«Το κλειδί είναι τα μετρητά», έγραψε ο μεσίτης πετρελαίου σε ένα μήνυμα SMS, προσφέροντας μεγάλη έκπτωση στις αποστολές αργού πετρελαίου της Βενεζουέλας προς έναν συνεργάτη που ισχυριζόταν ότι ήταν ο ιδιοκτήτης της μεγαλύτερης ρωσικής εταιρείας αλουμινίου. «Μόλις είστε έτοιμοι με τα μετρητά, μπορούμε να δουλέψουμε».
Ο διάλογος αυτός περιλαμβάνεται σε ένα κατηγορητήριο 49 σελίδων που αποσφραγίστηκε (Τετάρτη 19 Οκτωβρίου) στο ομοσπονδιακό δικαστήριο της Νέας Υόρκης. Επτά πρόσωπα κατηγορούνται για συνωμοσία με στόχο την αγορά ευαίσθητης στρατιωτικής τεχνολογίας των ΗΠΑ, λαθρεμπόριο πετρελαίου και ξέπλυμα δεκάδων εκατομμυρίων δολαρίων για λογαριασμό πλούσιων Ρώσων επιχειρηματιών.
Η «ειλικρινής» συνομιλία μεταξύ των συγκατηγορούμενων μοιάζει με έναν οδηγό για την παράκαμψη των κυρώσεων των ΗΠΑ. Είναι πλήρης: με εταιρείες κελύφους στο Χονγκ Κονγκ, παραλαβές μετρητών χύμα (σε βαλίτσες), τάνκερ-φαντάσματα και χρήση κρυπτονομισμάτων για την απόκρυψη συναλλαγών, που είναι παράνομες βάσει της νομοθεσίας των ΗΠΑ.
Αποκαλύπται επίσης, η μέθοδος με την οποία πλούσιοι ολιγάρχες από τη Ρωσία και τη σύμμαχό της Βενεζουέλας, αμφότεροι αποκλεισμένοι από το δυτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, οργανώνουν από κοινού μία επιχείρηση για την προστασία της τεράστιας περιουσίας τους.
Ο Γιούρι, ο Άρτεμ και ο φίλος τους, Χουάν Φερνάντο
Στο επίκεντρο της συνωμοσίας βρίσκονται δύο Ρώσοι: ο Γιούρι Ορέχοφ, ο οποίος εργαζόταν σε μια δημόσια εμπορική εταιρεία αλουμινίου που είχε λάβει έγκριση και από τις ΗΠΑ, και ο Άρτεμ Ους, γιος ενός πλούσιου τοπικού κυβερνήτη, που συμμάχησε με το Κρεμλίνο.
Οι δυο τους είναι συνέταιροι σε μια εταιρεία με έδρα το Αμβούργο της Γερμανίας που εμπορεύεται βιομηχανικό εξοπλισμό και εμπορεύματα. Οι εισαγγελείς ισχυρίζονται ότι η εταιρεία ήταν στην πραγματικότητα «κόμβος» για την παράκαμψη των κυρώσεων των ΗΠΑ, που επιβλήθηκαν για πρώτη φορά κατά των ρωσικών ελίτ μετά την εισβολή στην Κριμαία το 2014. Και οι δύο συνελήφθησαν, στη Γερμανία και την Ιταλία αντίστοιχα, με κατηγορίες που τους απαγγέλθηκαν στις ΗΠΑ, στις οποίες περιλαμβάνεται η συνωμοσία για παραβίαση κυρώσεων, το ξέπλυμα χρήματος και η τραπεζική απάτη.
Ο έτερος συμβαλόμενος της συμφωνίας ήταν ο Χουάν Φερνάντο Σεράνο, ο Διευθύνων Σύμβουλος μιας startup εμπορίας, γνωστής ως Treseus, με γραφεία στο Ντουμπάι, στην Ιταλία και στην πατρίδα του, την Ισπανία. Το πού βρίσκεται σήμερα, είναι άγνωστο.
«Είναι ένας από τους ανθρώπους με επιρροή στη Βενεζουέλα»
Στις ηλεκτρονικές επικοινωνίες μεταξύ των ανδρών το 2021, κάθε πλευρά καυχιόταν για διασυνδέσεις με ισχυρούς και καλά δικτυωμένους παράγοντες.
«Αυτή είναι η μητρική μας εταιρεία», έγραψε ο Ορέχοφ στον Σεράνο, επικολλώντας έναν σύνδεσμο προς τον ιστότοπο της εταιρείας αλουμινίου και έναν σύνδεσμο προς τη σελίδα του ιδιοκτήτη της, στη Wikipedia. «Είναι επίσης υπό κυρώσεις. Γι′ αυτό ενεργούμε από αυτήν την (άλλη) εταιρεία.»
Ο Σεράνο, για να μην είναι υπερβολικός, απάντησε ότι επιβλήθηκαν κυρώσεις και σε συνεργάτη του.
«Είναι ένας από τους ανθρώπους με επιρροή στη Βενεζουέλα. Πολύ κοντά στον Αντιπρόεδρο», έγραψε, δημοσιεύοντας έναν σύνδεσμο που δείχνει στα αποτελέσματα αναζήτησης έναν δικηγόρο και επιχειρηματία από τη Βενεζουέλα, που σήμερα καταζητείται από τις ΗΠΑ για ξέπλυμα χρήματος και δωροδοκία.
Κανένας φερόμενος συνεργάτης δεν κατηγορήθηκε για την υπόθεση, ούτε προσδιορίζονται ονομαστικά στο κατηγορητήριο. Επιπλέον, δεν είναι σαφές τι δεσμούς, αν υπάρχουν, έχει πραγματικά ο Σεράνο με τον Βενεζουελανό παράγοντα που ανέφερε.
Γνωστά πρόσωπα «φωτογραφίζονται»
Η περιγραφή του Ρώσου δισεκατομμυριούχου ταιριάζει με αυτή του Όλεγκ Ντεριπάσκα, ο οποίος κατηγορήθηκε τον περασμένο μήνα σε ξεχωριστή υπόθεση παραβίασης των κυρώσεων στη Νέα Υόρκη. Ο Ντεριπάσκα φέρεται να διοχέτευσε στις ΗΠΑ κεφάλαια για να στηρίξει μια αθλήτρια στίβου του Ουζμπεκιστάν, ενώ εκείνη γεννούσε το παιδί τους στις ΗΠΑ.
Στο μεταξύ, ο Βενεζουελάνος παρασκηνιακός, ισχυρός παράγων που «φωτογραφίζεται» στη δικογραφία, είναι ο μεγιστάνας των μέσων ενημέρωσης Ραούλ Γκορίν, σύμφωνα με κάποιον που βρίσκεται κοντά στις αρχές των ΗΠΑ και μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για την έρευνα που βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Γκορίν παραμένει στη Βενεζουέλα και βρίσκεται στη λίστα με τους καταζητούμενους της Υπηρεσίας Μετανάστευσης και Τελωνείων των ΗΠΑ, φερόμενος ως εγκέφαλος ενός σχεδίου εξαγοράς 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων από την PDVSA, την κρατική εταιρεία πετρελαίου της Βενεζουέλας.
Ένας δικηγόρος του Ντεριπάσκα με έδρα τις ΗΠΑ δεν απάντησε σε αιτήματα για σχολιασμό. Ο Γκορίν αρνήθηκε να σχολιάσει επίσης. Όμως έχει αρνηθεί άλλες ποινικές κατηγορίες εναντίον του, τις οποίες επιμένει να χαρακτηρίζει ως πολιτικά υποκινούμενες.
Ενώ οι κυρώσεις των ΗΠΑ για το πετρέλαιο της Βενεζουέλας ισχύουν μόνο για τους Αμερικανούς, πολλές ξένες οντότητες και ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες αποφεύγουν συναλλαγές που αφορούν την Βενεζουέλα, από φόβο μήπως υποστούν και οι ίδιοι κυρώσεις.
Άφθονο, φθηνό πετρέλαιο: Κι όμως, υπάρχει
Λόγω του αμερικανικού εμπάργκο, το πετρέλαιο της Βενεζουέλας πωλείται με μεγάλη έκπτωση - περίπου 40% λιγότερο από την τιμή της αγοράς - σύμφωνα με το κατηγορητήριο. Αλλά απαιτούνται κάποιοι ανορθόδοξοι ελιγμοί.
Για παράδειγμα, αντί για άμεση κίνηση κεφαλαίων μέσω δυτικών τραπεζών, η πληρωμή πρέπει να ακολουθήσει μια πιο «κυκλική» διαδρομή.
Σε μια συναλλαγή μέσα στο 2022, που αναφέρεται στο κατηγορητήριο - την αγορά 33 εκατομμυρίων δολαρίων ενός δεξαμενόπλοιου γεμάτου μαζούτ από τη Βενεζουέλα - οι φερόμενοι συνωμότες συζήτησαν τη διοχέτευση πληρωμών από μια εταιρεία στο Ντουμπάι, που ονομάζεται Melissa Trade, σε λογαριασμούς στο Χονγκ Κονγκ της Αυστραλίας και την Αγγλία. Για να κρυφτεί η συναλλαγή, φέρεται να παραποιήθηκαν έγγραφα που περιγράφουν το φορτίο ως «ολόκληρα μπιζέλια» και «ογκώδες ρύζι».
Βαφτίζοντας το πετρέλαιο...«μπιζέλια»
Αλλά όπως συμβαίνει συχνά στις μυστικές συναλλαγές, τα μετρητά ήταν ο «βασιλιάς».
«Οι άνθρωποι σας μπορούν να πάνε απευθείας στην PDVSA (κρατική εταιρεία πετρελαίων της Βενεζουέλας) με έναν από τους υπαλλήλους μου και να πληρώσουν απευθείας σε αυτούς. Υπάρχουν 550.000 βαρέλια... έτοιμα για φόρτωση τη Δευτέρα», έγραψε ο Σεράνο στον Ορέχοφ σε ένα μήνυμα του Νοεμβρίου 2021.
Συζητήθηκε επίσης η απόθεση εκατομμυρίων σε μετρητά σε μια τράπεζα στη Μόσχα, την Evrofinance Mosnarbank, η οποία ανήκει στην PDVSA. Υπήρξε σημαντικός αγωγός για το εμπόριο με τη Ρωσία έως ότου επλήγη και αυτή με τις κυρώσεις των ΗΠΑ το 2019. Οι δύο κατηγορούμενοι εξέτασαν επίσης μια πιθανή συναλλαγή με βάση την οποία τα μετρητά που θα παραδίδονταν σε μια τράπεζα στον Παναμά θα πληρώνονταν την ίδια μέρα σε υποκατάστημα της ίδιας ημέρας σε ανώνυμο ίδρυμα στο Καράκας, την πρωτεύουσα της Βενεζουέλας.
Κρυπτονομίσματα: Πιο γρήγορο κι από τον τηλέγραφο
Αλλά η προτιμώμενη μέθοδος πληρωμής του Ορέχοφ φαίνεται να είναι το Tether, ένα κρυπτονόμισμα που υποτίθεται ότι είναι συνδεδεμένο με πιο σταθερά νομίσματα, όπως το δολάριο ΗΠΑ.
«Είναι πιο γρήγορο από την τηλεγραφική μεταφορά», έγραψε ο Oρέχοφ σχετικά με μια προγραμματισμένη αγορά 500.000 βαρελιών πετρελαίου αξίας 17 εκατομμυρίων δολαρίων. «Γι’ αυτό το κάνουν όλοι τώρα. Είναι βολικό, είναι γρήγορο».
Ωστόσο, δεν είναι μόνο οι οικονομικές συναλλαγές που αποτελούν πρόκληση. Η παράδοση του αργού πετρελαίου παρουσιάζει τον δικό της κίνδυνο, επειδή οι περισσότερες ναυτιλιακές εταιρείες και ασφαλιστές δεν συναλλάσσονται με τη Βενεζουέλα και άλλες οντότητες όπου έχουν επιβληθεί κυρώσεις. Τα τελευταία χρόνια, η κυβέρνηση των ΗΠΑ έχει κατασχέσει πολλά δεξαμενόπλοια που θεωρήθηκαν ύποπτα. Δηλαδή, ότι μετέφεραν ιρανικά καύσιμα με προορισμό τη Βενεζουέλα.
Για να κρύψουν την προέλευση του πετρελαίου, ο Ορέχοφ και ο Σεράνο συζήτησαν να δώσουν οδηγίες σε ένα βιετναμέζικο δεξαμενόπλοιο που χρησιμοποιούσαν, ώστε να απενεργοποιήσει το υποχρεωτικό σύστημα παρακολούθησης για να αποφύγουν τον εντοπισμό κατά τη φόρτωση στην... «Disneyland» - μια κωδικοποιημένη ονομασία για την Βενεζουέλα.
Πλοίο-φάντασμα φορτώνει και ξεφορτώνει «μαγικά»
Αν και το σκάφος δεν προσδιορίζεται ονομαστικά στο κατηγορητήριο, εσωτερικά έγγραφα αποστολής της PDVSA που είδε το Associated Press δείχνουν ότι ήταν το Melogy, ένα δεξαμενόπλοιο ηλικίας δύο δεκαετιών που ανήκει και διαχειρίζεται μια εταιρεία με έδρα το Ανόι, που ονομάζεται Thank Long Gas Co.
Τα δεδομένα παρακολούθησης πλοίων που συνέλεξε η Marine Traffic δείχνουν ότι το Melogy «;χάθηκε» στις 31 Δεκεμβρίου 2021, καθώς παρασύρονταν άδειο στα ανοικτά των ακτών της Βενεζουέλας κοντά στο γειτονικό Τρινιδάδ & Τομπάγκο. Σχεδόν τέσσερις μήνες αργότερα, στις 18 Απριλίου, ξανάρχισε τις μεταδόσεις σήματος, με το κύτος του να είναι πλέον πλήρως φορτωμένο(!) και να κατευθύνεται προς την Ασία.
Στις 9 Ιουνίου, το πλοίο μετέφερε στη συνέχεια το φορτίο του στη θάλασσα σε ένα πλωτό αποθηκευτικό πλοίο, το Harmony Star, στα ανοικτά των ακτών της Μαλαισίας, δείχνουν δορυφορικές εικόνες. Το ίδιο σκάφος έχει εντοπιστεί ως μέρος ενός ευρύτερου δικτύου λαθρεμπορίου πετρελαίου που βοηθά το Ιράν, σύμφωνα με έρευνα του United Against Nuclear Iran, ενός ομίλου με έδρα τη Νέα Υόρκη που παρακολουθεί στενά τις αποστολές αργού πετρελαίου από χώρες στις οποίες έχουν επιβληθεί κυρώσεις.