Οι συνομιλίες του CSU/CDU με το Κόμμα των Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP) για τον σχηματισμό κυβέρνησης κατέρρευσαν. Ο αρχηγός του FDP, Κρίστιαν Λίντνερ διέκοψε μονομερώς τις διαπραγματεύσεις. Η Άνγκελα Μέρκελ στρέφεται πλέον στο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα για να παραμείνει Καγκελάριος. Μόνο που αν το SPD ενδώσει, στις επόμενες εκλογές θα εκμηδενιστεί.
Στις εκλογές του Σεπτέμβρη το εκλογικό σώμα εξέφρασε την δυσαρέσκειά του για την προηγούμενη πολιτική επιμειξία. Ένας ανανεωμένος Μεγάλος Συνασπισμός θα τιμωρηθεί σφοδρότερα ως επαναλαμβανόμενη προδοσία:
- Θα επιβεβαιώσει όσους θεωρούν την αντιπαλότητα των δυο πολιτικών χώρων, μια προεκλογική απάτη που προσφέρει στους ψηφοφόρους διαφορετικές ετικέτες του ίδιου άνοστου προϊόντος.
- Θα είναι απογοητευτικό για την πολιτική ακεραιότητα του Μάρτιν Σουλτς που διεμήνυε πως η Μεγάλη Συμμαχία είναι απίθανη και θα λερώσει τον ανανεωτικό αέρα του με την βρώμικη σκόνη που θα φέρει η μετοχή στη διαχείριση της εξουσίας.
- Θα απομακρύνει από το κόμμα τα μαχητικά κομμάτια της νεολαίας και της υπόλοιπης κοινωνίας και θα το αποδυναμώσει στις επόμενες εκλογές.
- Θα αφήσει το ακροδεξιό AFD (Εναλλακτική για τη Γερμανία) ως αξιωματική αντιπολίτευση και θα επιβεβαιώσει όσους θεωρούν ότι αυτό το ακραίο κόμμα είναι η μόνη εναλλακτική για την Γερμανία.
Γιατί λοιπόν το SPD να πάρει μια απόφαση που θα βλάψει τη χώρα, θα αποδυναμώσει το κόμμα στις επόμενες εθνικές εκλογές και θα λερώσει τη μέχρι στιγμής καθαρή εικόνα του αρχηγού του; Ο μόνος λόγος να το κάνει είναι μόνο αν έχει το θάρρος να στρέψει το βλέμμα του όχι στις επόμενες εθνικές εκλογές αλλά στις μεθεπόμενες Ευρωπαϊκές.
Αλλά για να βάλουμε τα πράγματα στην σωστή θέση:
- Η συμφωνία των δυο κομμάτων CDU & SPD υπάρχει άτυπα είτε το SPD βρεθεί και τώρα είτε όχι σε Κυβέρνηση Συνεργασίας. Η παντοδύναμη Γερμανική οικονομική μηχανή και η εμπιστοσύνη που εμπνέει στις αγορές στηρίζεται σε μια διακομματική συμφωνία για το οικονομικό μοντέλο της χώρας: πολιτική εξασφάλιση της ανταγωνιστικότητας της βαριάς Γερμανικής βιομηχανίας μέσω και της Γερμανικής πολιτικής κυριαρχίας στα διακρατικά Ευρωπαϊκά όργανα, επιθετική εξαγωγική πολιτική, αυστηρή δημοσιονομική πολιτική. Παρά τις όποιες ρητορικές αντιπαραθέσεις τα δυο κόμματα δε παραβιάζουν τα συμφωνηθέντα εδώ και δεκαετίες. Και καλά κάνουν. Οι διαφορές φυλάσσονται για άλλα - σημαντικά - ζητήματα, τα οποία δυστυχώς δεν πείθουν την εκλογική βάση για την ουσιαστική διαφορά των δυο πολιτικών χώρων. Βέβαια αν το SPD δε βρεθεί στη Συμμαχία, μπορεί να υποκριθεί ότι έχει μια ειλικρινή, βαθειά, φιλοκοινωνική και αναδιανεμητική ατζέντα. Αλλά δεν είναι πολλοί αυτοί που θα το πιστέψουν.
- Είτε το SPD βρεθεί και τώρα είτε όχι σε Κυβέρνηση Συνεργασίας, το ακροδεξιό, φωνακλάδικο και αντιπροσφυγικό AFD θα συνεχίσει να ανεβαίνει. Η άνοδός του AFD θα είναι μεγαλύτερη αν μονοπωλήσει την αντιπολίτευση, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα μειώσει τα ποσοστά του αν ο Μεγάλος Συνασπισμός δεν πραγματοποιηθεί. Και αυτό γιατί παρά τις όποιες ρητορικές αντιπαραθέσεις τα δυο κόμματα δε παραβιάζουν τα συμφωνηθέντα εδώ και δεκαετίες. Η Γερμανική κοινωνία έχει συμβιβαστεί με την αποδυνάμωση των σαθρών ιδεολογικών γραμμών ανάμεσα σε SPD & CDU. Μόνο που σταδιακά τα γερμανικά κοινωνικά κομμάτια που δεν μετέχουν στο μοίραμα του οφέλους της δυναμικής Γερμανικής οικονομίας την ψάχνουν την εναλλακτική. Και υπάρχει ένα κόμμα, ακροδεξιό και ανεύθυνο που την Εναλλακτική την έχει στο όνομά του.
Για να ανακεφαλαιώσω, μια ενδεχόμενη άρνηση του SPD να μετέχει στην κυβέρνηση:
- θα οδηγούσε σε άμεσες εκλογές που θα είχαν μάλλον τα ίδια μετεκλογικά αποτελέσματα
- θα έδινε στο SPD τη δύναμη να υποκριθεί ότι έχει μια ειλικρινή φιλοκοινωνική ατζέντα, αλλά δεν θα έπειθε πως έχει μια ριζοσπαστική εναλλακτική,
- θα περιόριζε αλλά δε θα ανέκαμπτε τη δυναμική του AFD
- θα εξασφάλιζε μακροπρόθεσμα μια πλειοψηφία στο SPD, αλλά δε θα άλλαζε την οικονομική κατεύθυνση της χώρας.
Η συμμετοχή λοιπόν του SPD σε έναν Μεγάλο Συνασπισμό θα ήταν μια λάθος απόφαση. Αλλά η μη συμμετοχή, από τη σκοπιά και μόνο ενός Ευρωπαϊκού Ιδεαλισμού, θα ήταν μια δειλή και λανθασμένη απόφαση. Και αυτό γιατί βρισκόμαστε σε μια σπουδαία πολιτικά, Ευρωπαϊκή συγκυρία.
Στην προεδρία της Γαλλίας, τον άλλο κινητήρα της Ένωσης, βρίσκεται ένας νέος, υπερβολικά φιλόδοξος πολιτικός, που ακολουθεί ένα σκληρό πρόγραμμα για τους Γάλλους εργαζόμενους, αλλά διατυπώνει ένα σαφές και μεγαλόπνοο όραμα για την Ευρωπαϊκή συνέχεια. Ο Γάλλος πρόεδρος έχει καταλάβει ότι η πολιτική όταν εγκλωβίζεται σε χαμηλής και μεσσαίας δυναμικής Κράτη (όπως είναι τα Ευρωπαϊκά) δεν μπορεί παρά να καταστεί ένας διαχειριστής των απαιτήσεων της Αγοράς. Είτε ένα κόμμα είναι αριστεροριζοσπαστικό, είτε φιλελεύθερο είτε συντηρητικό δε μπορεί να διαταράξει τους Κανόνες που απαιτεί η Αγορά. Γνωρίζει πως οι ιδέες και η πολιτική μπορούν να εμπνεύσουν τους πολίτες, μόνο αν υπάρξει ένα πολιτικό μέγεθος που να μπορεί να παρεμβαίνει θετικά στις υπερβολικές απαιτήσεις των Αγορών. Και αυτό το μέγεθος μπορεί να το δώσει μια πολιτικά συγκροτημένη, δημοκρατική Ευρώπη.
Γι΄αυτό προτείνει την έκδοση κοινού Ευρωπαϊκού χρέους - ευρωομόλογο-, τη δημιουργία κοινού ταμείου ανεργίας, έναν κοινό προϋπολογισμό της Ευρωζώνης, ένα κοινοβούλιο που θα τον ελέγχει και έναν υπερυπουργό Οικονομικών που θα τον διαχειρίζεται. Η εφαρμογή αυτών των προτάσεων θα σήμαινε ότι τα διακρατικά όργανα (Eurogroup, ESM) που ελέγχονται de facto από τη Γερμανία θα αποδυναμωθούν ενώ θα ενισχυθούν Ευρωπαϊκοί πολιτικοί θεσμοί (κοινοβούλιο της Ευρωζώνης, υπουργός Οικονομικών) που θα μπορούν να διατυπώνουν εναλλακτικά πολιτικα σχέδια που δε θα διαψεύδονται μετεκλογικά.
Το όραμα που διατυπώθηκε από τον Γάλλο πρόεδρο - την επoμένη των Γερμανικών εκλογών - τέθηκε ως θέμα διαπραγμάτευσης στην μετεκλογική Γερμανία και συνάντησε την κατηγορηματική αντίθεση του Κρίστιαν Λίντνερ του FDP - οποίος υποστηρίζει μια έντιμη, γερμανοκεντρική οικονομική ατζέντα.
Το SPD μπορεί να ξεκλειδώσει τη δυναμική της πρότασης του Γαλλου Προέδρου. Πιστεύω ότι δεν θα το κάνει. Όμως ο Σουλτς ως σοσιαλδημοκράτης, πρώην πρόεδρος του μόνου δημοκρατικά εκλεγμένου πολιτικού οργάνου της ΕΕ, θα ήταν ο καταλλήλότερος άνθρωπος να το κάνει. Γι΄αυτό θα έπρεπε να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων έχοντας στην τσαντούλα του μια ατζέντα με τις πιο φιλόδοξες και εξωφρενικές προτάσεις. Διαφορετικά δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποδεχθεί να χάσει το πολιτικό του κύρος, να αποδυναμώσει τα εκλογικά ποσοστά του κόμματός του στις επόμενες εθνικές εκλογές και να επιτρέψει σε ένα ακροδεξιό κόμμα να μονοπωλεί την αντιπολίτευση.
Όλα δείχνουν ότι ο αρχηγός του SPD δεν έχει ένα φιλόδοξο φιλοκοινωνικό, φιλοπροσφυγικό, ευρωπαϊκά Ιδεαλιστικό όραμα. Αν λοιπόν μπει σε έναν Μεγάλο Συνασπισμό με μια ήπια, εθνική ατζέντα, που δεν θα μπορέσει να υλοποιηθεί, θα έχει πάρει μια απόφαση και λανθασμένη στρατηγικά και δειλή πολιτικά με την οποία θα καρπωθεί τις ζημιές του παρόντος χωρίς να έχει πάρει μέρος στην Ελπίδα του Ευρωπαϊκού μέλλοντος.
Σπάνια ένα εθνικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα έχει τόσο σημαντικό ρόλο να παίξει για το μέλλον της Ευρώπης. Και αν κρατήσει μια απαιτητική θέση στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, μπορεί να αποδυναμωθεί στις επόμενες εκλογές, αλλά θα δώσει μια τεράστια δυναμική στην Ευρωπαϊκή Πολιτική.