Το Jaguar, ένα δεξαμενόπλοιο μήκους όσο πέντε πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων, είναι ένα από τα «σκιώδη» πλοία Ρώσων ολιγαρχών που εξακολουθούν να μεταφέρουν ανενόχλητα το πετρέλαιο της χώρας.
Το πλοίο απέπλευσε πέρυσι από ένα λιμάνι κοντά στην Αγία Πετρούπολη, με προορισμό την Ινδία, φορτωμένο με ρωσικό πετρέλαιο. Όμως, εξαιτίας μιας ιδιορρυθμίας της ναυτιλιακής βιομηχανίας, το Jaguar βρέθηκε να έχει δεσμούς με τη Δύση.
Το δεξαμενόπλοιο έφερε σημαία των νήσων St. Kitts and Nevis, το οποίο έχει το ναυτικό του νηολόγιο στο Λονδίνο - περίπου 30 χλμ μακριά από τις βρετανικές αρχές που κυνηγούν τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας σε όλο τον κόσμο και χαρτογραφούν τις αποστολές πετρελαίου της.
Μετά την εκφόρτωση του πετρελαίου σε κάποιο ινδικό λιμάνι, το Jaguar άλλαξε τη σημαία των νήσων St. Kitts and Nevis με αυτήν της κεντροαφρικανικής Γκαμπόν. Με τον τρόπο αυτό, το ρωσικό τάνκερ ξεφεύγει εδώ καιρό από τις κυρώσεις των δυτικών οικονομικών αρχών.
Μια πάγια τακτική που γνωρίζουν όλοι
Δεκάδες δεξαμενόπλοια έχουν κάνει παρόμοιες κινήσεις τα τελευταία σχεδόν 2 χρόνια, σύμφωνα με τα ναυτικά αρχεία, καθώς η Μόσχα προσπαθεί να προστατεύσει τον λεγόμενο «σκιώδη στόλο της» ο οποίος στηρίζει την εξαγωγική ικανότητα του ρωσικού πετρελαίου.
Είναι το παιχνίδι της «γάτας με το ποντίκι» που παίζει με επιτυχία ο Βλαντίμιρ Πούτιν με τη Δύση, μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022. Καθώς αμερικανικές, ευρωπαϊκές και βρετανικές αρχές έχουν καταδιώξει, παγώσει και κατασχέσει ρωσικά χρήματα και περιουσιακά στοιχεία σε όλο τον κόσμο, ο Πούτιν καταφέρνει ακόμη να γλιτώνει από τις κυρώσεις τους.
Με αυτόν τον τρόπο, έχει διαμορφώσει μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων από εταιρείες και χώρες που είναι πρόθυμες να συναλλάσσονται με τη Ρωσία. Έχει δημιουργήσει μια οικονομία σε μεγάλο βαθμό ανεξάρτητη από το δολάριο, το ευρώ ή τη λίρα - και όλο και περισσότερο πέρα από την εμβέλεια των ρυθμιστικών αρχών.
Σύμφωνα με τις δυτικές κυρώσεις, η Ρωσία επιτρέπεται να πουλά πετρέλαιο, αλλά σε ανώτατη τιμή. Αυτό έχει ως στόχο να περιορίσει τα κέρδη της Μόσχας και να αποτρέψει την εκτίναξη των τιμών του πετρελαίου.
Η Ρωσία όμως έχει επινοήσει μια λύση χρησιμοποιώντας το «σκιώδη» στόλο της για να πουλάει σε χώρες όπως η Ινδία και η Κίνα, οι οποίες δεν δεσμεύονται από το ανώτατο όριο τιμών.
Γραφειοκρατικοί δεσμοί με τη Δύση
Το Jaguar και άλλα δεξαμενόπλοια σαν αυτό, είναι παραδείγματα ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που διατήρησαν γραφειοκρατικούς δεσμούς με τη Δύση, ακόμη και όταν κυβερνητικοί αξιωματούχοι κυνηγούσαν το χρήμα που είχε δεσμούς με το Κρεμλίνο.
Όπως το νηολόγιο των St. Kitts and Nevis που ελέγχει τα πάντα από το Λονδίνο, δύο μεγάλες ναυτιλιακές αρχές, η Λιβερία και οι Νήσοι Μάρσαλ, έχουν τις έδρες τους στα προάστια της Ουάσιγκτον.
Οι λόγοι που η Δύση φαίνεται να χάνει αυτό το έξυπνο αλλά γνωστό παιχνίδι με τη Ρωσία είναι πολλοί. Είτε οι αμερικανικές και βρετανικές ρυθμιστικές αρχές δεν γνωρίζουν αυτή την τακτική (!), είτε είναι πολύ απασχολημένοι για να ασχοληθούν, ή απλά κάνουν τα στραβά μάτια λέγοντας ότι δεν έχουν δικαιοδοσία να δράσουν.
Όποιος κι αν είναι ο λόγος, τα ρωσικά δεξαμενόπλοια παραμένουν στο απυρόβλητο σχεδόν δύο χρόνια μετά τον πόλεμο.
Αξιωματούχοι του βρετανικού Υπουργείου Οικονομικών και Δικαιοσύνης αρνήθηκαν να σχολιάσουν στους New York Times αν γνωρίζουν ή όχι γι αυτά τα πλοία ενώ το βρετανικό γραφείο εξωτερικών ανέφερε σε email, ότι «εξακολουθεί να διερευνά εάν τα ξένα νηολόγια πλοίων που εδρεύουν στη Βρετανία είναι υποχρεωμένα να συμμορφωθούν με τις βρετανικές κυρώσεις».
Σκιώδης στόλος με σημαία Γκαμπόν
Από τον Ιούλιο του 2023 μέχρι σήμερα, περισσότερα από 85 πλοία που σχετίζονται με τη Ρωσία άλλαξαν τα νηολόγια τους και έχουν πλέον σημαίες της Γκαμπόν εγκαταλείποντας τη Λιβερία, σύμφωνα με την εταιρεία ναυτιλιακών αναλύσεων Windward.
Μεταξύ αυτών είναι πλοία του στόλου της Sovcomflot, μιας κρατικής ρωσικής ναυτιλιακής εταιρείας που έχει αποτελέσει αντικείμενο κυρώσεων από τη Δύση.
Σε αντίθεση με τα δεξαμενόπλοια της Sovcomflot, που είναι συνδεδεμένα με το ρωσικό κράτος, το σκοτεινό δίκτυο στο οποίο ανήκει το Jaguar είναι μέρος ενός ιστού που δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί.
Έχει συνδεθεί αδιαφανώς με ισχυρούς ολιγάρχες, μεταξύ των οποίων είναι και ο Igor Sechin, επικεφαλής της Rosneft, ο οποίος θεωρείται ό τι ανήκει στο στενό περιβάλλον του Πούτιν.
Το Jaguar, είναι μεταξύ των πλοίων που ναυλώθηκαν από τον Voliton, έναν τακτικό έμπορο ρωσικού πετρελαίου που οι Ηνωμένες Πολιτείες του υπέβαλαν κυρώσεις στα τέλη του περασμένου έτους.
Άλλα ρωσικά δεξαμενόπλοια έχουν εγγραφεί εκ νέου στον Παναμά και το Παλάου, σύμφωνα με πληροφορίες νηολόγησης πλοίων που ανακτήθηκαν μέσω της MarineTraffic και της Lloyd’s List, παρόχων ναυτιλιακών αναλυτικών στοιχείων.
Ένας θαλάσσιος ανασχηματισμός
Αυτός ο θαλάσσιος ανασχηματισμός έχει επιφέρει τεράστια κέρδη στις μικρές αυτές χώρες της Αφρικής και της κεντρικής Αμερικής μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Κάποτε η Γκαμπόν ήταν ένα σταθερός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών και της Γαλλίας, όμως μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα το 2023, θεωρείται φιλικά προσκείμενη στη Ρωσία.
Σύμφωνα με τους The Moscow Times, τα τελευταία 2 χρόνια, οι εξαγωγές της προ τη Ρωσία έχουν εκτιναχθεί, καθώς έχουν παγώσει οι Δυτικές, μετατρέποντάς την σε βασικό μέρος της αλυσίδας εφοδιασμού της Μόσχας, με αεροσκάφη δυτικής κατασκευής και ανταλλακτικά, που μεταφέρονται μέσω μιας εταιρείας με έδρα την Γκαμπόν, στη Ρωσία.
«Η Γκαμπόν είναι σημαντική για τη Ρωσία γιατί ήταν πρόθυμη να καταχωρίσει δεξαμενόπλοια που άλλα κράτη έχουν απορρίψει υπό την πίεση της Δύσης», δήλωσε ο Κρεγκ Κένεντι, πρώην επενδυτικός τραπεζίτης και συνεργάτης πλέον του Κέντρου Ρωσικών και Ευρασιατικών Σπουδών Davis του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ.
«Βοηθούν τη Ρωσία να αναπτύξει μια παράλληλη ναυτιλιακή ικανότητα που διευκολύνει την πώληση πετρελαίου πάνω από το ανώτατο όριο τιμής» υπογραμμίζει.
Ο Κένεντι εξηγεί ακόμη ότι «τα αρχεία μεταξύ των ρωσικών εταιρειών και των πελατών τους είναι συνήθως ιδιωτικά, επομένως είναι σχεδόν αδύνατο να πούμε εάν όλα τα δεξαμενόπλοια που άλλαξαν σημαία έχουν πουλήσει ρωσικό πετρέλαιο και σε ποια τιμή».
Σύμφωνα με τους New York Times πάντως, τουλάχιστον τρία δεξαμενόπλοια που ανήκαν στον «σκιώδη» στόλο της Ρωσίας πούλησαν ρωσικό πετρέλαιο πέρυσι, ενώ διατηρούσαν γραφειοκρατικούς δεσμούς με τη Δύση.
Πηγή: New York Times