Η συμφωνία Τελωνειακής Ένωσης EE-Τουρκίας (1995) διέπει τις εμπορικές σχέσεις Τουρκίας (εισαγωγές και εξαγωγές) με το σύνολο των κρατών-μελών, με σοβαρές οικονομικές προεκτάσεις και ιδιαίτερη πολιτική σημασία για αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία.
Με την ένταξη δέκα νέων κρατών- μελών στην ΕΕ (2004), η υποχρέωση της Τουρκίας να επεκτείνει την συμφωνία και στα νέα κράτη υπογράφηκε επίσημα με το πρόσθετο πρωτόκολλο (Ιούλιο 2005) της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, αλλά η Τουρκία δημοσιοποίησε αμέσως μετά την άρνησή της να την εφαρμόσει με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Η Κυπριακή Κυβέρνηση έθεσε θέμα και η ΕΕ ομόφωνα ξεκαθάρισε την υποχρέωση της Τουρκίας να εφαρμόσει πλήρως και χωρίς διακρίσεις την Τελωνειακή Ένωση, αναγνωρίζοντας ουσιαστικά την Κυπριακή Δημοκρατία, να αποσύρει οποιαδήποτε εμπόδια στο ελεύθερο εμπόριο ή στα μέσα συγκοινωνίας, υποδεικνύοντας επιπλέον ότι πρόκειται για συμβατική υποχρέωση (όχι απλά πολιτική).
Λόγω της συνεχιζόμενης άρνησης της Τουρκίας να συμμορφωθεί, η ΕΕ επέβαλε ομόφωνα πάγωμα οκτώ κεφαλαίων από τις ενταξιακές της (2006) κι έκτοτε την Τουρκία αρνείται να συμμορφωθεί, χωρίς άλλη ενέργεια από την Κύπρο.
Τον Ιούλιο 2015, εν μέσω της συνεχιζόμενης παραβίασης της συμβατικής υποχρέωσης βάσει της Τελωνειακής Ένωσης-ΕΕ, δήλωνα στην ΕΕ στην παρουσία κυπριακών αρμοδίων: «Η Τουρκία επιβάλλει οικονομικό εμπάργκο στην Κύπρο με αποτέλεσμα την ζημιά στις εμπορικές και οικονομικές συναλλαγές της Κύπρου και ευρύτερα της ΕΕ, πράγμα που παραβιάζει τις υποχρεώσεις της προς την ΕΕ αλλά και σχετικούς κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.» Η Κυπριακή Κυβέρνηση και τα αρμόδια Υπουργεία δημόσια σιωπούσαν και ιδιωτικά … «δυσφορούσαν».
Πρόσφατα, 27 Ιανουαρίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε ότι προσέφυγε «στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου κατά της Κίνας λόγω εμπορικών πρακτικών της που εισάγουν διακρίσεις εις βάρος της Λιθουανίας» και που «φαίνεται να βλάπτουν την Λιθουανία και αλλού στην ΕΕ.»
Ο αρμόδιος Αντιπρόεδρος της Επιτροπής πρόσθεσε ότι η ΕΕ είναι αποφασισμένη να δράσει ταχύτατα μετά την διαπίστωση ότι «τον Δεκέμβριο του 2021 η Κίνα άρχισε να περιορίζει ή να εμποδίζει (de facto) τις εισαγωγές και εξαγωγές» από και προς την Λιθουανία.
Αν η προσφυγή δεν αποδώσει εντός 60 ημερών, η ΕΕ θα αποφανθεί επί του θέματος μέσω ειδικής ομάδας.
Για την Κύπρο, καθώς είμαστε στο 2022 χωρίς οποιοδήποτε σχετικό μέτρο για συμμόρφωση της Τουρκίας, γίνονται κατά καιρούς συζητήσεις για … αναβάθμιση των εμπορικών σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας!
Στην περίπτωση της Λιθουανίας η ΕΕ κινήθηκε ταχύτατα. Αν στην Κύπρο περιοριστούμε στα περί υποκρισίας και συμφερόντων στην ΕΕ, το οποίο συντείνει στην … εσωτερική μας εκτόνωση, θα έχουμε χάσει το πολιτικό νόημα για την ευθύνη των Κυπριακών Κυβερνήσεων αλλά και τις δυνατότητες.
Για τους κυβερνητικούς αρμόδιους, προφανώς δεν είμαστε ως Κύπρος στην ΕΕ. Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η … «προσαρμοστικότητα» τους, η οποία βολεύει τους εταίρους και το τουρκικό καθεστώς κατ΄επέκτασην, αλλά καταβαραθρώνει την Κύπρο;
***
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο