Αντισυλληπτικά χάπια: «Περίεργη» επίδραση στην περιοχή του εγκεφάλου που προάγει τον φόβο

Τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν στην εξήγηση των μηχανισμών που σχετίζονται με το φόβο και επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες.
Open Image Modal
fotostorm via Getty Images

Οι επιστήμονες έχουν βρει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της χρήσης από του στόματος αντισυλληπτικών και των αλλαγών σε μέρη του εγκεφάλου που επεξεργάζονται το φόβο. Τα ευρήματα μπορούν να βοηθήσουν στην εξήγηση των μηχανισμών που σχετίζονται με το φόβο και επηρεάζουν δυσανάλογα τις γυναίκες.

Καναδοί ερευνητές εξέτασαν τα αποτελέσματα της συνδυασμένης χρήσης από του στόματος αντισυλληπτικών (COC) για να μάθουν περισσότερα σχετικά με τη σχέση μεταξύ των ορμονών φύλου που παράγει το σώμα μας φυσικά και των συνθετικών εκδόσεων αυτών των ορμονών.

Πάνω από 150 εκατομμύρια άνθρωποι χρησιμοποιούν από του στόματος αντισυλληπτικά, με τα COC (που περιέχουν συνθετικές εκδοχές οιστρογόνων και προγεσταγόνων) να είναι ιδιαίτερα δημοφιλή.

Η μελέτη διαπίστωσε ότι μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται κοιλιακός προμετωπιαίος φλοιός (vmPFC) ήταν λεπτότερη στις γυναίκες που χρησιμοποιούν σήμερα COC σε σύγκριση με τους άνδρες.

Αυτή η επίδραση φάνηκε να είναι αναστρέψιμη. Μια σύγκριση με εκείνους που σταμάτησαν να χρησιμοποιούν αντισυλληπτικά ή εκείνους που δεν είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ αντισυλληπτικά έδειξε ότι αυτή η φυσιολογική αλλαγή δεν φαίνεται να είναι διαρκής.

Δεν υπάρχουν γνωστές αρνητικές επιπτώσεις που να συνδέονται με την αλλαγή στο μέγεθος ορισμένων περιοχών του εγκεφάλου. Αλλά οι συγγραφείς πιστεύουν ότι θα μπορούσε να αξίζει να διερευνηθεί περαιτέρω.

«Αυτό το τμήμα του προμετωπιαίου φλοιού πιστεύεται ότι διατηρεί τη ρύθμιση των συναισθημάτων, όπως η μείωση των σημάτων φόβου στο πλαίσιο μιας ασφαλούς κατάστασης», εξηγεί η Alexandra Brouillard, φυσιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κεμπέκ στο Μόντρεαλ.

Η Brouillard και οι συνεργάτες της μελέτησαν υγιείς ενήλικες ηλικίας 23 έως 35 ετών, συμπεριλαμβανομένων 139 γυναικών: 62 που χρησιμοποιούσαν COC, 37 που είχαν προηγουμένως χρησιμοποιήσει μόνο COC και 40 που δεν είχαν χρησιμοποιήσει ποτέ ορμονικά αντισυλληπτικά. Το συνολικό δείγμα περιελάμβανε επίσης 41 άνδρες.

Επειδή οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να έχουν διαταραχές άγχους και στρες, οι ερευνητές συνέκριναν αυτές τις ομάδες για να δουν αν η χρήση COC συνδέεται με βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες αλλαγές στον εγκέφαλο και αν υπάρχουν διαφορές μεταξύ των φύλων.

Οι επιστήμονες μέτρησαν τα επίπεδα των φυσικών και συνθετικών ορμονών φύλου στο σάλιο των συμμετεχόντων και χρησιμοποίησαν MRI για να σαρώσουν τον εγκέφαλό τους, εξετάζοντας συγκεκριμένα τις περιοχές που εμπλέκονται στην επεξεργασία του φόβου.

Βρήκαν ότι τα επίπεδα τόσο των φυσικών όσο και των συνθετικών ορμονών φύλου συνδέονταν με αλλαγές στο μέγεθος και το πάχος του vmPFC σε σύγκριση με την ίδια ανατομία στους άνδρες. Ωστόσο, μόνο οι γυναίκες που χρησιμοποιούσαν από του στόματος αντισυλληπτικά είχαν λεπτότερο vmPFC από αυτό των ανδρών.

Οι ερευνητές βρήκαν επίσης τη δομή σε μια περιοχή του εγκεφάλου που προάγει το φόβο - τον ραχιαίο πρόσθιο φλοιό του προσαγωγίου (dACC) - που ποικίλλει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Αυτό ήταν αισθητό ανεξάρτητα από τη χρήση COC, δίνοντας έμφαση σε έναν τρόπο με τον οποίο οι φυσικά παραγόμενες ορμόνες φύλου μπορούν να επηρεάσουν τη δομή του εγκεφάλου.

«Δεδομένων των αποτελεσμάτων μας ότι οι άνδρες έχουν μικρότερο όγκο dACC από τις γυναίκες και παχύτερο vmPFC από τους χρήστες COC, αυτά τα ευρήματα μπορεί να αντιπροσωπεύουν δομικά τρωτά σημεία σε ψυχοπαθολογίες που επηρεάζουν κυρίως τις γυναίκες», γράφει η ομάδα.

«Συγκεκριμένα, ένα μεγαλύτερο dACC θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει μια γυναικεία προδιάθεση για προώθηση φόβου, ενώ η χρήση COC θα μπορούσε να επιδεινώσει αυτή την ευπάθεια προκαλώντας ενδεχομένως αραίωση μιας περιοχής αναστολής φόβου όπως το vmPFC».

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι αυτό το φαινόμενο φάνηκε να εξαφανίζεται όταν σταμάτησε η χρήση COC, αν και τονίζουν ότι απαιτείται περισσότερη έρευνα για να εμβαθύνουμε στις επιπτώσεις. Ακριβώς επειδή μια περιοχή του εγκεφάλου αλλάζει σε μέγεθος δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις. Δεν μπορούμε να βγάλουμε ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με τα συναισθήματα ή τη συμπεριφορά ενός ατόμου με βάση τα ευρήματα σχετικά με τη δομή του εγκεφάλου.

Ο συνεχιζόμενος αποκλεισμός των γυναικών από την έρευνα σε ζώα και ανθρώπους συμβάλλει στο χάσμα στην κατανόηση του γιατί οι γυναίκες είναι πιο πιθανό από τους άνδρες να έχουν άγχος και διαταραχές που σχετίζονται με το στρες.

Αυτή η υποεκπροσώπηση των γυναικών οφείλεται κυρίως στην αντίληψη ότι οι αλλαγές στις ορμόνες φύλου θα κάνουν τα αποτελέσματα πιο μεταβλητά. 

«Όταν συνταγογραφούνται COCs, τα κορίτσια και οι γυναίκες ενημερώνονται για διάφορες σωματικές παρενέργειες, για παράδειγμα ότι οι ορμόνες που θα πάρουν θα καταργήσουν τον εμμηνορροϊκό τους κύκλο και θα αποτρέψουν την ωορρηξία», εξηγεί ο Brouillard.

«Ο στόχος της δουλειάς μας δεν είναι να αντιμετωπίσουμε τη χρήση των COC, αλλά είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι το χάπι μπορεί να έχει επίδραση στον εγκέφαλο».

Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο Frontiers.

Πηγή: Sciencealert