Όταν ο ανθρωπολόγος του Πανεπιστημίου Stony Brook Τζέιμς Ρόσι άρχισε να σκάβει στους λόφους Tugen της Κένυας κατά τη διάρκεια της πρώτης ημέρας των ανασκαφών στην περιοχή το 2004 δεν ήξερε ότι θα ανακάλυπτε δόντια από ένα είδος πιθήκου που δεν είχε αποκαλυφθεί ποτέ μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τη NY Times
Τώρα, δεκατέσσερα χρόνια μετά, μια μελέτη που συντάχθηκε από τον Ρόσι και τον Άντριου Χιλ του Πανεπιστημίου Yale πριν πεθάνει το 2015, δείχνει ότι αυτό ανήκει σε ένα νέο είδος πιθήκου - το μικρότερο που έχει υπάρξει στον πλανήτη, βάρους μόλις 3,5 κιλών. Ζούσε στη γη πριν από 12,5 εκατομμύρια χρόνια.
Τα απολιθωμένα δόντια στεγάζονται στο Εθνικό Μουσείο της Κένυας, στο Ναιρόμπι. Στη μελέτη καταγράφηκε ότι το συγκεκριμένο είδος πίθηκου έτρωγε φύλλα, γεγονός που υποδηλώνει ότι βρίσκονταν σε ανταγωνισμός με τις μαιμούδες- κολομπίνες για τη τροφή. Οι παλαιοντολόγοι χαρακτηρίζουν το συγκεκριμένο είδος πιθήκου ως «ατύχημα φυσικής επιλογής».
Σύμφωνα με τον Ρόσι, ο συγκεκριμένος πίθηκος- στον οποίο ανήκουν τα δόντια – ήταν το τελευταίο μέλος του είδους του και ζούσε στο μειόκενο. Μειόκαινο είναι η πρώτη γεωλογική εποχή της Νεογενούς Περιόδου και εκτείνεται από 23 εκατομμύρια μέχρι 5,332 εκατομμύρια χρόνια πριν.
Στην αρχή της εποχής του μειόκενου υπήρχαν ελάχιστα είδη πιθήκων που κυμαινόταν από 4 έως 50 κιλά. Ακόμα και σήμερα εξακολουθούν να μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού και οι παλαιοντολόγοι δεν έχουν διαλευκάνει τους λόγους μείωσης της ποικιλομορφίας τους. Οι επικρατούσες θεωρίες μέχρι στιγμής είναι ότι έχασαν τη ζωή τους εξαιτίας της μη ανταπόκρισής τους με τις εκάστοτε περιβαλλοντικές αλλαγές.
«Είναι λυπηρό ότι πρόκειται να ολοκληρώσω το τελευταίο πράγμα που έκανα μαζί του», αναφέρει ο Ρόσι για τον συνεργάτη του, Χιλ που έφυγε από τη ζωή, «αλλά ταυτόχρονα, μου δίνει μεγάλη υπερηφάνεια ότι το έκανα αυτό μαζί του».