Η άνοια είναι πάθηση που εμφανίζεται εξαιρετικά συχνά. Σύμφωνα με μια μελέτη του 2022, ένα - μεγάλο ποσοστό - 10% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες άνω των 65 ετών έχουν άνοια και ένα άλλο 22% έχει ήπια γνωστική εξασθένηση. Και ο κίνδυνος άνοιας αυξάνεται μόνο καθώς γερνάμε: Τριάντα πέντε τοις εκατό των ανθρώπων άνω των 90 ετών ζουν με άνοια.
Η κατάσταση δεν μπορεί να προληφθεί πλήρως - η ηλικία, η γενετική και οι περιβαλλοντικές επιρροές μπορούν να διαδραματίσουν κάποιο ρόλο. Ωστόσο, ορισμένοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής είναι υπό τον έλεγχό μας.
Παρακάτω, νευρολόγοι αναφέρουν τους τρεις πιο σημαντικούς παράγοντες κινδύνου που πρέπει να αντιμετωπίσουμε εάν θέλουμε να αποτρέψουμε την άνοια και τα καλύτερα βήματα που μπορούμε να αρχίσουμε να κάνουμε από σήμερα κιόλας.
Παράγοντας κινδύνου #1: Ανεπαρκής άσκηση
Όλοι γνωρίζουμε ότι τα οφέλη από τη λήψη των συνιστώμενων 150 λεπτών άσκησης την εβδομάδα εκτείνονται πολύ πέρα από τη διατήρηση ή την απώλεια βάρους. Και ένα από αυτά τα οφέλη είναι η μείωση του κινδύνου άνοιας.
«Η παχυσαρκία, η υπέρταση και ο διαβήτης συνδέονται με έως και το 50% των περιπτώσεων άνοιας», δηλώνει στη HuffPost ο δρ Αλβάρο Πασκουάλ - Λεόνε, καθηγητής νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. «Επομένως, η βελτίωση των παραγόντων κινδύνου, όπως ο [καθιστικός] τρόπος ζωής που συμβάλλουν στην ανάπτυξη αυτών των καταστάσεων, μπορεί να μειώσει σε αξιοσημείωτο βαθμό τα ποσοστά άνοιας...
Παράγοντας κινδύνου #2: Μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση
Η μοναξιά συσχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την κατάθλιψη, την κατάχρηση αλκοόλ και τα προβλήματα ύπνου. Όπως αποδεικνύεται, είναι επίσης ένας παράγοντας κινδύνου για άνοια.
«Η περιορισμένη κοινωνική δέσμευση και αλληλεπίδραση συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο άνοιας», δηλώνει στη HuffPost η δρ Σμίτα Πατέλ, γιατρός και νευροεπιστήμονας.
Πέρα από την προστασία του εγκεφάλου μας, η Πατέλ σημειώνει ότι η αυξημένη κοινωνική αλληλεπίδραση μπορεί να μας βοηθήσει να ζήσουμε περισσότερο. «Το συνολικό ποσοστό επιβίωσής μας αυξάνεται κατά 50% εάν έχουμε ισχυρές κοινωνικές σχέσεις».
«Οι αλληλεπιδράσεις με οικογένειες, φίλους και γείτονες μας κάνουν αυτό που είμαστε», δηλώνει επίσης ο Πασκουάλ-Λεόνε. «Αυτές οι στιγμές όχι μόνο μας κάνουν να νιώθουμε καλά, αλλά βελτιώνουν επίσης τη λειτουργία του εγκεφάλου μας και τη γενική υγεία μας. Μελέτες δείχνουν ότι το αίσθημα μοναξιάς μπορεί να είναι τόσο επιβλαβές για την υγεία σας όσο και οι πιο γνωστοί παράγοντες κινδύνου όπως το καθημερινό κάπνισμα ή σοβαρές καταστάσεις υγείας όπως ο διαβήτης».
Εάν ανησυχούμε ότι δεν έχουμε αρκετή κοινωνική αλληλεπίδραση, ο δρ Λεόνε λέει ότι υπάρχουν μερικά βήματα που μπορούμε να κάνουμε το συντομότερο δυνατόν.
«Ας ξεκινήσουμε εντοπίζοντας πέντε στενούς φίλους κι ας συνδεθούμε μαζί τους μία φορά την εβδομάδα», λέει. «Αυτό μπορεί να σημαίνει να τους καλέσουμε στο τηλέφωνο ή να συναντηθούμε για τσάι ή καφέ. Στη συνέχεια, ας αναρωτηθούμε αν αισθανόμαστε μοναξιά. Εάν η απάντηση είναι ναι, ας μιλήσουμε με την οικογένεια και τους στενότερους φίλους σας για το τι μπορούμε να κάνουμε μαζί. Μπορούμε επίσης να σκεφτούμε να συμμετάσχουμε σε μια λέσχη, τάξη ή ομάδα στην περιοχή μας».
Παράγοντας κινδύνου #3: Δεν κοιμόμαστε αρκετά
«Ο ανεπαρκής ύπνος, ιδιαίτερα ο ύπνος λιγότερο από πέντε έως έξι ώρες τη νύχτα, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης άνοιας αργότερα στη ζωή», δηλώνει η Πατέλ. Και δυστυχώς, η αϋπνία γίνεται πιο συχνή καθώς γερνάμε.
Εάν δυσκολευόμαστε να κοιμηθούμε περισσότερες από πέντε ώρες τη νύχτα, ο Πασκουάλ - Λεόνε προτείνει μερικά βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε. «Μπορούμε να το πετύχουμε αυτό περιορίζοντας το αλκοόλ, αποφεύγοντας τα μεγάλα γεύματα και ποτά δύο ώρες πριν τον ύπνο, διατηρώντας το δωμάτιό μας ωραίο και δροσερό, αποφεύγοντας την έκθεση σε τηλέφωνα, φορητούς υπολογιστές και τηλεοράσεις δύο ώρες πριν από τον ύπνο και χρησιμοποιώντας κατάλληλες εφαρμογές για τις ώρες αυτές...», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Αυτοί δεν είναι οι μόνοι παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής για άνοια, αλλά ο έλεγχός τους μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά στη μείωση του κινδύνου.
«Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για την άνοια», δηλώνει ο Πασκουάλ -Λεόνε. «Αλλά υπάρχουν πολλές συμπεριφορές τρόπου ζωής και δραστηριότητας που ο καθένας μπορεί να θέσει σε δράση για να διαχειριστεί τη συνολική υγεία του εγκεφάλου του.
Με άλλα λόγια, όταν πρόκειται για άνοια, η πρόληψη είναι το καλύτερο φάρμακο. Αν ξεκινήσουμε σήμερα, ο εαυτός μας αύριο σίγουρα θα μας ευχαριστήσει.