Η ισχυρή στήριξη του Τούρκου προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, προς το Αζερμπαϊτζάν, στη σύγκρουση για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, έχει απομακρύνει την Τουρκία από τις άλλες χώρες και έχει προκαλέσει συναγερμό στους συμμάχους στο ΝΑΤΟ, που απαιτούν κατάπαυση του πυρός. Ωστόσο, όπως αναφέρεται σε ανάλυση του Reuters, για τον Ερντογάν, η στάση αυτή αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα και δαπανηρή αναγκαιότητα, η οποία ενισχύει τη στρατηγική του περί χρήσης στρατιωτικής ισχύος στο εξωτερικό για να διατηρήσει τη στήριξή του στο εσωτερικό.
Ο Τούρκος πρόεδρος έχει χαρακτηρίσει τη στήριξη της Άγκυρας προς το Αζερμπαϊτζάν ως μέρος της τουρκικής επιδίωξης για «θέση που της αξίζει στην παγκόσμια τάξη». Βλέπει μια ευκαιρία να αλλάξει το status quo για το Ναγκόρνο Καραμπάχ- όπου η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Ρωσία επί δεκαετίες ηγούνται διεθνών προσπαθειών διαμεσολάβησης και οι Αρμένιοι διατηρούν τον έλεγχο του θύλακα, αν και αναγνωρίζεται διεθνώς ως τμήμα του Αζερμπαϊτζάν.
«Η λογική της Τουρκίας σε σχεδόν όλες τις γωνίες του χάρτη είναι η διαταραχή. Ό,τι υπονομεύει το status quo είναι καλό για αυτήν, επειδή το προηγούμενο status quo φαινόταν να είναι αντίθετο στα συμφέροντά της» είπε ο Γκαλίπ Νταλάι, της Robert Bosch Academy. «Στο Ναγκόρνο Καραμπάχ υπήρχε μια παγωμένη σύγκρουση, στο πλαίσιο της οποίας παρέμενε στα χέρια της Αρμενίας. Η Τουρκία θέλει να υπονομεύσει αυτό το παιχνίδι, ακόμα και αν δεν μπορεί να το καθορίσει πλήρως» δεδομένης της παραδοσιακής ρωσικής επιρροής στην περιοχή, όπως είπε.
H στάση της Τουρκίας- η αποστολή μιας υπονοούμενης απειλής προς την Αρμενία και ένα μήνυμα προσοχής προς τη Ρωσία, που έχει αμυντική συμφωνία με την Αρμενία- αντικατοπτρίζει την εμπιστοσύνη της στις πολεμικές επιχειρήσεις με drones που χρησιμοποίησε σε Συρία, Λιβύη και Ιράκ, ανέφεραν πολιτικοί αναλυτές.
Τουρκικά drones βρίσκονται στην «αιχμή του δόρατος» των αζερικών επιθέσεων και ένας ανώτερος αξιωματούχος στην Άγκυρα δήλωσε στο Reuters πως οι Τούρκοι παρέχουν υποδομές και υποστήριξη για τα οπλικά συστήματα, αν και δεν υπάρχουν στρατεύματα επί του πεδίου. Ο Ερντογάν επίσης στοιχηματίζει πως, παρά τις διαφορές τους για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, η Τουρκία και η Ρωσία τα πάνε αρκετά καλά για να αποφευχθεί μια ευρύτερη σύγκρουση στην περιοχή.
Χρόνια «παραμέλησης»
Η Ρωσία, οι ΗΠΑ και η Γαλλία έχουν ηγηθεί των εκκλήσεων για κατάπαυση του πυρός στο Ναγκόρνο Καραμπάχ, μα ο Ερντογάν λέει πως παραμέλησαν την κρίση τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, και δεν θα έπρεπε να ηγηθούν των ειρηνευτικών προσπαθειών. Η Τουρκία υποστηρίζει πως μια διαρκής ειρήνη θα εξαρτηθεί από τις προτάσεις που γίνονται για αυτό που θα συμβεί αφού σταματήσουν οι εχθροπραξίες.
Η στάση του Ερντογάν έχει κλιμακώσει τον πόλεμο λέξεων με τη Γαλλία, ο πληθυσμός της οποίας περιλαμβάνει πολλούς πολίτες αρμενικής καταγωγής, μα αυτό είναι αποδεκτό από τα κύρια κόμματα της τουρκικής αντιπολίτευσης.
Οι στρατιωτικές επιτυχίες και η χρήση στρατιωτικής ισχύος σε άλλα μέρη του κόσμου έχουν βοηθήσει το κυβερνών ΑΚΡ, που έχει συμμαχήσει με τους εθνικιστές, να διατηρήσει ένα προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις, παρά το ότι η υποτίμηση του νομίσματος έχει επιδεινώσει τις οικονομικές επιπτώσεις από την πανδημία του κορονοϊού.
Τα ποσοστά του Ερντογάν αυξήθηκαν κατά περίπου 5% τον προηγούμενο μήνα, σύμφωνα με τη MetroPoll, μετά από την αντιπαράθεση με την Ελλάδα και την ΕΕ για τα κυριαρχικά δικαιώματα στη Μεσόγειο. «Όλες αυτές οι συγκρούσεις εκεί έξω ενισχύουν την αντίληψη πως η Τουρκία είναι μια χώρα υπό πολιορκία, δικαίως ή αδίκως» είπε ο Σινάν Ουλγκέν, πρόεδρος του think tank EDAM. Ωστόσο, όπως είπε, «στο τέλος είναι η οικονομία που καθορίζει την πολιτική αναμέτρηση».
Υποχρεώσεις και προτεραιότητες
Δύο οικονομικές συρρικνώσεις μέσα σε ισάριθμα χρόνια έχουν δώσει τέλος στα χρόνια της άνθησης υπό τον Ερντογάν, και ο οίκος Moody’s λέει πως η Τουρκία ρισκάρει μια κρίση ισοζυγίου πληρωμών μετά από μια πτώση της λίρας περίπου 25% φέτος.
Η εξάρτηση της Άγκυρας από εισαγωγές αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, που αυξήθηκαν 23% μέσα στο πρώτο ήμισυ του 2020, αποτελούν επίσης κίνητρο για μια ισχυρή στάση στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 16% φέτος στα 7 δισ. δολάρια, ή 5% του συνολικού προϋπολογισμού, και ο στρατιωτικός προϋπολογισμός αυξήθηκε περίπου 90% μέσα σε μια δεκαετία. Ωστόσο οι επιχειρήσεις στο εξωτερικό, όπως αυτές που διεξάγει η Τουρκία στη βόρεια Συρία, το Ιράκ και τη Λιβύη, αποτελούν προτεραιότητα για τον Ερντογάν, είπε δεύτερος Τούρκος αξιωματούχος.
«Ούτε η πανδημία ούτε η επιδείνωση του προϋπολογισμού θα αποτελέσουν εμπόδιο στις αμυντικές δαπάνες» είπε ο αξιωματούχος. «Δεν είναι ό,τι προτιμότερο, αλλά είναι υποχρεωτικό. Η Τουρκία είναι στο στάδιο με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε ή να ενεργούμε σαν να είμαστε μικροί».
Η μείωση της αμερικανικής παρουσίας στην περιοχή έχει δημιουργήσει κενά τα οποία η Τουρκία και η Ρωσία έχουν επιδιώξει να γεμίσουν, χρησιμοποιώντας διπλωματία για να βοηθήσουν στον περιορισμό των συγκρούσεων στην Ιντλίμπ της Συρίας και στη Λιβύη- δύο παρατεταμένους πολέμους «δι’αντιπροσώπων» όπου βρίσκοναι σε αντίπαλες πλευρές.
Η Άγκυρα έχει αρνηθεί τους ισχυρισμούς- και από πλευράς της Ρωσίας- πως έχει στείλει Σύριους μισθοφόρους να υποστηρίξουν το Αζερμπαϊτζάν.
Η στενή συνεργασία με τη Μόσχα σε πολλούς τομείς με τη Μόσχα, ωστόσο, σημαίνει πως «δεν υπάρχει κίνδυνος να συρθούμε σε μια σύγκρουση με τη Ρωσία» είπε ο δεύτερος αξιωματούχος.