Κάθε ισχυρή διεθνής δύναμη στη διάρκεια του κύκλου ύπαρξης της θα βιώσει κάποια διαστήματα όπου θα απολέσει ποσοστό της ισχύος της και θα δημιουργηθούν κενά. Αυτά τα κενά θα σπεύσουν να τα καλύψουν διάφοροι υποψήφιοι “δελφίνοι” που παραδοσιακά θα δοκιμάσουν την ανοχή των ισχυρότερων.
Όταν παρουσιαστούν οι δελφίνοι, τότε μαζί τους μπορεί να συνταχθούν διάφοροι οι οποίοι είτε λόγω συγκυρίας, είτε λόγω αντίθετων συμφερόντων με τους ισχυρούς, θα βρουν πρόσφορο έδαφος για νέες διεκδικήσεις.
Με βάση λοιπόν τις νέες ισορροπίες που διαμορφώνονται κατά τη διάρκεια των νέων διεκδικήσεων, θα μπορούσαμε να καταλήξουμε σε τρία αποτελέσματα:
- Στην επικράτηση του ισχυρού εκ νέου, ο οποίος θα έχει ήδη την στήριξη από παλιότερες συνεργασίες και επειδή ακριβώς γνωρίζει καλύτερα να διαχειριστεί την κατάσταση λόγω πρότερης εμπειρίας σε ένα άτυπο σκακιστικό αγώνα διεθνών ισορροπιών, είτε παρασύροντας τον επίδοξο ανταγωνιστή του σε μια κούρσα χρόνου αποδυναμώνοντας τον, ή κάνοντας πράξη την πρακτική του Καίσαρα (διαίρει και βασίλευε) στο να δελεάζει τους συμμάχους των δελφίνων με πράγματα που γνωρίζει, απογυμνώνοντας τον αντίπαλο του με άλλο τρόπο.
Ο δελφίνος μετά θα βρεθεί απέναντι στο σύνολο των υπολοίπων, αφού και οι συνεργάτες του θα εκμεταλλευθούν απόλυτα αυτό το αποδυνάμωμα προς δικό τους όφελος.
– Στην επικράτηση του δελφίνου. Εκεί συνήθως ο ισχυρός για να χάσει την επιρροή του στο σύνολο σημαίνει πώς έχουν επικρατήσει σοβαρές συγκυρίες που τον έφεραν σε δεινή θέση αλλά και σε μια ψευδαίσθηση πώς διατηρεί ακόμα παλαιότερη βαθμίδα επιρροών και δυνάμεων.
Συνήθως, αυτό καταλήγει σε μια σφοδρή σύγκρουση (ίσως και ολοκληρωτικό πόλεμο) που διαλύει κάθε δυναμική του.
Ένα πολύ καλό παράδειγμα ήταν η πτώση της Ρώμης από τις ορδές των Γότθων/Ούνων. Ή το παράδειγμα του Βυζαντίου στο Μάτζικερτ αλλά και το παράδειγμα της πτώσης του Ναπολέων.
- Δίπολο ισορροπίας που διαιωνίζει την κατάσταση ώες να καταλήξει σε μία από τις δύο παραπάνω περιπτώσεις.
Παράδειγμα για αυτό αποτελούν οι σχέσεις ΗΠΑ και ΕΣΣΔ κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου αλλά και οι σχέσεις της χώρας με την Τουρκία. Το μόνο που αλλάζει στις δυο περιπτώσεις είναι το μέγεθος της κλίμακας και ο αριθμός συμμετεχόντων.
Το πρόβλημα εδώ είναι πώς σε ένα τέτοιο σενάριο, αν η κατάσταση διαρκέσει πολύ, ενδέχεται να βρεθεί και τρίτος παράγοντας που θα εκμεταλλευθεί την πορεία σύγκρουσης των δύο προηγούμενων και να κερδίσει με τον τρόπο αυτό έδαφος έναντι αυτών.
Εξαιρετικό παράδειγμα είναι αυτό της Κίνας έναντι της σημερινής Ρωσίας και των ΗΠΑ.
Η συνέχεια σε μια τέτοια εξέλιξη είναι προφανώς μια παραλλαγή των δύο πρώτων καταστάσεων που θα έχει πάντα τις ίδιες καταλήξεις.
Σε όσα συμβαίνουν σήμερα λοιπόν με τις ΗΠΑ έναντι της Κίνας και της Ρωσίας, συν φυσικά όσα αναφέρονται, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε πώς βλέπουμε πραγματικά μια αντιπροσωπευτική εξέλιξη των παραπάνω.
Το ποιος θα κυριαρχήσει είναι εξαιρετικά δύσκολο να προκριθεί, κυρίως γιατί είναι ακόμα στη φάση της επιλογής θέσεων για αρκετούς (π.χ. Ασία με Κίνα, Δύση με ΗΠΑ, Ρωσία με άξονα Τουρκίας και Ιράν).
Ποια η θέση της Ελλάδος;
Δύσκολο να οριστεί η θέση της χώρας μας σε απόλυτο βαθμό. Συνήθως σε τέτοιες συνθήκες ο καλύτερος τρόπος για μια χώρα που δεν έχει ικανή ισχύ να σταθεί αυτοδύναμη απέναντι σε ισχυρότερους, είναι να κερδίσει χρόνο για να δει πώς θα διαμορφωθεί η εικόνα.
Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πώς αυτή η επιλογή δεν έχει ρίσκο. Διότι η καθυστέρηση απόφασης για μια επιλογή συνεργασίας για την χώρα μας, είναι προφανές πώς αφήνει χώρο σε αντιπάλους μικρότερης κλίμακας που ήδη έχουν συμμαχήσει με ισχυρότερους να δοκιμάσουν να κερδίσουν εις βάρος μας. Ακριβώς, όπως έγινε και γίνεται με την Τουρκία.
Γι΄αυτό πλέον και η Ελλάδα, όπως το βλέπω προσωπικά, προσπαθεί να λάβει θέση μεν με περιφερειακές συνεργασίες, αλλά χωρίς να κλείσει όλες τις πόρτες γύρω της σε απόλυτο βαθμό. Μια κίνηση τακτικής που μπορεί να φέρει πολλά κέρδη, αν οδηγεί σε εκπλήρωση ανώτατων στόχων στρατηγικής ή ένα αδιέξοδο, αν γίνεται απλά για να γίνει. Μόνο ο χρόνος μπορεί να το δείξει αυτό.
Πρώτη δημοσίευση στο Geopolitics and Daily News