Τη συζήτηση για το τσιγάρο, την «ξεπερασμένη συνήθεια που δεν λέμε να ξεπεράσουμε», άνοιξε για ακόμα μία χρονιά η εταιρεία δημοσκοπήσεων Marc, με αφορμή την έρευνα που διεξήγαγε για λογαριασμό της εταιρείας Παπαστράτος.
Τί συμβαίνει με τον αριθμό των καπνιστών στην Ελλάδα το 2022; Παραμένει ο ίδιος ή έχει αλλάξει; Τί συμβαίνει με τις ανθρώπινες σχέσεις και ποια η θέση του καπνιστή στην κοινωνία; Ο Διευθύνων Σύμβουλος της Marc, κ. Θωμάς Γεράκης δίνει όλες τις απαντήσεις στη HuffPost.
Κάπνισμα στην Post-pandemic εποχή. Οι Έλληνες τελικά βγαίνοντας από το σπίτι, το πέταξαν το τσιγάρο;
Σίγουρα όχι. Θα έλεγα πως είμαστε πάνω κάτω στα ίδια. Άλλοι το διέκοψαν άλλοι το ξανάρχισαν. Το ποσοστό των καπνιστών στη χώρα μας έχει διαφοροποιηθεί ελάχιστα σε σχέση με πέρυσι.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι 2.250.000 άτομα εξακολουθούν να καπνίζουν τσιγάρο. Και μπορεί 7 στους 10 Έλληνες να θεωρούν το κάπνισμα μια ξεπερασμένη συνήθεια, ωστόσο, η χώρα μας παραμένει ακόμα σε μια από τις υψηλότερες θέσεις σε ποσοστά καπνίσματος στην Ε.Ε.
“Οι καπνιστές νιώθουν ενοχλημένοι και δυσάρεστα, ωστόσο, εκ του αποτελέσματος προκύπτει, πως αυτός δεν είναι ικανός λόγος για να αποφασίσουν να διακόψουν το τσιγάρο, αφού το ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα παραμένει σταθερά υψηλό.”
Με το τσιγάρο και την άλλη πλευρά της κοινωνίας, τους μη καπνιστές, τί γίνεται; Στην περσινή έρευνα το τσιγάρο αποτελούσε βασική αιτία που «χαλάγαν τις καρδιές τους» οι καπνιστές με φίλους και οικογένεια;
Το τσιγάρο ήταν και συνεχίζει να είναι μεγάλο αγκάθι στις σχέσεις μεταξύ μη καπνιστών με καπνιστές. Είτε πρόκειται για σύντροφο, σύζυγο, φίλο ή οικογένεια, η έρευνα είναι πολύ σαφής: το τσιγάρο κάνει κακό και στις σχέσεις των ανθρώπων.
Γενικότερα θα έλεγα πως φαίνεται να υπάρχει μια αυξανόμενη κοινωνική πίεση και μια μικρότερη ανοχή προς τους καπνιστές τσιγάρων. Περιθωριοποιούνται περισσότερο, θεωρούνται λιγότερο ελκυστικοί, ο περίγυρός τους κατακρίνει πιο έντονα τη συνήθεια αυτή.
Οι καπνιστές νιώθουν ενοχλημένοι και δυσάρεστα, ωστόσο, εκ του αποτελέσματος προκύπτει, πως αυτός δεν είναι ικανός λόγος για να αποφασίσουν να διακόψουν το τσιγάρο, αφού το ποσοστό των καπνιστών στην Ελλάδα παραμένει σταθερά υψηλό.
“Θα το πω με μία λέξη, απλά και λαϊκά. Η «τσιγαρίλα». Και μάλιστα τους ενοχλεί πολύ. Και τους ενοχλεί απ’ όπου κι αν προέρχεται. Είτε είναι από την αναπνοή του καπνιστή είτε από τον καπνό στο χώρο είτε από τη μυρωδιά που αφήνει το τσιγάρο στα ρούχα ή το σώμα.”
Βλέπουμε ότι οι τσακωμοί μέσα σε μια σχέση, που οφείλονται στο τσιγάρο, έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 10 μονάδες. Επίσης 6 στους 10 συγγενείς και φίλους καπνιστών δηλώνουν σοβαρά ενοχλημένοι από το τσιγάρο. Δεν μας προκαλεί εντύπωση λοιπόν ότι σχεδόν οι μισές ελληνικές οικογένειες δεν επιτρέπουν το κάπνισμα μέσα στο σπίτι.
Μάλιστα 8 στους 10 πάνε και ένα βήμα παρακάτω και προσπαθούν να πείσουν τους καπνιστές από το συγγενικό ή φιλικό τους περιβάλλον να διακόψουν το κάπνισμα.
Αντίστοιχα, από την πλευρά τους και οι ίδιοι οι καπνιστές αντιλαμβάνονται αυτή τη δυσφορία, με τους 4 στους 10 να δηλώνουν πως αισθάνονται συχνά άβολα σε παρέες που δεν καπνίζουν και γι’ αυτό, όλο και περισσότεροι, περίπου 1 στους 6, επιλέγουν να κρύβουν από τα αγαπημένα τους πρόσωπα ότι καπνίζουν.
Καταγράφεται στην έρευνα τι είναι αυτό που ενοχλεί περισσότερο τους μη καπνιστές;
Θα το πω με μία λέξη, απλά και λαϊκά. Η «τσιγαρίλα». Και μάλιστα τους ενοχλεί πολύ. Και τους ενοχλεί απ’ όπου κι αν προέρχεται. Είτε είναι από την αναπνοή του καπνιστή είτε από τον καπνό στο χώρο είτε από τη μυρωδιά που αφήνει το τσιγάρο στα ρούχα ή το σώμα.
Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό που φτάνει τους 7 από τους 10 ερωτηθέντες, νοιώθει άβολα να επισκέπτεται και σπίτια καπνιστών γιατί δεν αισθάνεται άνετα σε χώρο με καπνό.
Το ποσοστό των καπνιστών συνεχίζει να παραμένει σταθερό στη χώρα μας. Θα περίμενε κανείς πώς η αύξηση του κινήματος γύρω από το well being τα τελευταία χρόνια θα είχε πείσει περισσότερους καπνιστές να διακόψουν το τσιγάρο. Πως αποτυπώνεται αυτό στην έρευνα;
Φυσικά και ανησυχούν οι καπνιστές για την υγεία τους. Και μάλιστα αυτός είναι και ο πρώτος, και με διαφορά, λόγος που κάποιος θα αποφάσιζε να διακόψει. Οι 6 στους 10 αυτό δηλώνουν τουλάχιστον. Είναι μια μεγάλη συζήτηση γιατί δεν προχωρούν τελικά στη διακοπή.
Το αυξημένο άγχος με βεβαιότητα δεν βοηθάει, αλλά σίγουρα υπάρχουν και άλλοι πολλοί λόγοι. Φέτος με ενδιαφέρον είδαμε πώς είχε σημαντική αύξηση και ο οικονομικός λόγος.
Ο αντίκτυπος του τσιγάρου στην τσέπη των καπνιστών έχει αρχίσει να αναδεικνύεται σε σημαντική παράμετρο για να το σκεφτούν να διακόψουν. Υπάρχει και μια μικρή μερίδα που λένε πως δεν θέλουν να νιώθουν εξαρτημένοι.
Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση στη χρήση των εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος. Επιβεβαιώνεται αυτό από την έρευνα; Τι λένε οι ίδιοι οι καπνιστές;
Όντως υπάρχει μια μικρή αύξηση στα εναλλακτικά προϊόντα σε σχέση με πέρσι.
Οι χρήστες ηλεκτρονικών τσιγάρων ή θερμαινόμενων προϊόντων καπνού φτάνουν το 8% του δείγματος μας, που σε απόλυτους αριθμούς είναι περίπου 640.000 άτομα στην Ελλάδα.
Εκεί που δείχνει να «φρενάρεται» η μετάβαση περισσότερων καπνιστών από το τσιγάρο στα εναλλακτικά είναι η έλλειψη της ενημέρωσης. Μόνο ένας στους 10 Έλληνες είναι επαρκώς ενημερωμένοι για τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος και μόνο το 33% γνωρίζει τις βασικές διαφορές ανάμεσα σε αυτά τα προϊόντα και τα συμβατικά τσιγάρα.
Ποσοστά, ιδιαίτερα χαμηλά. Την ίδια στιγμή η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων θεωρεί πως οι καπνιστές θα πρέπει να έχουν επαρκή ενημέρωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης.
Μάλιστα 6 στους 10 ερωτηθέντες άνω των 21 ετών δηλώνουν πως θα τα επέλεγαν ή θα τα πρότειναν σε καπνιστές πιο εύκολα εάν είχαν πιο σαφή πληροφόρηση για τα επιστημονικά δεδομένα πίσω από αυτά.
“Ο αντίκτυπος του τσιγάρου στην τσέπη των καπνιστών έχει αρχίσει να αναδεικνύεται σε σημαντική παράμετρο για να το σκεφτούν να διακόψουν. Υπάρχει και μια μικρή μερίδα που λένε πως δεν θέλουν να νιώθουν εξαρτημέν”
Υπάρχει κάποιο άλλο εύρημα της φετινής έρευνας που προκαλεί εντύπωση ή διαφοροποιείται σημαντικά σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά;
Οι τάσεις είναι παρόμοιες, με αυξομειώσεις μεγαλύτερες ή μικρότερες στα επιμέρους κομμάτια.
Ένα νέο στοιχείο που προέκυψε στη φετινή έρευνα έχει σχέση με τον τρόπο που τοποθετούνται καπνιστές και μη για το θέμα της φορολογίας. Οι 6 στους 10 ερωτηθέντες της έρευνας θεωρούν ότι η φορολόγηση θα πρέπει να γίνεται λαμβάνοντας υπόψη τον βαθμό βλαπτικότητας των καπνικών προϊόντων.
Πιστεύουν δηλαδή πώς τα λιγότερο επιβλαβή προϊόντα θα πρέπει να φορολογούνται χαμηλότερα σε σχέση με το τσιγάρο, όπως συμβαίνει ήδη σε άλλους κλάδους, όπως είναι η ενέργεια και η αυτοκινητοβιομηχανία. Το ποσοστό συμφωνίας με αυτή την άποψη αυξάνεται στο δείγμα όσων χρησιμοποιούν τα εναλλακτικά προϊόντα.