Στη χαραυγή του Διαδικτύου, η υπόσχεση ήταν δεδομένη. Όλοι όσοι ονειρεύονταν έναν καλύτερο κόσμο και είχαν φροντίσει να αποκτήσουν ένα από εκείνα τα μοντεμάκια με τον περίεργο θόρυβο που έκαναν για να συνδεθούν, γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι είχε δημιουργηθεί ένα ανοιχτό παράθυρο, μία ευκαιρία για μία αντιπροσωπευτικότερη δημοκρατία. Σχεδόν δύο δεκαετίες αργότερα, αυτό το παράθυρο δείχνει να έχει κλείσει και να έχει αντικατασταθεί από ένα διαρκές και ανελέητο κυνήγι μαγισσών για να εντοπιστούν οι κακόβουλοι χάκερ που αλλοιώνουν με επιδεξιότητα και ακρίβεια... ευαίσθητα δεδομένα εκλογικών αναμετρήσεων, ενώ στα κοινωνικά δίκτυα τα όρια ανάμεσα σε παραπλανητικές και αληθινές ειδήσεις είναι, πλέον, δυσδιάκριτα. Η αλήθεια βέβαια είναι ότι βρίσκεται σε εξέλιξη μία διαδικασία επανακαθορισμού τι είναι ενημέρωση και δημοσιογραφία, αλλά αυτό είναι μία άλλη συζήτηση.
Η άνοδος των άκρων για την οποία μας είχε προειδοποιήσει έγκαιρα ο Μαρκ Μαζάουερ με την ομιλία του στο αμφιθέατρο Πιρς το 2013 και η οποία απέκτησε πολιτική υπόσταση στην Ελλάδα και αλλού, είχε ως αποτέλεσμα την ενίσχυση των συγκρουσιακών τακτικών ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις, οι οποίες εφαρμόστηκαν με την ίδια φιλοσοφία, αλλά με διαφορετικά εργαλεία, στα κοινωνικά δίκτυα.
Η πολιτική βιαιότητα, που σφυρηλατήθηκε στην εποχή της οικονομικής κρίσης, πήρε μορφή στην πλατεία Συντάγματος, όταν και είχε χωριστεί σε Βορρά και Νότο, σε μία συγκυριακή εκεχειρία, απέναντι στον... κοινό εχθρό. Αυτή ήταν που οδήγησε τις εξελίξεις και στο ψηφιακό πεδίο, μετατρέποντας την ουτοπία της ηλεκτρονικής Δημοκρατίας στο σημερινό σκηνικό της διαρκούς σύγκρουσης προς άγρα ψήφων. Για χάρη της πιο αρεστής, συγκυριακά, ιδεολογίας, αλλοιώθηκε ο ίδιος ο χαρακτήρας των κοινωνικών δικτύων και δημιουργήθηκε το φαινόμενο που ονομάζεται echo chambers: οι χρήστες του διαδικτύου γίνονται αποδέκτες μόνο των πληροφοριών ή των απόψεων που είναι όμοιες με τις δικές τους, εγκλωβισμένοι στον ναρκισσισμό που καλλιεργούν τα social media, θυσιάζοντας τον διάλογο με αντίτιμο την «ηρεμία τους» και την επιβεβαίωση των στερεοτυπικών αντιλήψεων που διαθέτουν.
Όμως, η υπόσχεση είναι ακόμη εκεί. Μάλιστα, η εξέλιξη της τεχνολογίας την έχει εμπλουτίσει με νέα εφόδια, όπως για παράδειγμα η τεχνολογία blockchain (περισσότερα εδώ) που μπορεί να προσφέρει ακόμη μεγαλύτερη διαφάνεια στη συμμετοχή των πολιτών και τη συναλλαγή τους με τα κόμματα. Άλλωστε, σε κάθε άλλη περίπτωση η απάντηση είναι δεδομένη: μεταξύ δύο τεχνουργημάτων, σε όποια χρήση αξιοποιούνται, επιλέγεται πάντα το πιο εξελιγμένο, το πιο κατάλληλο. Γιατί να μην συμβεί και στις τεχνολογικές δυνατότητες που μπορούν να επανακαθορίσουν προς το καλύτερο τη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά;