως αιτούντες άσυλο σε άλλη χώρα της ΕΕ. Η Μέρκελ απορρίπτει τέτοιες εθνικές μονομερείς ενέργειες. Τη Δευτέρα, τα κόμματα της Ένωσης συμφώνησαν ότι η Μέρκελ θα έχει τον χρόνο να διαπραγματευτεί λύσεις με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, έως το τέλος του μήνα.
Αναζητώντας λύσεις Η Μέρκελ ταξιδεύει επίσης για Ιορδανία και Λίβανο στο πλαίσιο διήμερης περιοδείας για το προσφυγικό.
Κατά υπολογισμούς της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες η Ιορδανία έχει υποδεχθεί πάνω από 650.000 σύρους πρόσφυγες.
Η προσφορά ευρωπαϊκής υποστήριξης στις χώρες της περιοχής όπως η Ιορδανία, που έχουν υποδεχθεί πρόσφυγες από την εμπόλεμη Συρία κατά μεγάλους αριθμούς χαρακτηρίζεται μια από τις διαστάσεις-κλειδιά των σχεδίων της Μέρκελ για την αναμόρφωση της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης.
Την ίδια στιγμή η ιταλική κυβέρνηση, παρακολουθώντας τις διαρροές προσχεδίων, απειλεί να μη συμμετάσχει στη σύνοδο, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν κυβερνητικές πηγές που μιλούν Corriere della Sera στην ηλεκτρονική της έκδοση.
Όπως διέρρευσε, η θέση του πρωθυπουργού Τζουζέπε Κόντε φέρεται να είναι ότι αν όλα έχουν ήδη προσυμφωνηθεί, τότε είναι ανώφελο να πάρει μέρος η Ιταλία στην σύνοδο της Κυριακής που θα οργανωθεί στις Βρυξέλλες.
Η Ρώμη στέλνει το μήνυμα ότι πρέπει να λάβει μέρος με ουσιαστικό τρόπο στην διαμόρφωση της ατζέντας και στην λήψη των τελικών αποφάσεων και ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι αποκλειστικό προνόμιο της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Ο Ιταλός υπουργός εσωτερικών, Ματέο Σαλβίνι, δήλωσε ότι «αν τα πράγματα έχουν όντως έτσι, καλά θα κάνουμε να μην ξοδέψουμε ούτε τα χρήματα του εισιτηρίου».
Σημειώνεται πως ο έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, επικοινώνησε με τον Ιταλό ομόλογό του για τις εξελίξεις στο προσφυγικό αφού οι δύο χώρες βρίσκονται σε ανάλογη θέση.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως η γερμανική Die Zeit σε δημοσίευμά της αναφέρει με νόημα πως θα συνέφερε την Ελλάδα να βοηθήσει τη Γερμανία ακόμη και αποδεχόμενη να συναινέσει σε ένα σχέδιο που θα προβλέπει επιστροφή από τη Γερμανία των προσφύγων που έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα, εάν λάμβανε βοήθεια για την απομείωση του χρέους!
Και η ομάδα του Βίζεγκραντ
Ο δε αυστριακός καγκελάριος, Σεμπάστιαν Κουρτς και οι ηγέτες της ομάδας των χωρών του Βίζεγκραντ (Τσεχία, Σλοβακία, Πολωνία και Ουγγαρία) κάνουν το δικό τους «παιχνίδι» και συναντώνται σήμερα Πέμπτη στη Βουδαπέστη για να συζητήσουν το μεταναστευτικό.
Η συνάντησή τους πραγματοποιείται πριν τη μίνι σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες στην οποία δεν έχουν κληθεί μέχρι στιγμής.
«Η τρέχουσα αντιπαράθεση (μεταξύ των Χριστιανοδημοκρατών και των Χριστιανοκοινωνιστών) στη Γερμανία οδήγησε σε προτάσεις να κλείσει η χώρα τα σύνορά της και να επαναφέρει τους ελέγχους στα σύνορα, κάτι που είναι απαράδεκτο για εμάς», τόνισε χθες Τετάρτη ο Αντρέι Μπάμπις, ο Τσέχος πρωθυπουργός, στην εφημερίδα Hospodarske.
Ο Μπάμπις κάλεσε τις χώρες μέλη της ΕΕ να συμμορφωθούν με τις τέσσερις ελευθερίες που διασφαλίζει η Ένωση -την ελεύθερη μετακίνηση ανθρώπων, προϊόντων, κεφαλαίων και υπηρεσιών- ενώ τάχθηκε υπέρ της καλύτερης προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ.
Ο 63χρονος Τσέχος πρωθυπουργός επεσήμανε ότι η παράτυπη μετανάστευση είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ΕΕ, ενώ πρότεινε τη δημιουργία κέντρων καταγραφής των αιτούντων άσυλο εκτός Ευρώπης.