Η μουσική υπήρξε ο καταλύτης για τον παράφορο έρωτα του δεκαεπτάχρονου Μπάιρον για τον νεαρό Τζον Έντλεστον, χορωδό στο κολέγιο Τρίνιτυ στο Καίμπριτζ: «Η φωνή του τράβηξε πρώτη την προσοχή μου, η θωριά του την παγίωσε και οι τρόποι του με συνέδεσαν μ’ αυτόν για πάντα», γράφει ο εκκολαπτόμενος ποιητής, που θα συμβόλιζε κρυπτογραφικά τον έρωτά τους με μια καρδιόσχημη καρφίτσα από κόκκινο καρνεόλιο, δώρο του Έντλεστον στον Μπάιρον.
Βαθιά κλονισμένος, λίγα χρόνια αργότερα, από τον απροσδόκητο θάνατο του φοιτητικού του αγαπημένου από φυματίωση σε ηλικία είκοσι ενός ετών, ο Μπάιρον θα συνθέσει μια σειρά από σπαρακτικές ελεγείες, στις οποίες το βιβλικό, γυναικείο ψευδώνυμο «Θερσά» χρησιμοποιείται για να παραπλανήσει την πουριτανική κοινή γνώμη της Αγγλίας σχετικά με το πραγματικό, ομόφυλο αντικείμενο της επιθυμίας του -επαπειλούμενο σκάνδαλο που, δίχως άλλο, θα συνέτεινε στην οριστική αυτοεξορία του στη νότια Ευρώπη το 1816.
Σε τούτα τα πρώιμα μνημεία της νεωτερικής queer ποίησης βασίζεται η ανάθεση της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σε τρεις από τους πιο ενδιαφέροντες Έλληνες συνθέτες της νεότερης γενιάς, που επιχειρούν με εσωτερικότητα, φιλοσοφική διάθεση και ένα ιλιγγιώδες εκφραστικό φάσμα (που κυμαίνεται από τη νεορομαντική ευαισθησία ως τους πιο σκληροτράχηλους, πρωτοποριακούς ηχοχρωματικούς πειραματισμούς) να δώσουν σύγχρονη φωνή στον διαχρονικό θρήνο του ρομαντικού ποιητή για τον «μουσικό προστατευόμενό» του.
H επετειακή συναυλία της Εναλλακτικής Σκηνής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για το 2021 «The Cornelian Secret», με νέα έργα των Γιάννη Αγγελάκη, Ασπασίας Νασοπούλου και Ορέστη Παπαϊωάννου βασισμένα στην ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον, έρχεται στην GNO TV.
Η συναυλία εντάσσεται στον θεματικό κύκλο «Ωδές στον Βύρωνα», ο οποίος αποδίδει φόρο τιμής στον εμβληματικό ρομαντικό ποιητή και φιλέλληνα Λόρδο Μπάιρον. Τον κύκλο επιμελείται ο συνθέτης Αλέξανδρος Μούζας.
Μπάιρον: Η επιδραστική προδρομική φιγούρα του «σούπερ σταρ»
Αισθηματίας και είρων, ανθρωπιστής και φιλόζωος, λάτρης των ιδεών και δέσμιος των παθών, άνθρωπος της δράσης και συβαρίτης, εραστής ανδρών και γυναικών, «τρελός, κακός και επικίνδυνος», φιλέλληνας ως το (πρόωρο) τέλος του και, πάνω απ’ όλα, πέρα για πέρα ποιητής, ο Λόρδος Μπάιρον ενσάρκωσε παραδειγματικά όσο καμιά άλλη μορφή τους ενθουσιασμούς, τα επιτεύγματα και τις αντιφάσεις του ρομαντικού κινήματος.
Σε μια απόπειρα να αποδώσει καλλιτεχνικά μια κάποια ιδέα για το μέγεθος του έργου και της επίδρασης αυτής της προδρομικής φιγούρας του «σούπερ σταρ», η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει, στη διάρκεια του 2021, ένα πολύπτυχο αφιέρωμα με εύρος ανάλογο της ανεξάντλητης προσωπικότητας που, σε μόλις 36 χρόνια ζωής, άφησε πίσω, εκτός από 17 (!) τόμους ποίησης (πρόσφορης, ήδη από την εποχή της, σε κάθε είδους δραματική και μουσική μεταποίηση), αξιομνημόνευτη πολιτική δράση, σωρεία από σκάνδαλα και ραγισμένες καρδιές, καθώς και φήμη καταδικασμένη, θα ’λεγε κανείς, στη διιστορική, όσο και πυρετώδη, μυθοποίηση.
Ο κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα» διατρέχει τις εποχές, τα γένη και τα είδη της μουσικής και θεατρικής διαπραγμάτευσης, καλύπτοντας ένα φάσμα που εκτείνεται από τη συναυλιακή απόδοση (οι ξεχασμένες Εβραϊκές μελωδίες, συνεργασία του Μπάιρον με τον Εβραίο μουσικό Άιζακ Νέιθαν στο πνεύμα του ρομαντικού ενδιαφέροντος του πρώτου για τις απειλούμενες «εθνικές» κουλτούρες, μελοποιήσεις της καινοτόμου, queer ερωτικής ποίησης του Μπάιρον από τρεις νέους Έλληνες συνθέτες) ως το θέατρο σκιών.
Ο κύριος όγκος του προγράμματος αφιερώνεται, όπως είναι αναμενόμενο, στο σύγχρονο μουσικό θέατρο: ο Αλέξανδρος Μούζας αξιοποιεί την επιστολογραφία του ποιητή από την Ελλάδα, ο Γιάννης Κυριακίδης αποτίει έναν πολυμεσικό φόρο τιμής στην κόρη του Μπάιρον και… πρωτοπόρο των υπολογιστών Άντα Λάβλεϊς, ενώ το αφιέρωμα καταλήγει στο νέο έργο του διακεκριμένου Ελληνοαμερικανού συνθέτη Γιώργου Τσοντάκη με θέμα τις τελευταίες ημέρες του Μπάιρον στο Μεσολόγγι.
Η συναυλία «The Cornelian Secret: Ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον» είναι διαθέσιμη δωρεάν στο nationalopera.gr/GNOTV με ελληνικούς και αγγλικούς υποτίτλους.
Το «The Cornelian Secret», σε μουσική διεύθυνση του αρχιμουσικού Βλαδίμηρου Συμεωνίδη, περιλαμβάνει τα νέα έργα «DUST.» του Γιάννη Αγγελάκη, «Two Songs for Thyrza» (Δύο τραγούδια για τη Θερσά) του Ορέστη Παπαϊωάννου και «D-R-T» της Ασπασίας Νασοπούλου.
Τα έργα ερμηνεύουν τρεις διακεκριμένοι μονωδοί της ΕΛΣ, οι Χρήστος Κεχρής, Βαγγέλης Μανιάτης και Σωτήρης Τριάντης. Συμμετέχει δεκαμελές μουσικό σύνολο.
info
Πρώτες παρουσιάσεις / Αναθέσεις της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ
Κύκλος «Ωδές στον Βύρωνα»
The Cornelian Secret
Ερωτική ποίηση του Λόρδου Μπάιρον
Δωρεάν προβολή στο nationalopera.gr/GNOTV από τις 5 Απριλίου έως τις 31 Δεκεμβρίου 2021.