Οι βρετανικές εταιρείες που συμμετέχουν στη μεγαλύτερη δοκιμή τετραήμερης εργασίας στον κόσμο, αποφάσισαν ως επί το πλείστον να τη διατηρήσουν, σε μία εξέλιξη που οι ακτιβιστές χαιρέτισαν (Τρίτη 21 Φεβρουαρίου) ως σημαντικό βήμα για μια καλύτερη ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.
Αυτό το μοντέλο, βέβαια, απέχει πάρα πολύ από τη «χαλαρή» 15ωρη εβδομάδα εργασίας που ο Βρετανός οικονομολόγος Τζον Μέιναρντ Κέινς (1930) προέβλεψε ότι θα μπορούσε να είναι ο καρπός της μαζικής αυτοματοποίησης.
Έρευνες δείχνουν ότι η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων δεν έχει καμία πρόθεση για κάτι τέτοιο.
Ωστόσο, τα τελευταία δύο χρόνια έγιναν πολλά τέτοια πειράματα, καθώς η πανδημία του COVID-19, οι αυξανόμενοι λογαριασμοί ενέργειας και οι ελλείψεις εργατικού δυναμικού ώθησαν τους εργοδότες να επανεξετάσουν την εβδομάδα εργασίας για λόγους που σχετίζονται, μεταξύ άλλων, με την ευημερία των εργαζομένων ή με την εξοικονόμηση κόστους.
Το αν μπορεί να έχουν αυτά τα «πειράματα» το μέλλον του νομοσχεδίου για το 35ωρο της Γαλλίας, που κατοχυρώθηκε με νόμο το 2000, μένει να φανεί. Πάντως, έρχονται σε αντίθεση με τα - πολλές φορές - εξαντλητικά ωράρια και τις επισφαλείς συνθήκες εργασίας που παραμένουν η πραγματικότητα για εκατομμύρια εργαζομένων σε όλο τον κόσμο.
Δοκιμές για αλλαγή ωραρίου από χώρες και μεγάλες επιχειρήσεις
Βρετανία: Οι εργαζόμενοι σε 61 εταιρείες εργάστηκαν κατά μέσο όρο 34 ώρες «σπασμένες» σε τέσσερις ημέρες, μεταξύ Ιουνίου-Δεκεμβρίου 2022, ενώ λάμβαναν τον προηγούμενο μισθό τους. Από αυτές, 56 εταιρείες, ή το 92%, επέλεξαν να συνεχίσουν έτσι - οι 18 από αυτές μόνιμα. Ορισμένοι συμμετέχοντες είπαν ότι οι προοπτικές για τις θέσεις εργασίας και τις νέες προσλήψεις είχαν βελτιωθεί υπό το φως της δοκιμής.
Ισπανία: Η αριστερή κυβέρνηση ξεκίνησε ένα πιλοτικό πρόγραμμα τον Δεκέμβριο για να βοηθήσει τις μικρές και μεσαίες βιομηχανικές εταιρείες να μειώσουν την εβδομάδα εργασίας κατά τουλάχιστον μισή ημέρα, χωρίς να μειώσουν τους μισθούς, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν την παραγωγικότητα. Ο τηλεπικοινωνιακός κολοσσός της χώρας Telefonica πρόσφερε στους υπαλλήλους του τετραήμερη εβδομάδα - αλλά με αντάλλαγμα μείωση μισθού κατά 12%.
Ιταλία: Η μεγαλύτερη τράπεζα της Ιταλίας Intesa Sanpaolo πρόσφερε πέρυσι στο προσωπικό τη δυνατότητα τετραήμερης εργασίας, με τον ίδιο μισθό από τον Ιανουάριο. Ήταν η πρώτη τέτοια κίνηση από μεγάλο Ιταλό εργοδότη. Η Intesa είπε ότι εξετάζει τη συντόμευση της εργάσιμης εβδομάδας για να περιορίσει τους αυξανόμενους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος.
Πακιστάν: Η εξοικονόμηση στους λογαριασμούς καυσίμων ήταν ένα σημαντικό κίνητρο και για τις αρχές στο Πακιστάν, που τον περασμένο Ιούνιο συμπεριέλαβαν διατάξεις για λιγότερες ώρες εργασίας, σε ένα ευρύ σχέδιο εξοικονόμησης ενέργειας. Στην περίπτωση του Πακιστάν η περικοπή ήταν σε πέντε ημέρες από έξι.
Γερμανία: Μια συμφωνία για τους μισθούς που ανακοινώθηκε τον περασμένο Απρίλιο για δεκάδες χιλιάδες εργαζομένους στις τράπεζες του δημόσιου τομέα της Γερμανίας, περιελάμβανε επίσης μείωση κατά μία ώρα - εβδομάδα εργασίας στις 38 ώρες δηλαδή - από το 2024. Η Γερμανία υπήρξε πρόδρομος στην προσαρμογή των εβδομάδων εργασίας, είτε ως μέρος των μισθολογικών διαπραγματεύσεων ή για την αποφυγή απολύσεων σε περιόδους οικονομικής επιβράδυνσης. Οι ιδιοκτήτες του γίγαντα αυτοκινήτων Volkswagen δήλωσαν στη δεκαετία του 1990 ότι μια τετραήμερη εβδομάδα θα έπληττε την ανταγωνιστικότητα και πίεζαν να αυξηθεί ο χρόνος εργασίας. Πιο πρόσφατα, όμως, η ίδια και άλλες αυτοκινητοβιομηχανίες άρχισαν να εφαρμόζουν μια εβδομάδα εργασίας 35 ωρών.
Χιλή: Η εταιρεία παροχής υπηρεσιών σταδιοδρομίας People&Partners με έδρα το Σαντιάγο ήταν μεταξύ των πρώτων που υιοθέτησαν μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19. Η εταιρεία ανέφερε ότι εμπνεύστηκε αυτή την κίνηση μετά τις μαζικές διαδηλώσεις της Χιλής το 2019, καθώς ακολούθησαν οικονομικές δυσκολίες από την πανδημία, που επηρέασαν τους υπαλλήλους της.
Σκανδιναβικές χώρες: Ορισμένες δημόσιες διοικήσεις στη Δανία και την Ισλανδία έχουν ήδη υιοθετήσει 4ήμερη εβδομάδα. Η ταξιδιωτική εταιρεία Nordic Visitor, με γραφεία στην Ισλανδία, τη Σκωτία και τη Σουηδία, μείωσε την εβδομάδα εργασίας σε 35 ώρες από 40. Ανέφερε αύξηση στην ικανοποίηση των εργαζομένων, λιγότερες ημέρες ασθενείας και μεγαλύτερα κέρδη.
Αυστραλία - Νέα Ζηλανδία: Η εταιρεία σχεδιασμού ακινήτων Perpetual Guardian πειραματίστηκε με τετραήμερη εβδομάδα το 2018 και στη συνέχεια την έκανε μόνιμη, επικαλούμενη την αύξηση της παραγωγικότητας και τις λιγότερες απουσίες. Ο γίγαντας καταναλωτικών αγαθών Unilever έχει επίσης πειραματιστεί με μια τετραήμερη εβδομάδα εργασίας, ειδικά για το τοπικό προσωπικό.