Όταν το Σεπτέμβριο του 2015 ο Νίκος Τόσκας ανέλαβε τη θέση του υπουργού Προστασίας του Πολίτη, στα κλιμάκια των ανώτερων και ανώτατων αξιωματικών της ΕΛ.ΑΣ. επικράτησε «μούδιασμα».
Και αυτό γιατί ένας στρατηγός, μαθημένος στα του Στρατού, θα έμπαινε στα «χωράφια» ενός διαφορετικού κόσμου, όπως είναι η Ελληνική Αστυνομία. Ο Τόσκας, ωστόσο, φαινόταν ότι είχε τη διάθεση και τη βούληση να μάθει αυτόν το «κόσμο» και σε έναν βαθμό, όπου αυτός είχε παθογένειες, να τον αλλάξει.
Πολλές ήταν οι φορές, ωστόσο, που συναντούσε μπροστά του τοίχο, αντικρίζοντας έναν αρτηριοσκληρωτικό μηχανισμό που ακούει σε δικούς του κανόνες. Γρήγορα κατάλαβε ότι η δομή της ΕΛ.ΑΣ. δε μοιάζει με αυτή του Στρατού και ότι οι εντολές του σε αρκετές περιπτώσεις έφταναν «αλλοιωμένες» στον τελικό αποδέκτη, περνώντας από διάφορα κλιμάκια της ιεραρχίας.
Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η προσπάθειά του να πάρει αστυνομικούς από τις συνοδείες και τις φυλάξεις επισήμων και να τους ρίξει στη μάχη κατά της εγκληματικότητας προς όφελος της ασφάλειας του πολίτη. Είχε όλη την καλή διάθεση να το πράξει, έδωσε εντολές προς αυτή την κατεύθυνση, για ένα διάστημα πράγματι απομακρύνθηκαν από vip κάποιες εκατοντάδες αστυνομικοί αλλά σε γενικές γραμμές το «σύστημα» δεν υπάκουγε. Το δομικό πρόβλημα, παρέμεινε δομικό πρόβλημα. Κάποια στιγμή είχε γίνει έξαλλος όταν είδε γνωστό δημοσιογράφο να του ασκεί δριμύτατη κριτική στην τηλεόραση, γιατί λίγη ώρα πριν είχε μάθει ότι χάνει τον αστυνομικό που τον συνοδεύει.
Σχεδόν τρία χρόνια μετά από την ανάληψη των καθηκόντων του ο Τόσκας παραιτήθηκε μετά τις αφόρητες πιέσεις που δέχθηκε η κυβέρνηση για τη φονική πυρκαγιά της ανατολικής Αττικής. «Δεν είμαι επαγγελματίας πολιτικός», έλεγε από την πρώτη στιγμή. Αυτό είπε και σήμερα, τελευταία του ημέρα στη λεωφόρο Κατεχάκη. Πράγματι. Έτσι ήταν. Ο Τόσκας είναι ένας πολιτικός που δεν έχει «χαρακτηριστικά» επαγγελματία. Δεν είχε δικό του πολιτικό γραφείο. Δεν πολιτεύτηκε με όρους αλίευσης ψήφων. Δεν του άρεσε ιδιαίτερα το επικοινωνιακό παιχνίδι, δεν έκανε κατά τη διάρκεια της θητείας του «μοιρασιές» θεμάτων προς ΜΜΕ για να εξασφαλίσει εύνοια. Το ότι δεν είναι επαγγελματίας της πολιτικής ίσως τον έκανε και τον «αδύναμο κρίκο», που θα θυσιαστεί για να εκτονωθεί το βαρύ κλίμα για την κυβέρνηση. Αδύναμος κρίκος είχε θεωρηθεί από αρκετούς και ο προκάτοχός του, επίσης μη «επαγγελματίας» πολιτικός (φάνηκε και εκ του αποτελέσματος). Ο καθηγητής Γιάννης Πανούσης, έκανε ένα σύντομο πέρασμα από την «ηλεκτρική καρέκλα» του υπουργείου και γύρισε… σπίτι του.
Δεν θεωρείται τυχαίο άλλωστε ότι ο πρωθυπουργός επέλεξε δύο φορές για τη συγκεκριμένη θέση ανθρώπους εκτός κομματικού μηχανισμού. Εξ αρχής ήθελε στο υπουργείο να ηγηθούν στελέχη που θα μπορούσαν να κρατήσουν ισορροπίες σε ένα Σώμα, όπως η ΕΛ.ΑΣ., το οποίο είναι από το... Dna του συντηρητικό.
Το κεφάλαιο Πυροσβεστική
Με την ηγεσία της Πυροσβεστικής ο Τόσκας δεν τα πήγαινε από την πρώτη στιγμή καλά. Παραλείψεις και ατασθαλίες του παρελθόντος τον έκαναν επιφυλακτικό και δύσπιστο. Κάποια στιγμή μάλιστα είχε προχωρήσει σε δημόσιες καταγγελίες κάνοντας λόγο για ένα Σώμα που αποτελεί έναν από τους πιο στρεβλούς μηχανισμούς του κράτους. «Χρησιμοποιήθηκε για χρόνια σαν κομματικός μηχανισμός, παρά σαν κομμάτι του κρατικού μηχανισμού», είχε πει χαρακτηριστικά. Μία φωτιά με τραγικές συνέπειες ήταν αυτή που τον οδήγησε τελικά στην παραίτηση.
Δηλώσεις, όπως οι παραπάνω, έδιναν κάποιες φορές την εντύπωση προς τα έξω ότι ο «στρατηγός» αφήνει εκτεθειμένους τους «στρατιώτες» του. Για εκείνον ήταν γροθιά στο κατεστημένο. Για άλλους γροθιά στο μαχαίρι.
Η διαφορετική λογική προσέγγισης
Από τη λεωφόρο Κατεχάκη έχουν περάσει υπουργοί, οι οποίοι είχαν μία αυστηρή προσέγγιση γύρω από τη διάκριση της πολιτικής και φυσικής ηγεσίας των Σωμάτων Ασφαλείας, θεωρώντας ότι η πολιτική ηγεσία πρέπει να αφήνει απερίσπαστη τη φυσική να κάνει τη δουλειά της. Σε αυτή την κατηγορία ανήκε σε μεγάλο βαθμό ο Τόσκας. Για πολλούς «πλήρωσε» την επιλογή του.
Άλλοι πάλι, όπως για παράδειγμα ο Μιχάλης Χρυσοχοΐδης, είχαν μία πιο παρεμβατική προσέγγιση, παρακολουθώντας πιο στενά τα τρέχοντα υπηρεσιακά θέματα και αποκτώντας μεγαλύτερη τριβή με στελέχη που «τρέχουν» κρίσιμες δουλειές.
Πια από τις δύο προσεγγίσεις είναι πιο αποτελεσματική θα το δείξει η ιστορία.
Ο Τόσκας θα μείνει στη λεωφόρο Κατεχάκη ως ο υπουργός που είδε παθογένειες και προβλήματα, προσπάθησε να αλλάξει πράγματα και καταστάσεις αλλά τελικά μάλλον «λύγισε», υπό το βάρος χρόνιων και στρεβλών αντιλήψεων, που χρειάζονταν μεγαλύτερη αποφασιστικότητα για να ξεριζωθούν.