Η Ισπανία, η Ιρλανδία και η Νορβηγία είπαν την Τετάρτη πως θα αναγνωρίσουν παλαιστινιακό κράτος στις 28 Μαΐου, σε ένα βήμα προς την κατεύθυνση των παλαιστινιακών φιλοδοξιών εν μέσω του πολέμου στη Γάζα και της κατακραυγής για τους θανάτους αμάχων και την ανθρωπιστική κρίση που έχουν προκληθεί από τις ισραηλινές επιχειρήσεις που ακολούθησαν την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στη νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου.
Οι σχεδόν ταυτόχρονες αποφάσεις από δύο χώρες της ΕΕ και τη Νορβηγία μπορεί να παράξουν momentum για την αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους από άλλες χώρες της ΕΕ και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε επιπλέον βήματα στον ΟΗΕ, αυξάνοντας την απομόνωση του Ισραήλ. Η Μάλτα και η Σλοβενία ενδέχεται να ακολουθήσουν. Γύρω στις 140 από τις 190 χώρες που αντιπροσωπεύονται στον ΟΗΕ έχουν ήδη αναγνωρίσει παλαιστινιακό κράτος.
Γιατί έχει σημασία
Η απόφαση του ΟΗΕ το 1948 με την οποία δημιουργήθηκε το Ισραήλ οραματιζόταν ένα γειτονικό παλαιστινιακό κράτος, μα περίπου 70 χρόνια αργότερα ο έλεγχος των παλαιστινιακών εδαφών παραμένει μοιρασμένος και τα αιτήματα για ένταξη στα Ηνωμένα Έθνη απορρίπτονται.
Οι ΗΠΑ, η Βρετανία και άλλες χώρες της Δύσης έχουν υποστηρίξει την ιδέα ενός ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους δίπλα στο Ισραήλ ως λύση στη δυσκολότερη σύγκρουση της Μέση Ανατολής, μα επιμένουν ότι αυτό θα έπρεπε να γίνει με διαπραγμάτευση και συμβιβασμό. Δεν έχουν υπάρξει ουσιώδεις διαπραγματεύσεις από το 2009.
Αν και οι χώρες της ΕΕ και η Νορβηγία δεν θα αναγνωρίζουν ένα υπαρκτό κράτος, απλά την πιθανότητα ενός, σε επίπεδο συμβολισμού κάτι τέτοιο συμβάλλει στην ενίσχυση της διεθνούς θέσης των Παλαιστινίων και αυξάνει την πίεση προς το Ισραήλ για έναρξη διαπραγματεύσεων σχετικά με το τέλος του πολέμου. Επίσης η κίνηση φέρνει πιο έντονα στο προσκήνιο το θέμα της Μέσης Ανατολής εν όψει των ευρωεκλογών στις 6-9 Ιουνίου.
Γιατί τώρα
Η διπλωματική πίεση στο Ισραήλ έχει αυξηθεί καθώς η μάχη με τη Χαμάς μπαίνει στον όγδοο μήνα της. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υπερψήφισε στις 11 Μαΐου την απόδοση νέων «δικαιωμάτων και προνομίων» στους Παλαιστίνιους σε μια ένδειξη αυξανόμενης διεθνούς στήριξης για ψηφοφορία σχετικά με την κανονική ένταξη. Η Παλαιστινιακή Αρχή αυτή τη στιγμή έχει καθεστώς παρατηρητή.
Οι ηγέτες της Ισπανίας, της Ιρλανδίας, της Μάλτας και της Σλοβενίας είπαν τον Μάρτιο πως εξέταζαν το ενδεχόμενο αναγνώρισης ενός παλαιστινιακού κράτους ως «θετική συμβολή» προς την κατεύθυνση του τερματισμού του πολέμου. Ο Ισπανός πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ είπε την Τετάρτη πως «αυτή η αναγνώριση δεν είναι εναντίον κανενός, δεν είναι εναντίον του ισραηλινού λαού...είναι μια πράξη υπέρ της ειρήνης, της δικαιοσύνης και της ηθικής συνέπειας».
Τι συνεπάγεται η αναγνώριση
Ενώ δεκάδες χώρες έχουν αναγνωρίσει την Παλαιστίνη, καμία από τις μεγάλες δυνάμεις της Δύσης δεν το έχει κάνει και είναι άγνωστο πόσο μεγάλη διαφορά θα έκανε η κίνηση από τις τρεις αυτές χώρες.
Ακόμα και έτσι η αναγνώρισή τους θα αποτελούσε σημαντικό επίτευγμα για τους Παλαιστίνιους, που θεωρούν ότι τους παρέχει διεθνή νομιμοποίηση. Βραχυπρόθεσμα πάντως ελάχιστα θα άλλαζαν στην περιοχή. Οι ειρηνευτικές συνομιλίες έχουν βαλτώσει και η ισραηλινή κυβέρνηση αντιτάσσεται στην δημιουργία παλαιστινιακού κράτους.
Ποια είναι η αντίδραση του Ισραήλ
Το Ισραήλ αντέδρασε έντονα ανακαλώντας τους πρέσβεις του στην Ιρλανδία, τη Νορβηγία και την Ισπανία. Η ισραηλινή κυβέρνηση απορρίπτει τα περί ανεξαρτησίας ως ανταμοιβή για την τρομοκρατική επίθεση της παλαιστινιακής ισλαμιστικής οργάνωσης Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου στο νότιο Ισραήλ, με 1.200 νεκρούς και πάνω από 250 ομήρους. Απορρίπτει οποιαδήποτε κίνηση νομιμοποίησης των Παλαιστινίων διεθνώς.
Κινήσεις όπως αυτές των τριών ευρωπαϊκών χωρών την Τετάρτη θα έχουν ως αποτέλεσμα η παλαιστινιακή πλευρά να σκληρύνει τη στάση της και υπονομεύουν τις διαπραγματεύσεις, λέει το Ισραήλ, επιμένοντας πως όλα τα θέματα θα έπρεπε να επιλυθούν μέσω διαπραγματεύσεων.
Το Ισραήλ συχνά απαντά σε αποφάσεις άλλων χωρών που θεωρείται ότι είναι ενάντια στα συμφέροντά τους καλώντας τους πρέσβεις των χωρών αυτών και επίσης τιμωρώντας τους Παλαιστίνιους μέσω μέτρων όπως το πάγωμα της μεταφοράς φόρων στην Παλαιστινιακή Αρχή.
Ποιοι αναγνωρίζουν την Παλαιστίνη ως κράτος
Περίπου 140 χώρες έχουν ήδη αναγνωρίσει την Παλαιστίνη- πάνω από τα 2/3 των μελών του ΟΗΕ.
Κάποιες μεγάλες χώρες έχουν υποδείξει πως η στάση τους ίσως αλλάζει εν μέσω των αντιδράσεων για τις συνέπειες των ισραηλινών επιχειρήσεων στη Γάζα, που, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας της Γάζας, έχουν προκαλέσει τους θανάτους άνω των 35.000 Παλαιστινίων. Το υπουργείο δεν διαχωρίζει τους αμάχους από τους μαχητές στους αριθμούς αυτούς.
Ο Βρετανός ΥΠΕΞ Ντέιβιντ Κάμερον είπε ότι δεν μπορεί να υπάρξει αναγνώριση της Παλαιστίνης όσο η Χαμάς παραμένει στη Γάζα, μα αυτό θα μπορούσε να συμβεί όσο οι ισραηλινές διαπραγματεύσεις με την παλαιστινιακή ήταν σε εξέλιξη. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν είπε τον Φεβρουάριο πως δεν είναι ταμπού για τη Γαλλία η αναγνώριση παλαιστινιακού κράτους.
Με πληροφορίες από Associated Press