Ο εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ μόλις κυκλοφόρησε το βιβλίο ΤΑΚΗΣ ΜΑΥΡΩΤΑΣ Ι ΛΕΞΕΙΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ Ι 50 ΟΜΙΛΙΕΣ, το οποίο προλογίζουν η Πρύτανης Ελένη Αρβελέρ, ο Ακαδημαϊκός Γιάννης Παρμακέλης και ο εικαστικός Κώστας Τσόκλης.
Η έκδοση περιλαμβάνει 50 ομιλίες του Τάκη Μαυρωτά με αφορμή σημαντικές εκθέσεις κορυφαίων καλλιτεχνών, που έχει επιμεληθεί, όπως, ενδεικτικά, των Γύζη, Βολανάκη, Παπαλουκά, Εγγονόπουλου, Γαΐτη, Τέτση, Θεόφιλου, Φασιανού, Picasso, Cocteau, De Chirico, Chryssa, Takis, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί την περίοδο 2002-2023, στο Ίδρυμα Β.&Μ. Θεοχαράκη, στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών ΑΠΘ, στο UCLA, στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο Μουσείο Μπενάκη, στο Μουσείο Πιερίδη-Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις Βρυξέλλες, στο Ίδρυμα Ωνάση στη Νέα Υόρκη, στο Palazzo Venezia στη Ρώμη, στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, στον πολυχώρο πολιτισμού Αθηναΐς, στο Μέγαρο Χορού Καλαμάτας, στο Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, στο Ίδρυμα Ευγενίδη και αλλού.
Ο εκδοτικός Οίκος ΜΕΛΙΣΣΑ θα παρουσιάσει την έκδοση την Πέμπτη 28 Νοεμβρίου 2024, στις 19:00, στο Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη, Βασιλίσσης Σοφίας 9 και Μέρλιν 1.
Ομιλητές: Στέφανος Δασκαλάκης, ζωγράφος
Γιώργος Μπαμπινιώτης, Καθηγητής Γλωσσολογίας, πρώην Πρύτανης Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος Αρσακείων Σχολείων
Θανάσης Θ. Νιάρχος, συγγραφέας
Θόδωρος Παπαγιάννης, γλύπτης, Ομότιμος Καθηγητής Α.Σ.Κ.Τ
Συραγώ Τσιάρα, Διευθύντρια Εθνικής Πινακοθήκης-Μουσείου Αλεξάνδρου Σούτσου.
Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Μάνος Καρατζογιάννης θα διαβάσει αποσπάσματα των προλόγων του βιβλίου.
Η Ελένη Αρβελέρ αναφέρει χαρακτηριστικά στον πρόλογό της: «Πολλοί μίλησαν για την ερωτική μανία, της οποίας «ουδέν σφοδρότερον», (κατά τον Ιουστινιανό). Για τον Τάκη Μαυρωτά σπουδαιότερη είναι όμως η «καλλιτεχνική μανία», μια ασθένεια από την οποία πάσχει παιδιόθεν. Είναι, θα πω, το πηγαίο ταλέντο του, άσχετο από σπουδές και πτυχία, που τον οδηγεί στη σωστή αξιολόγηση, αυτή την κριτική θεώρηση, που αποπνέει σεβασμό για το έργο και αγάπη προς τον καλλιτέχνη. Θα ήθελα, επίσης, να υπογραμμίσω τη σχέση που έχει αποκτήσει με τους καλλιτέχνες, γιατί ανακαλύπτει και προβάλλει πάντα την καλύτερη πτυχή τους».
Ο Γιάννης Παρμακέλης αντιστοίχως σημειώνει: «Τα κείμενα του Μαυρωτά μάς συνοδεύουν στην περιήγησή μας, προτείνουν ή εξάπτουν τη φιλομάθεια, την περιέργεια και πολλές φορές ανατρέπουν αυτά που νομίζαμε για την τέχνη. Μας δείχνουν ένα δρόμο που οδηγεί εγγύτερα στους δημιουργούς. Μου φαίνεται, καθώς σκέφτομαι, ότι αυτά περιγράφουν τον Τάκη Μαυρωτά. Με αφοσίωση, αγάπη και εμβάθυνση κάθε φορά στην ουσία του έργου, αδιάλειπτα δουλεύει για την προώθηση της τέχνης».
Ο Κώστας Τσόκλης υπογραμμίζει: «Όλους τους αγαπά (και καλά κάνει), γιατί και ο λιγότερο προικισμένος δημιουργός αξίζει τουλάχιστον σεβασμό και στήριξη. Ποτέ δεν ξέρεις… Αν και προτιμάει το «κριτικός τέχνης» από το «ιστορικός τέχνης», δεν επικρίνει κανέναν. Αφήνει να κρίνουν οι προσδοκίες του κοινού σήμερα και τα καπρίτσια του χρόνου αύριο. Αυτός είναι μια δέσμη φωτός, που αναδεικνύει το έργο και φωτίζει τον δημιουργό. Ο καλός του λόγος δεν παραχωρείται εύκολα σε όλους, μου λέει. Όμως κατορθώνει να μετατρέψει την άρνηση σε απλώς μη κατάφαση. Τον θαυμάζω. Είναι ένα κοινωνικό άτομο, που αποφεύγει τις εντάσεις και τις προστριβές και έτσι προφυλάσσει τον εαυτό του και τους εκλεκτούς του. Είναι φίλος και υποστηρικτής μου, τον αγαπώ και τον σέβομαι. Τον ευχαριστώ για ό,τι έχει κάνει για εμένα και για τους συναδέλφους μου. Για την Τέχνη και για τον τόπο αυτόν, που είναι ο Τόπος μας».
O Τάκης Μαυρωτάς είναι Διευθυντής Εικαστικού Προγράμματος του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη. Έχει διατελέσει Διευθυντής της Πινακοθήκης Πιερίδη και μέλος των Δ.Σ. της Εθνικής Πινακοθήκης, του Ελληνικού Φεστιβάλ, του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και της Εθνικής Επιτροπής Χορηγιών του Υπουργείου Πολιτισμού.
Ο Γιάννης Παρμακέλης για το «Λέξεις και Τέχνη»
Στην τέχνη, ο χρόνος δικαιώνει ή ακυρώνει τις συνεργασίες. Γνωρίζω τον Τάκη Μαυρωτά περισσότερο από τριάντα χρόνια, αφού το 1992 επιμελήθηκε με υποδειγματικό επαγγελματισμό την αναδρομική μου έκθεση στην Πινακοθήκη Πιερίδη, και συνεχίσαμε αγαστά να συνεργαζόμαστε, με αφορμή τη θεματική έκθεση «Κίονες και Πεσσοί», στην οποία μετείχα το 2005. Τότε εγκατέστησα τη σύνθεσή μου «Κάθετο Αχαϊκό», στους κήπους του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Ακολούθησαν η έκθεση «Παρμακέλης Μηχανικά», στο ίδρυμα Γ. & Α. Μαμιδάκη στην Κρήτη, το 2006, η αφιερωματική έκθεση «35 εικαστικοί καλλιτέχνες για τη Δημοκρατία» στο Ζάππειο Μέγαρο, το 2009, και η έκθεση «Άλογα και αναβάτες 2000–2012» στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, το 2012, μεταξύ των άλλων. Παράλληλα, όλα αυτά τα χρόνια, παρακολουθούσα την πλούσια δραστηριότητά του στην επιμέλεια εκθέσεων σημαντικών δημιουργών, όπως των Giorgio De Chirico, Pablo Picasso, Jean Cocteau έως των φίλων μου Τέτση, Μυταρά, Φασιανού, Σόρογκα και Ψυχοπαίδη, και διάβασα τα βιβλία του με θεωρητικά κείμενά του για την τέχνη, που προλόγισαν η Ελένη Αρβελέρ, ο Άγγελος Δεληβορριάς, η Κική Δημουλά και η Μαρίνα Λαμπράκη-Πλάκα.
Τα κείμενα του Μαυρωτά μάς συνοδεύουν στην περιήγησή μας, προτείνουν ή εξάπτουν τη φιλομάθεια, την περιέργεια και πολλές φορές ανατρέπουν αυτά που νομίζαμε για την τέχνη. Μας δείχνουν ένα δρόμο που οδηγεί εγγύτερα στους δημιουργούς. Μου φαίνεται, καθώς σκέφτομαι, ότι αυτά περιγράφουν τον Τάκη Μαυρωτά. Με αφοσίωση, αγάπη και εμβάθυνση κάθε φορά στην ουσία του έργου, αδιάλειπτα δουλεύει για την προώθηση της τέχνης.
Η επιλογή του αυτή τον έφερε κοντά σε μένα και τους ομοτέχνους μου, από τους πλέον καταξιωμένους έως τους νεότερους, χωρίς να διστάζει να εισηγείται νέες αναγνώσεις σ’ ένα ευρύτερο κοινό μυημένων και μη. Από τις συνεργασίες του με διεθνή μουσεία και τις παρουσιάσεις του σε ελληνικά μουσεία και πινακοθήκες, συγκρατώ την πυξίδα που οδηγεί την ενασχόλησή του με την τέχνη, τα κριτικά του κείμενα, τις εκθέσεις και τους λόγους του, που ανθολογούνται στην παρούσα έκδοση. Χρήσιμη και ευχάριστη περιπλάνηση για εκείνους που είχαν την τύχη να περιδιαβούν στις εκθέσεις, αφού ξυπνά αναμνήσεις για όλους μας. Ομιλίες που ανακαλούν διαφορετικές αισθητικές καταθέσεις, σε μια εποχή που έχει ανάγκη την τέχνη και τον θεωρητικό λόγο για τον κόσμο της ψυχής. Έτσι, στις σελίδες του φυλάσσεται μια πτυχή της σύγχρονης τέχνης, της δικής μας τέχνης, που φωτίζει το τι κάναμε. Σημαντική, ή μη, ο χρόνος θα την κρίνει.
Η Ελένη Αρβελέρ για το «Λέξεις και Τέχνη»
Πολλοί μίλησαν για την ερωτική μανία, της οποίας «ουδέν σφοδρότερο», (κατά τον Ιουστινιανό). Για τον Τάκη Μαυρωτά σπουδαιότερη είναι, όμως, η «καλλιτεχνική μανία», μια ασθένεια, από την οποία πάσχει παιδιόθεν. Είναι θα πω το πηγαίο ταλέντο του, άσχετο από σπουδές και πτυχία, που τον οδηγεί στη σωστή αξιολόγηση, αυτή την κριτική θεώρηση, που αποπνέει σεβασμό για το έργο και την αγάπη προς τον καλλιτέχνη. Θα ήθελα, επίσης, να υπογραμμίσω την σχέση που έχει αποκτήσει με τους καλλιτέχνες, γιατί ανακαλύπτει και προβάλλει πάντα την καλύτερη πτυχή τους. Είχε την τύχη να παρακολουθήσει και να μαθητεύσει κοντά στον απαράμιλλο ζωγράφο Σικελιώτη, με τον οποίο η μοίρα τον είχε συγγενικά ενώσει, τα μυστήρια της τέχνης του πινέλου και του χρωστήρα. Η ακοίμητη περιέργειά του για τα δρώμενα στις εικαστικές τέχνες τον εξοικείωσε επίσης και με τα έργα της γλυπτικής, άσχετα από τα υλικά που χρησιμοποιεί. Είναι ευτυχής συγκυρία η συνάντηση του Τάκη με τον Δημήτρη Πιερίδη και στη συνέχεια με τον Βασίλη και την Μαρίνα Θεοχαράκη. Στα ιδρύματα Πιερίδη και Θεοχαράκη βρήκε την κιβωτό της νεοελληνικής καλλιτεχνικής δράσης, που δεν έπαψε να αναδεικνύει με τις εκθέσεις που επιμελείται και έχουν αποβεί το άτυπο εγκυκλοπαιδικό φροντιστήριο τέχνης για τους πολυπληθείς επισκέπτες. Αρκεί να κατατάξει κανείς χρονολογικά τους καλλιτέχνες που περιλαμβάνονται στον τόμο με τις πενήντα ομιλίες, για να έχει μια επαρκή γνώση της καλλιτεχνικής εξέλιξης, αλλά και των προβλημάτων που κατά καιρούς απασχόλησαν τους δημιουργούς. Και θα ήταν παράλειψη να μην αναφερθώ στις σημαντικές εκθέσεις, δέκα νομίζω στον αριθμό, που επιμελήθηκε ο Τάκης στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών.
Οι λίγες αυτές σκέψεις εκφράζουν τη βαθιά εκτίμηση για τη δουλειά του κριτικού Μαυρωτά και τη φιλία μου για τον Τάκη.
Και ο Κώστας Τσόκλης για το «Λέξεις και Τέχνη»
Η ώρα 11 το πρωί κάθομαι στο εργαστήρι μου και διαβάζω και πάλι τον εαυτό μου.
Αβάσταχτο! Και έξαφνα στο τηλέφωνο μια γνώριμη, μια αγαπητή φωνή… «Θα ήθελα δυο λόγια σου για το νέο μου βιβλίο». Επιτέλους, ένα παράθυρο για να ξαναδώ τον κόσμο, να μιλήσω για κάποιον άλλον, αν και για τέχνη πάλι. Έστω.
Α, σίγουρα πως ο Τάκης είναι ένας ευγενής και ένας γνώστης.
Όλους τους αγαπά (και καλά κάνει), γιατί και ο λιγότερο προικισμένος δημιουργός αξίζει τουλάχιστον σεβασμό και στήριξη. Ποτέ δεν ξέρεις… Αν και προτιμάει το «κριτικός τέχνης» από το «ιστορικός τέχνης», δεν επικρίνει κανέναν. Αφήνει να κρίνουν οι προσδοκίες του κοινού σήμερα και τα καπρίτσια του χρόνου αύριο. Αυτός είναι μια δέσμη φωτός, που αναδεικνύει το έργο και φωτίζει τον δημιουργό.
Ο καλός του λόγος δεν παραχωρείται εύκολα σε όλους, μου λέει.
Όμως κατορθώνει να μετατρέψει την άρνηση σε απλώς μη κατάφαση. Τον θαυμάζω. Είναι ένα κοινωνικό άτομο, που αποφεύγει τις εντάσεις και τις προστριβές και έτσι προφυλάσσει τον εαυτό του και τους εκλεκτούς του.
Είναι φίλος και υποστηρικτής μου, τον αγαπώ και τον σέβομαι.
Τον ευχαριστώ για ό,τι έχει κάνει για εμένα και για τους συναδέλφους μου. Για την Τέχνη και για τον τόπο αυτόν, που είναι ο Τόπος μας.
H Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε με το οίκοθεν βραβείο της B΄ Τάξεως των Γραμμάτων και των Καλών Τεχνών το 2023.
Για περισσότερες πληροφορίες και υλικό δημοσίευσης, παρακαλώ επικοινωνήστε με:
Δήμητρα Γκιβάλου, E.: g.dimitra@opusltd.com , K.: 6983646131
ΣΚΟΥΦΑ 58, 10680 ΑΘΗΝΑ