Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν ανακοίνωσε ότι η Μόσχα αναγνωρίζει τις δύο αυτοανακηρυχθείσες αποσχιθείσες «δημοκρατίες» του Ντονμπάς, στο ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας, ως ανεξάρτητα κράτη και διέταξε την αποστολή ρωσικών στρατευμάτων εκεί ως «ειρηνευτικών δυνάμεων».
Σε τηλεοπτικό του διάγγελμα το βράδυ της Δευτέρας ο Πούτιν, ο οποίος υπέγραψε το σχετικό διάταγμα, είπε ότι «κρίνω απαραίτητο να λάβω μια απόφαση που θα έπρεπε να είχε ληφθεί καιρό πριν, για την άμεση αναγνώριση των Λαϊκών Δημοκρατιών του Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ».
Η κίνηση αυτή, όπως είπε, αποτελεί απευθείας αποτέλεσμα αυτού που χαρακτήρισε ως αποτυχία των συμφωνιών του Μινσκ, που είχαν σκοπό τον τερματισμό των συγκρούσεων. «Δεν τους ενδιαφέρουν οι ειρηνικές λύσεις- θέλουν να αρχίσουν blitzkrieg (κεραυνοβόλο πόλεμο)» είπε, υποστηρίζοντας πως «κάθε μέρα συγκεντρώνουν δυνάμεις στο Ντονμπάς».
Στο πλαίσιο του διατάγματος που υπέγραψε, ο Πούτιν διέταξε τις ρωσικές ένοπλες δυνάμεις να «διασφαλίσουν την ειρήνη» στις αυτοανακηρυχθείσες «Λαϊκές Δημοκρατίες», στέλνοντας «ειρηνευτικές δυνάμεις», ενώ έδωσε εντολή στο υπουργείο Εξωτερικών να συνάψει διπλωματικές σχέσεις με Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
Ο Ρώσος πρόεδρος κατηγόρησε την Ουκρανία για «ακραίο εθνικισμό» και «ρωσοφοβία», ενώ υποστήριξε πως το Κίεβο στέλνει σαμποτέρ να στοχεύσουν ρωσικές υποδομές και να επιχειρεί να «σύρει ξένες χώρες σε σύγκρουση με τη χώρα μας». Ως προς τις φιλοδοξίες της Ουκρανίας να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ, υποστήριξε, θα σήμαιναν «άμεση απειλή επίθεσης εναντίον της χώρας μας». Παράλληλα, αναφέρθηκε στους δεσμούς Ρωσίας και Ουκρανίας, λέγοντας ότι «δεν είναι απλά μια γειτονική ημέρα, είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας μας» και υποστηρίζοντας πως «η σύγχρονη Ουκρανία δημιουργήθηκε εντελώς από τη Ρωσία, ή, για να είμαστε ακριβέστεροι, από την Μπολσεβικική Κομμουνιστική Ρωσία...ο Λένιν και οι υποστηρικτές του το έκαναν με άκομψο τρόπο, αποξενώνοντας τις ιστορικές περιοχές της Ρωσίας. Εκατομμύρια άνθρωποι που ζούσαν εκεί δεν ερωτήθηκαν καθόλου».
Το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ είχαν κηρύξει την αυτονομία τους από το Κίεβο το 2014, μετά τις εξεγέρσεις του Μαϊντάν, που οδήγησαν στην ανατροπή της τότε κυβέρνησης. Ωστόσο μέχρι τώρα ούτε η Ρωσία ούτε άλλη χώρα- μέλος του ΟΗΕ δεν τα είχαν αναγνωρίσει ως ανεξάρτητες χώρες.
Στο μεταξύ, οι ΗΠΑ έλεγαν ότι η Ρωσία φαινόταν να ετοιμάζεται να εισβάλει στην Ουκρανία με 190.000 στρατιώτες που έχει συγκεντρώσει κοντά στα σύνορα.
Ποιες είναι οι δύο αποσχιθείσες περιοχές;
Υποστηριζόμενοι από τη Ρωσία αυτονομιστές στο Ντονέτσκ και του Λουγκάνσκ ή Λουχάνσκ- συλλογικά γνωστά ως Ντονμπάς- που αντιτίθενται στην κυβέρνηση του Κιέβου αποσχίσθηκαν το 2014 και αυτοανακηρύχθηκαν «λαϊκές δημοκρατίες», που μέχρι τώρα δεν είχαν αναγνωριστεί. Έκτοτε η Ουκρανία λέει πως 15.000 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί στις συγκρούσεις. Η Ρωσία αρνείται πως εμπλέκεται στη σύγκρουση, μα έχει υποστηρίξει τους αυτονομιστές με διάφορους τρόπους, μεταξύ των οποίων με συγκαλυμμένη στρατιωτική υποστήριξη, οικονομική βοήθεια, εμβόλια για τον κορονοϊό και έκδοση τουλάχιστον 800.000 ρωσικών διαβατηρίων σε κατοίκους. Η Μόσχα αρνείται πως σχεδιάζει να εισβάλει στην Ουκρανία.
Τι σημαίνει η αναγνώριση από τη Ρωσία;
Για πρώτη φορά η Ρωσία λέει ότι δεν θεωρεί το Ντονμπάς κομμάτι της Ουκρανίας. Αυτό άνοιξε τον δρόμο για να στείλει η Μόσχα επίσημα και φανερά στρατιωτικές δυνάμεις στις αποσχιθείσες περιοχές, χρησιμοποιώντας το επιχείρημα πως πρόκειται για μια ειρηνευτική επιχείρηση. Δεν έχει γίνει γνωστό τι δύναμη αποστέλλεται, πότε θα περάσει τα σύνορα και ποια θα είναι η αποστολή της.
Ο Αλεξάντερ Μποροντάι, μέλος του ρωσικού κοινοβουλίου και πρώην πολιτικός ηγέτης του Ντονέτσκ, είπε στο Reuters τον προηγούμενο μήνα ότι οι αυτονομιστές μετά θα ανέμεναν από τη Ρωσία να τους βοηθήσει να θέσουν υπό τον έλεγχό τους τμήματα του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ που είναι ακόμα υπό τον έλεγχο των ουκρανικών δυνάμεων. Εάν συνέβαινε κάτι τέτοιο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανοιχτή στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Τι συμβαίνει με την ειρηνευτική διαδικασία του Μινσκ;
Στην πράξη η αναγνώριση από τη Ρωσία βάζει ταφόπλακα στις συμφωνίες του Μινσκ του 2014-2015 που, αν και δεν έχουν εφαρμοστεί ακόμα, θεωρούνταν ως τώρα από όλες τις πλευρές, περιλαμβανομένης της Μόσχας, ως η μεγαλύτερη ελπίδα για λύση. Οι συμφωνίες αυτές περιλαμβάνουν μεγάλο βαθμό αυτονομίας για τις δύο περιοχές, εντός της Ουκρανίας.
Πώς θα αντιδράσει η Δύση;
Δυτικές κυβερνήσεις εδώ και μήνες προειδοποιούν τη Μόσχα πως αν στρατιωτικές δυνάμεις περάσουν τα σύνορα της Ουκρανίας θα υπάρξει ισχυρή αντίδραση, περιλαμβανομένων σκληρών οικονομικών κυρώσεων.
Μετά τις ανακοινώσεις Πούτιν, ο Λευκός Οίκος ανέφερε πως ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν κάλεσε τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντιμίρ Ζελένσκι, καταδικάζοντας την απόφαση της Ρωσίας για αναγνώριση των περιοχών αυτών, και λέγοντας πως οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να επιβάλουν κυρώσεις. Σύμφωνα με τον Λευκό Οίκο ο Μπάιντεν είχε συνομιλίες με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν και τον Γερμανό καγκελάριο Όλαφ Σολτς για συντονισμό της αντίδρασής τους.
Από πλευράς της η Βρετανίδα ΥΠΕΞ, Λιζ Τρας, είπε ότι σε επικοινωνία με τον επικεφαλής της διπλωματίας της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, συμφωνήθηκε πως Βρετανία και ΕΕ θα συντονίζονταν για την επιβολή κυρώσεων στο «καθεστώς Πούτιν» και τη συμπαράσταση στην Ουκρανία.
Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Άντονι Μπλίνκεν, είπε την προηγούμενη εβδομάδα πως η αναγνώριση των περιοχών αυτών «θα υπονόμευε περαιτέρω την εθνική κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, θα συνιστούσε κατάφωρη παραβίαση του διεθνούς δικαίου (και) θα δημιουργούσε περαιτέρω ερωτηματικά για τη διακηρυχθείσα δέσμευση της Ρωσίας να συνεχίσει να επιδίδεται σε διπλωματία για να επιτευχθεί ειρηνική επίλυση της κρίσης». Όπως σημείωσε, αυτό θα επέφερε «γρήγορη και σθεναρή» αντίδραση από τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους.
Έχει η Ρωσία αναγνωρίσει αποσχισθέντα «κρατίδια» στο παρελθόν;
Ναι: Αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας, δύο αποσχιθεισών περιοχών της Γεωργίας, μετά από έναν σύντομο πόλεμο με τη Γεωργία το 2008. Τους έχει παρέχει οικονομική στήριξη, ρωσική υπηκοότητα στους πολίτες τους και έχει εγκαταστήσει χιλιάδες στρατιώτες εκεί.
Ποια είναι τα υπέρ και ποια τα κατά για τη Μόσχα;
Στην περίπτωση της Γεωργίας η Ρωσία χρησιμοποίησε την αναγνώριση των αποσχιθεισών περιοχών για να δικαιολογήσει «ανοιχτή» (από χρονικής άποψης) στρατιωτική παρουσία σε μια πρώην σοβιετική δημοκρατία σε μια προσπάθεια να ματαιώσει/ παγώσει επ’αόριστον τα σχέδια της Γεωργίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ, εμποδίζοντάς την να έχει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής της. Παρόμοια ζητήματα θα μπορούσαν να προκύψουν για την Ουκρανία.
Από την άλλη πλευρά, η Μόσχα είναι αντιμέτωπη με κυρώσεις και διεθνή αποδοκιμασία για εγκατάλειψη της διαδικασίας του Μινσκ, στην οποία διακήρυσσε για καιρό ότι είναι προσηλωμένη. Επίσης, θα επωμιστεί επ’αόριστον την ευθύνη για δύο περιοχές ρημαγμένες από χρόνια πολέμου, που χρειάζονται πολύ μεγάλη οικονομική υποστήριξη.
Με πληροφορίες από Reuters, RT.