«Οι πέτρες κρύβουν στα σωθικά τους ζωή που καλεί σε βοήθεια να φανερωθεί και να γίνει επιφάνεια, σχήμα πραγματικό μέσα στον κόσμο των μορφών. Οι πέτρες καλούν όσους έχουν ψυχή να τις δουν, να τις καταδεχτούν, να συντρέξουν να βρουν το πρόσωπό τους και να ’μολογήσουν τις ιστορίες που έζησαν, που φαντάστηκαν, που ονειρεύτηκαν, που νοστάλγησαν», γράφει ο ζωγράφος Γιώργος Κόρδης με αφορμή την ατομική του έκθεση στο Κέντρο Τεχνών «Μετς» και τίτλο «Tα Πρόσωπα της Πέτρας».
Στην έκθεση, τα εγκαίνια της οποίας είναι στις 3 Ιουνίου 2021, παρουσιάζονται ως αυτόνομα έργα περίπου 80 πέτρες, καθώς και ξύλα από ποτάμια και θάλασσες τα οποία έχει συλλέξει και διακοσμήσει ανάλογα ο ζωγράφος.
Μια ειδική ενότητα είναι από φύλλα μανόλιας, φιλοτεχνημένα με τον τρόπο των αρχαίων αγγείων.
Εκτίθεται ακόμη μια σειρά από χαρακτικά (μονοτυπίες) και σχέδια με σινική μελάνι, που δημιούργησε ο καλλιτέχνης στην περίοδο της καραντίνας.
Ο ζωγράφος ρίχνει το βλέμμα εκεί που δεν κοιτούν πολλοί και παρουσιάζει, για πρώτη φορά, μια ιδιαίτερη όσο και προσωπική ενότητα, την οποία συνθέτουν πορτρέτα φιλοτεχνημένα επάνω σε πέτρες.
Χρόνια τώρα ο δημιουργός «αλιεύει» τα καλοκαίρια πέτρες από τις ακτές της Κρήτης και τις πλαγιές του Υμηττού και της Πεντέλης.
Ζωγραφισμένες με μελάνια και τέμπερες, χαραγμένες άλλοτε επάνω στα σημάδια τους ή στολισμένες με στίχους ποιητών, οι πέτρες στον Κόρδη, γίνονται ο «καμβάς» όπου ο δημιουργός αποκαλύπτει, φέρνοντας στην επιφάνεια τα, λιγότερο ή περισσότερο, ασχημάτιστα πρόσωπά τους.
Γράφει ο Γιώργος Κόρδης:
«Οι πέτρες, λένε όσοι ξεύρουν, δεν έχουν ψυχή, αλλά έχουν πρόσωπο, παίρνουν το πρόσωπο εκείνων που καταδέχονται να τις δουν, να τις πλησιάσουν, να ασπαστούν τιμητικά τα αδέσποτα αυτά θραύσματα που στολίζουν, αμέριμνα σκορπισμένα, τα πέρατα του κόσμου, τες σιωπηλές ήσυχες ερημιές, τες απέραντες φθινοπωρινές βρεγμένες αμμουδιές νότιων θαλασσών, τις άφοβες βασανισμένες λεύτερες κορφές των βουνών.
Οι πέτρες έχουν πάντα πρόσωπο. Τους το προσφέρουν αενάως εραστές εξαίσιοι, κάτοικοι ντελικάτοι του ονείρου, ποιητές παραιτημένοι από τη μάταιη επιτυχία, γυναίκες εύμορφες, ανοιχτές αγκαλιές, παντοτινά παιδιά, αθώες ψυχές του κόσμου.
Οι πέτρες έχουν πρόσωπο που αχνοφέγγει πίσω από τα σημάδια που άφησαν οι πληγές των καιρών επάνω τους, πίσω από τα ίχνη που σχημάτισαν χάδια των ανέμων και κεραυνοί ανελέητων υετών.
Οι πέτρες κρύβουν στα σωθικά τους ζωή που καλεί σε βοήθεια να φανερωθεί και να γίνει επιφάνεια, σχήμα πραγματικό μέσα στον κόσμο των μορφών. Οι πέτρες καλούν όσους έχουν ψυχή να τις δουν, να τις καταδεχτούν, να συντρέξουν να βρουν το πρόσωπό τους και να ’μολογήσουν τις ιστορίες που έζησαν, που φαντάστηκαν, που ονειρεύτηκαν, που νοστάλγησαν.
Περπάτησα πολλά καλοκαίρια σε ακτές και σε μονοπάτια. Περπάτησα με σκυμμένο κεφάλι δίχως να ζητώ χαρά να χαρώ κι από λύπη να ξεχαστώ. Περπάτησα θεωρώντας εκστατικά με σέβας το χώμα, τα λιγνά κυματίζοντα χορταράκια του, τις πέτρες που το κοσμούν.
Έσκυψα και τες άγγιξα και χαϊδεύοντάς τες βρήκα τα πρόσωπα που ζητούσαν να φανερωθούν και να δουν ήλιο, ν᾽ ακούσουν τα παράπονα, τα γέλια, τους καημούς και τις χαρές των ανθρώπων.
Κι άρχισα χρόνια τώρα τα καλοκαίρια να ζωγραφίζω πέτρες από τις ακτές της Κρήτης και τις πλαγιές του Υμηττού και της Πεντέλης.
Ζωγραφισμένες με μελάνια και τέμπερες, χαραγμένες άλλοτε επάνω στα σημάδια τους, στολισμένες κάποτε με στίχους ποιητών υμνητικούς της αγάπης και του έρωτα, έγιναν οι πέτρες μου σώμα, μια μικρή ξεχωριστή κοινωνία που θα ήθελε ως τέτοια να υμνεί τη χαρά και, ιστορώντας πάθια και πόθους, να δοξάζει τη ζωή.».
Η τελευταία ενότητα του Γιώργου Κόρδη παρουσιάζεται σαν εξομολόγηση. Δουλεμένη πολλά χρόνια, περισσότερο σαν «παιχνίδι» του ζωγράφου κι όχι τόσο με πρόθεση να δειχτεί, βρίσκει στο στέρεο υλικό της πέτρας το κατάλληλο έδαφος για να εκφράσει το ψυχικό του κλίμα.
Έπειτα από την ψηφιακή ζωγραφική στο τάμπλετ και τις έντονες χρωματικές συνθέσεις που έδειξε στο Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού (Θεσσαλονίκη, 2020), ο Κόρδης επιστρέφει με μία ζωγραφική «πρωτόλεια».
Η πέτρα, το πιο ταπεινό από τα μέσα που έχει χρησιμοποιήσει, στα χέρια του γίνεται εύπλαστο υλικό με αναπάντεχα πλαστικά αποτελέσματα. Στη μικρή της διάσταση, του παρέχει το έναυσμα για λιτές, σφιχτοδεμένες συνθέσεις, με μορφές αληθινά μνημειακές.
Τα πρόσωπα αυτά, όμως, δεν του χαρίζονται. Άλλοτε με ελάχιστους χρωματικούς τόνους, άλλοτε «σκαλισμένα» με ιδιαίτερη προσοχή, δίνουν τη δική του ματιέρα, αντιπροσωπεύουν το δικό του ξεχωριστό ύφος. Και παρά το γεγονός ότι είναι καμωμένα από πέτρα, μια άμεση αίσθηση ζωής, μια συγκίνηση δονεί τα πορτρέτα αυτά και τα ζωντανεύει.
Μια «Πιετά», ίσως η πιο μικρή σε διάσταση μα στ’ αλήθεια γερή πετριά σε όποιον σταθεί με προσοχή επάνω της, το ζευγάρι που καίγεται από έρωτα ή ένα ελληνικό γυναικείο προφίλ, ορθώνονται περήφανα με μια ένταση δραματική. Τόσο οι χαρακτηριστικές ψηλόλιγνες φιγούρες του, όσο κι αυτές που συστρέφονται, πάλλονται στο σχέδιο του Κόρδη κι εκφέρονται, όχι σαν θραύσματα, μα σαν αυτόνομα έργα.
Ο Κόρδης, σαν άλλος Μπέντζαμιν Μπάτον της ζωγραφικής, ενώ είναι πρωτοπόρος της ψηφιακής τέχνης στον τόπο κι ο πρώτος που έδειξε τέτοια έργα στο Βυζαντινό Μουσείο της Αθήνας, κοιτάζει πίσω, όπως το παιδί, και τις καλοκαιρινές του εξορμήσεις, τις πιο προσωπικές περιηγήσεις τις σώζει στα βαρύτιμα πετράδια του.
Ίσως η πιο προσωπική δουλειά του ανήσυχου δημιουργού που στην πέτρα διυλίζει το αποτύπωμά του στη νεοελληνική τέχνη.
Ποιος είναι ο Γιώργος Κόρδης
Γεννημένος το 1956, ο Γιώργος Κόρδης είναι ζωγράφος, συγγραφέας και Πανεπιστημιακός Καθηγητής. Δίδαξε εικονογραφία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο, στο Γέιλ και συνεχίζει τα σεμινάρια σε εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού.
Στην Αθήνα είναι υπεύθυνος για τα σεμινάρια ζωγραφικής της «Εικονουργίας» (iconographytoday.com). Πειραματίζεται με διάφορα μέσα, υλικά και τα τελευταία χρόνια εργάζεται ψηφιακά.
Η εργασία του γεμίζει κυριολεκτικά έναν εκτεταμένο χώρο στη σύγχρονη καλλιτεχνική μας παραγωγή.
Το μεγάλο της προσόν είναι πως η εργασία αυτή εκτείνεται προς όλες τις κατευθύνσεις της εικαστικής δραστηριότητας: γνωστός για το εικονογραφικό του έργο στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ζωγραφίζει πέρα από το μνημειακό ναό, στο τελάρο, στο τάμπλετ, στο βιβλίο και στην πέτρα.
***
Το γεγονός είναι αφιερωμένο στην μνήμη του Δαυίδ Μπάκα, που φωτογράφιζε τα πουλιά της Αττικής και ζούσε σεμνά με χαρά για τη ζωή.
Την έκθεση επιμελείται ο Ιστορικός Τέχνης Γιώργος Μυλωνάς.
Τα Πρόσωπα της Πέτρας Διάρκεια έως 3/6/2021, Κέντρο Τεχνών «Μετς» Ευγ. Βούλγαρη 6. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 18.00-21.00, Τετάρτη: 11.00-14.00, Σάββατο: 11.00-15.00. www.metsartscentre.gallery, τηλ. 6938302071.