Την ερχόμενη Κυριακή (25/10), όπως κάθε χρόνο την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου, αλλάζει η ώρα από θερινή σε χειμερινή. Αυτό σημαίνει πως στις 4 τα ξημερώματα οι δείκτες των ρολογιών θα γυρίσουν πίσω κατά μια ώρα, στις 3 π.μ.
Αυτή, ωστόσο, ενδέχεται να είναι η τελευταία φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στη χώρα μας.
Τον Μάρτιο του 2019 το Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε τον τερματισμό της πρακτικής αυτής, με την προσαρμογή των ρολογιών κατά μία ώρα την άνοιξη και το φθινόπωρο, από το 2021.
Ετσι, οι χώρες της ΕΕ που θα αποφασίσουν να διατηρήσουν την θερινή ώρα θα πρέπει να πραγματοποιήσουν την τελική τους αλλαγή την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου του 2021, ενώ όσες επιλέξουν να πορευτούν μόνιμα με την χειμερινή τους ώρα μπορούν θα προσαρμόσουν οριστικά τα ρολόγια τους την τελευταία Κυριακή του Οκτωβρίου του 2021.
Πώς καθιερώθηκε η αλλαγή ώρας
Στη δεκαετία του 1970, μόλις δύο χρόνια μετά την ενεργειακή κρίση που ξέσπασε στην Ευρώπη το 1973, αποφασίστηκε η υιοθέτηση του μέτρου της θερινής ώρας από μεγάλο μέρος των κρατών της, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, με έναρξη το 1975.
Η Ισλανδία δεν έχει υιοθετήσει το μέτρο, καθώς λόγω του υψηλού γεωγραφικού πλάτους η ανατολή και η δύση του ηλίου διαφέρουν κατά πολλές ώρες στη διάρκεια του έτους, έτσι η επίδραση της αλλαγής του ρολογιού κατά μία ώρα δε θα είχε συγκριτικά ουσιαστικό αποτέλεσμα.
Η Λευκορωσία σταμάτησε την εναλλαγή ώρας μετά το 2011 και υιοθέτησε μόνιμα τη θερινή ώρα, για να συμβαδίσει με την αλλαγή που είχε κάνει αρχικά η Ρωσία.
Η Ρωσία, όπως όλα τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη ακολουθούσε τις ίδιες ημερομηνίες αλλαγής με αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλαζε στις 2 π.μ. ώρα Μόσχας (3 π.μ. θερινή ώρα τον Οκτώβρη). Από τις 27 Απριλίου 2011 και με διάταγμα του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι Μεντβέντεφ καθιερώθηκε η θερινή ώρα Μόσχας (+4 UTC) καθ′ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Μετά από διαμαρτυρίες των κατοίκων ότι το χειμώνα υπήρχε σκοτάδι κατά τις πρωινές ώρες, ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν αποφάσισε την χρήση μόνιμης χειμερινής ώρας αρχίζοντας από τις 26 Οκτωβρίου 2014.
Η Τουρκία ακολουθoύσε τις αλλαγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στην ημερομηνία και στην ώρα αλλαγής, ωστόσο τον Σεπτέμβριο 2016 αποφασίστηκε η μόνιμη χρήση της θερινής ώρας όλο τον χρόνο, ενώ το 2015 είχε παραταθεί μέχρι τις 8 Νοεμβρίου 2015, λόγω εκλογών.
Εφτασε το τέλος για την θερινή ώρα, λένε οι ειδικοί ύπνου
Επιστήμονες από την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Υπνου (AASM) ζητούν να τερματιστεί η αλλαγή της ώρας σε θερινή, λέγοντας ότι προκαλεί διαταραχές στους κιρκαδικούς ρυθμούς (σ.σ. βιολογική διαδικασία που παρουσιάζει ενδογενή περιοδική μεταβολή στη διάρκεια ενός 24ώρου).
Ο διαταραγμένος ύπνος σχετίζεται με πολλά προβλήματα υγείας, από άγχος έως εγκεφαλικά.
Ανάλογα με το πού βρίσκεται κανείς στον κόσμο, η ημερήσια δόση του ηλιακού φωτός αλλάζει. Η αντιστάθμιση αυτής της αλλαγής, περιστρέφοντας τα ρολόγια προς τα πίσω ή προς τα εμπρός, είναι κοινή σε πολλές χώρες - αλλά θα μπορούσε να βλάψει τα πρότυπα ύπνου των ανθρώπων;
Επιστήμονες από την Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Υπνου (AASM) προειδοποιούν ότι η προσαρμογή έρχεται σε αντίθεση με τους φυσικούς κιρκαδικούς ρυθμούς του ανθρώπινου σώματος και θέλουν αυτή η πρακτική να καταργηθεί.
Ο κύκλος ύπνου/αφύπνισης του ανθρώπινου σώματος προκαλείται από την έκθεση στο φως και ιδιαίτερα το φως της ημέρας. Αλλά ένα από τα αποτελέσματα της θερινής ώρας είναι ότι το πρώτο μέρος της ημέρας είναι πιο σκοτεινό από το συνηθισμένο, ενώ το τέλος της ημέρας παραμένει φωτεινότερο για περισσότερη ώρα.
Ο διαταραγμένος ύπνος μπορεί να έχει επιβλαβείς επιπτώσεις στην υγεία, προειδοποιεί η AASM. «Υπάρχουν άφθονα στοιχεία για τις αρνητικές, βραχυπρόθεσμες συνέπειες της ετήσιας αλλαγής σε θερινή ώρα την άνοιξη», λέει ο πρόεδρος της οργάνωσης, Δρ. Κανάν Ραμάρ.
Υπέρ της κατάργησης, αλλά όχι οι Ελληνες
Οι περισσότερες από τις μεγάλες βιομηχανικές οικονομίες του κόσμου έχουν υιοθετήσει τη θερινή ώρα, με εξαίρεση την Κίνα, την Ινδία και την Ιαπωνία, καθώς και την πολιτεία της Αριζόνα των ΗΠΑ.
Ωστόσο, το 2018 μια έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής διαπίστωσε ότι το 84% των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ενωσης ήταν υπέρ της εγκατάλειψης των αλλαγών στο ρολόι. Σε ορισμένες χώρες, το ποσοστό ήταν ακόμη υψηλότερο.
Οι Ελληνες είναι οι τελευταίοι στην Ε.Ε. που επιθυμούν κάτι τέτοιο.
Οι υποστηρικτές της θερινής ώρας, πάντως, λένε ότι η πρακτική αυτή σώζει ζωές και ενέργεια και βοηθά στην πρόληψη του εγκλήματος. Οι αρχές στις πολιτείες της Ουάσινγκτον και της Φλόριντα των ΗΠΑ, για παράδειγμα, έχουν υιοθετήσει τη θερινή ώρα, καθ ’όλη τη διάρκεια του έτους.
Η AASM, ωστόσο, πιστεύει ότι οι χώρες πρέπει να έχουν μια στάνταρ ώρα όλο τον χρόνο. «Η μόνιμη, τυπική ώρα όλο το χρόνο είναι η καλύτερη επιλογή για να ταιριάζει περισσότερο με τον κιρκαδικό κύκλο ύπνου-αφύπνισης. Η θερινή ώρα έχει ως αποτέλεσμα να υπάρχει περισσότερο σκοτάδι το πρωί και περισσότερο φως το βράδυ, διαταράσσοντας τον φυσικό ρυθμό του σώματος» εκτιμά.