Με τις επαναληπτικές στην Κων/πολη, τις επιχειρήσεις στην επαρχία Idlib και την παραλαβή των S- 400 να βρίσκονται στην κορυφή της τουρκικής πολιτικής ατζέντας, ο Ιούνιος αναμένεται ιδιαίτερα «θερμός» για τη γείτονα χώρα. Ειδικά στο μέτωπο των επαναληπτικών, αν και στις έρευνες φαίνεται κεφαλή Ιμάμογλου, έχει ήδη ξεκινήσει η λασπολογία κατά του υποψήφιου του CHP, ενώ οι εκλογές θα λάβουν χώρα σε μια περίοδο όπου οι δείκτες εμπιστοσύνης των καταναλωτών σημειώνουν σημαντική πτώση.
Το εκλογικό συμβούλιο της Κων/πολης ανακοίνωσε στις 27/5 τον κατάλογο των υποψηφίων που θα κατέβουν στις επαναληπτικές εκλογές της 23ης Ιουνίου και όπου εκτός από τους δύο κύριους «μονομάχους» (Ιμάμογλου – Γιλντιρίμ), στις εκλογές θα λάβουν μέρος: ο υποψήφιος του Saadet Partisi Necdet Gökçınar, ο υποψήφιος του Vatan Partisi Mustafa İlker Yücel, καθώς και 17 ανεξάρτητοι υποψήφιοι.
Στο κατώφλι των νέων κρίσιμων εκλογών, και ενώ η Τουρκία βρίσκεται εν μέσω μιας σοβαρής οικονομικής ύφεσης που πλήττει σκληρά, ιδιαίτερα την Κων/πολη, τη μεγαλύτερη πόλη και οικονομικό κόμβο της χώρας, τα οικονομικά ζητήματα «βυθίζουν» την εμπιστοσύνη των καταναλωτών στα χαμηλότερα επίπεδα. Με μια εξέταση των αποτελεσμάτων των εκλογών του ΑΚΡ, κατά τη διάρκεια των ετών, παρατηρείται ότι το κόμμα υφίσταται τις επιπτώσεις σε περιόδους πτώσης της εμπιστοσύνης των καταναλωτών.
Η αποδοκιμασία των ψηφοφόρων που προέρχονται από αστικές περιοχές και που επλήγησαν περισσότερο από την άνοδο των τιμών και την αυξανόμενη ανεργία αποτέλεσε βασικό παράγοντα που επηρέασε τις τοπικές εκλογές, οδηγώντας στην επικράτηση του CHP σε 21 επαρχίες που συνεισφέρουν το 62% του ΑΕΠ της Τουρκίας. Σημαντικότερη, βέβαια, θεωρείται η επικράτηση στο μητροπολιτικό δήμο της Κων/πολης που αντιπροσωπεύει από μόνος του το 31% του ΑΕΠ.
Ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης της Τουρκίας σημείωσε πτώση 8,5% τον Μάιο φθάνοντας στο 77,5%, σύμφωνα με την Τουρκική Στατιστική Υπηρεσία (TurkStat).
Όλες οι υποκατηγορίες δεικτών συνέβαλαν αρνητικά στην εικόνα του Μαΐου. Όπως αναφέρεται αυτή η μείωση του δείκτη οικονομικής εμπιστοσύνης οφείλεται από τις μειώσεις των επιμέρους δεικτών εμπιστοσύνης των καταναλωτών, της βιομηχανικής παραγωγής, των υπηρεσιών, του λιανεμπορίου και του κατασκευαστικού τομέα.
Ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών παρουσίασε την υψηλότερη μηνιαία πτώση μεταξύ άλλων επιμέρους δεικτών με 13% τον Μάιο, ακολουθούμενος από τον δείκτη εμπιστοσύνης του κατασκευαστικού τομέα με μια πτώση 7,7%.
Τα στοιχεία έδειξαν ότι η εμπιστοσύνη στη βιομηχανία, στις υπηρεσίες και στο λιανικό εμπόριο μειώθηκε κατά 5,3%, 4,4% και 0,7%, αντίστοιχα, σε μηνιαία βάση τον Μάιο.
Σύμφωνα με την TurkStat, ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης είναι ένας σύνθετος δείκτης που συμπεριλαμβάνει τις εκτιμήσεις, προσδοκίες και τάσεις των καταναλωτών και των παραγωγών/κατασκευαστών σχετικά με τη γενική οικονομική κατάσταση. Μια αισιόδοξη προοπτική για τη γενική οικονομική κατάσταση υποδεικνύεται όταν ο δείκτης οικονομικής εμπιστοσύνης είναι μεγαλύτερος από 100, ενώ μια απαισιόδοξη προοπτική αντικατοπτρίζεται με δείκτη κάτω από 100.
Οι κλιμακούμενες πτώσεις του δείκτη οικονομικής εμπιστοσύνης και του πιο σημαντικού στοιχείου, του δείκτη εμπιστοσύνης των καταναλωτών, δεν είναι ασφαλώς χωρίς πολιτικά μηνύματα, αλλά απεναντίας αποτελούν ως ένα βαθμό την αντανάκλαση της «εμπιστοσύνης των ψηφοφόρων». Για παράδειγμα, στις γενικές εκλογές του 2007 ο δείκτης ήταν πάνω από 80 και το ΑΚΡ απέκτησε σχεδόν το 47% των ψήφων. Στις τοπικές εκλογές του 2009, ο δείκτης μειώθηκε σε περίπου 61 και τα ποσοστά του AKP έπεσαν στο 38%. Όταν ο δείκτης ανέβηκε στο 83 το 2011, το AKP είχε μια άλλη μεγάλη νίκη με σχεδόν το 50% των ψήφων. Στις γενικές εκλογές του Ιουνίου 2015, ο δείκτης έπεσε στο 65, ενώ το AKP έχασε την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία, καταλήγοντας με το 41% των ψήφων. Την περίοδο των τοπικών εκλογών της 31ης Μαρτίου, ο δείκτης εμπιστοσύνης των καταναλωτών ανερχόταν στο 59, ενώ τώρα μόλις λίγες εβδομάδες πριν από τις επαναληπτικές στην Κων/πολη έπεσε άλλες τέσσερις μονάδες (55,3 μονάδες). Αν και δεν μπορεί να καθοριστεί το αποτέλεσμα των εκλογών αποκλειστικά από αυτούς τους δείκτες, σίγουρα θεωρούνται σημαντικά στοιχεία που δεν μπορούν να αγνοηθούν.
Κεφαλή Ιμάμογλου στις δημοσκοπήσεις και η επιβολή «εμπάργκο» στα ΜΜΕ
Αν και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον υποψήφιο του CHP να ηγείται της κούρσας των επαναληπτικών, αναμενόμενο είναι ότι ο Ερντογάν και το AKP θα μετέλθουν όλων των «αναγκαίων» μέσων και μέτρων προκειμένου να κερδίσουν στην Κων/πολη, καθώς διακυβεύονται πολιτικο-οικονομικά συμφέροντα του κόμματος και των δικτύων υποστηρικτών του, αλλά και το κύρος και το γόητρο του Τούρκου προέδρου.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση της MAK σε δείγμα 11.000 ατόμων μεταξύ 15 και 20 Μαΐου και με αναγωγή των αναποφάσιστων, ο Ιμάμογλου συγκεντρώνει 50,3% και είναι δύο μονάδες μπροστά από τον Γιλντιρίμ, ενώ σε δημοσκόπηση της Optimar, ο Ιμάμογλου προηγείται με 4 μονάδες συγκεντρώνοντας το 52% των ψήφων, με τον επικεφαλής της εταιρείας Hilmi Dasdemir να διευκρινίζει ότι το προβάδισμα Ιμάμογλου ενδέχεται να μειωθεί σε δύο ποσοστιαίες μονάδες.
Συγχρόνως, τα τελευταία αποτελέσματα δείχνουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο Γιλντιρίμ στην προσπάθεια του να αντιστρέψει τα αποτελέσματα των εκλογών του Μαρτίου. Η δημοσκόπηση της MAK διαπίστωσε ότι το 79% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι δεν θα αλλάξει τη ψήφο του σε σχέση με τις εκλογές της 31ης Μαρτίου, ενώ από το 13% που δήλωσε ότι μπορεί να υποστηρίξει διαφορετικό υποψήφιο, το 65% ψήφισε Γιλντιρίμ την τελευταία φορά. Η MAK ανέφερε επίσης ότι το 49% των ερωτηθέντων δεν πιστεύει τους ισχυρισμούς του ΑΚΡ για παρατυπίες στις εκλογές του Μαρτίου, ενώ το 43% δήλωσε ότι πιστεύουν ότι έγιναν παρατυπίες.
Όπως αναφέρει ο Adil Gür, ιδιοκτήτης της εταιρείας A&G, η προσέλευση των ψηφοφόρων αναμένεται να μειωθεί στις επαναληπτικές εκλογές, με 2,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους να εγκαταλείπουν την πόλη για να ξεκινήσουν τις καλοκαιρινές τους διακοπές τον Ιούνιο, αν και μεγάλη πλειοψηφία δήλωσε ότι θα επιστρέψει εγκαίρως για να ψηφίσει. Επιπλέον και κατά τον ίδιο η μεγαλύτερη ενιαία ομάδα που δεν ψήφισε στις 31 Μαρτίου, αντιπροσωπεύοντας το 18%, είναι υποστηρικτές του HDP. Το τελευταίο φαίνεται να διατηρεί την υποστήριξή του στον Ιμάμογλου, ενώ με βάση τον Irfan Aktan (αρθρογράφος - Gazete Duvar) «η κινητοποίηση των Κούρδων ψηφοφόρων που δεν πήγαν στις εκλογές της 31ης Μαρτίου είναι κρίσιμη αυτή τη φορά για το CHP».
Περαιτέρω, ο Ιμάμογλου φαίνεται να ηγείται του αγώνα και με βάση τρεις έρευνες που πραγματοποιήθηκαν για λογαριασμό του κόμματος, με τη διαφορά να κυμαίνεται από 1,7 έως 5 ποσοστιαίες μονάδες.
Επίσης, ο Bekir Ağırdır, επικεφαλής της KONDA υποστηρίζει ότι η απόφαση ακύρωσης των εκλογών προκαλεί τη δυσαρέσκεια υποστηρικτών του AKP, ενώ ανέφερε ότι το 72% των Τούρκων ψηφοφόρων βλέπουν τη «δικαιοσύνη» ως ένα σημαντικό ζήτημα που θα καθορίσει την Τουρκία κατά την επόμενη δεκαετία. Σύμφωνα με τον Ağırdır, εκτός από την οικονομία, και η σκληρή ρητορική των AKP - MHP, που χαρακτήριζαν την αντιπολίτευση ως «εχθρό» και «τρομοκράτες», ήταν ένας ακόμη παράγοντας που επηρέασε τη συμπεριφορά των ψηφοφόρων στις 31 Μαρτίου.
Την ίδια στιγμή έχει ξεκινήσει ένας «πόλεμος» λασπολογίας και «εμπάργκο» κατά του Ιμάμογλου, με τον βετεράνο δημοσιογράφο Fehmi Koru να καταγγέλλει ότι τα ΜΜΕ διατάχθηκαν να μην αναφέρονται σε εκείνον ονομαστικά. Όπως δήλωσε ο Koru η εντολή ήρθε άνωθεν και αφορούσε στη μη χρήση ολόκληρου του ονόματός του. Αντ’ αυτού τα ΜΜΕ θα μπορούσαν να τον αποκαλούν ως «υποψήφιο του CHP» ή αν ήταν αναπόφευκτο «υποψήφιος CHP Ιμάμογλου». Ο περιορισμός αυτός αφορά στην υποβάθμιση της οντότητας Ιμάμογλου, δίνοντας έμφαση στο κόμμα και προκαλώντας ανάκληση της συλλογικής μνήμης για την πολιτική του CHP.
Παράλληλα, ο λόγος για μια τέτοια απαγόρευση θα μπορούσε να είναι το γεγονός ότι το επώνυμο του υποψήφιου του CHP σημαίνει γιος ενός ιμάμη στα τουρκικά, γεγονός που θα μπορούσε να ελκύσει συντηρητικούς ψηφοφόρους, οι οποίοι αλλιώς δεν θα ψήφιζαν CHP.
Εκτός των ανωτέρω, αξιωματούχοι του AKP διέσπειραν «πειραγμένο» υλικό από τηλεοπτική ομιλία του Ιμάμογλου, σε μια προσπάθεια αμαύρωσης της εκστρατείας του. Συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια συνέντευξης στο φιλοκυβερνητικό HaberTürk, ο İmamoğlu ρωτήθηκε αν είχε ένα μήνυμα να στείλει στις ομάδες που θεωρούνται τρομοκρατικές οργανώσεις από το τουρκικό κράτος. Η δήλωση Ιμάμογλου ήταν ως εξής: «ελάτε, ας κυβερνήσουμε μαζί την Τουρκία. Το AKP κέρδισε την εξουσία στις 24 Ιουνίου. Ποιος είναι περισσότερο πατριώτης; Αυτή η χώρα έχει 82 εκατομμύρια πατριώτες. Στεκόμαστε όλοι μαζί κατά των τρομοκρατικών οργανώσεων». Μετά, όμως, από αυτή τη δήλωση αξιωματούχοι του AKP δημοσίευσαν βίντεο στο οποίο ακουγόταν μόνο το «ας κυβερνήσουμε την Τουρκία μαζί», δείχνοντας ότι ο Ιμάμογλου προχώρησε σε κάλεσμα των εν λόγω «τρομοκρατικών οργανώσεων».
S-400 και Idlib
Εκτός από τις εκλογές της 23ης Ιουνίου, που αποτελούν το κορυφαίο ζήτημα στην ήδη φορτωμένη ατζέντα της Τουρκίας για τον Ιούνιο, δύο ακόμη «καυτά» ζητήματα είναι η προμήθεια του ρωσικού αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος S-400, με τις όποιες συνέπειες και κυρώσεις από τις ΗΠΑ, αλλά και η εν εξελίξει επίθεση του συριακού Στρατού στην επαρχία Idlib.
Σε ό,τι αφορά στους S-400, ο Ερντογάν ξεκαθάρισε γι’ ακόμη μια φορά με δηλώσεις του στις 4 Ιουνίου στην Κων/πολη ότι η Τουρκία δεν πρόκειται να κάνει βήμα πίσω από τη συμφωνία με την Ρωσία. Πρόσθεσε δε ότι «μπορούμε να κάνουμε ένα βήμα για τους Patriots, εάν υπάρχει μια θετική προσφορά όπως έκανε η Ρωσία», τονίζοντας ότι μέχρι στιγμής δεν υπήρξε θετική προσφορά από την αμερικανική πλευρά. Με το τελευταίο αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αγοράς και των δύο οπλικών συστημάτων. Ένα εκτιμώμενο σενάριο είναι ότι στην περίπτωση αυτή το σύστημα των S-400 να αναπτυχθεί σε τουρκικές βάσεις εκτός χώρας (σ.σ. π.χ. στη Σομαλία για έλεγχο των Στενών Bab-el-Mandeb) που θα ικανοποιεί τα συμφέροντα και των δύο υπερδυνάμεων.
Σχετικά με τις επιχειρήσεις στο Idlib και την έντονη δυσαρέσκεια που έχει προκληθεί τόσο από την Τουρκία, όσο και από τις αμερικανικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις που ανησυχούν για τον κίνδυνο νέας ροής προσφύγων, το Κρεμλίνο υπογράμμισε ότι είναι ευθύνη της Τουρκίας η αποκλιμάκωση της βίας στην περιοχή, σταματώντας τους αντάρτες από τις επιθέσεις κατά αμάχων και κατά ρωσικών στόχων. Ο Ερντογάν, διαμαρτυρόμενος για την επίθεση του συριακού Στρατού, ανέφερε στον Ρώσο ομόλογό του την ανάγκη κατάπαυσης του πυρός στο Idlib για την αποφυγή περισσότερων θανάτων αμάχων και εισροής προσφύγων στην Τουρκία, ενώ δήλωσε στον Πούτιν και την ανάγκη εξεύρεσης πολιτικής λύσης στη Συρία. Από την πλευρά της η Μόσχα, με δηλώσεις του εκπροσώπου του Κρεμλίνου Dmitry Peskov, δήλωσε «χρειαζόμαστε πραγματικά μια κατάπαυση του πυρός στο Idlib και αυτό που πρέπει να επιτευχθεί είναι να σταματήσουν οι τρομοκράτες να επιτίθενται κατά στόχων πολιτών και εγκαταστάσεων όπου βρίσκονται τα στρατεύματά μας… Αυτή είναι η ευθύνη της τουρκικής πλευράς».
Τέλος, εκτιμάται ότι οι διμερείς συναντήσεις που θα λάβουν χώρα στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής των G20 από 28 – 29 Ιουνίου στην Οσάκα της Ιαπωνίας μπορεί να καθορίσουν και τη μοίρα του Idlib.