Ο Βλαντιμίρ Πούτιν κήρυξε την Τετάρτη στρατιωτικό νόμο σε τέσσερις μερικώς κατεχόμενες περιοχές της Ουκρανίας που η Ρωσία ισχυρίζεται ότι είναι δικές της.
Αν και η Μόσχα έχει προσαρτήσει μονομερώς και δεν ελέγχει πλήρως καμία από τις τέσσερις περιοχές -Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Χερσώνα και Ζαπορίζια- επιβάλλει εκεί στρατιωτικό νόμο σαν να ήταν ρωσικά εδάφη.
Ο νόμος που επικαλέστηκε ο Πούτιν, που χρονολογείται από το 2002, δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ και μπορεί να εφαρμοστεί μόνο εάν η Ρωσία αντιμετωπίσει επιθετικότητα ή «άμεση απειλή επιθετικότητας».
Εν ολίγοις ο Πούτιν, βλέποντας τους Ουκρανούς να αντεπιτίθενται και να κερδίζουν συνεχώς έδαφος, σε περιοχές που βιάστηκε να ανακυρήξει «προσαρτημένες» χωρίς να έχει τον πλήρη έλεγχό τους, ανασύρει από το «συρτάρι» έναν νόμο που θεωρεί ότι θα λειτουργήσει ως «ανάχωμα» στην εντυπωσιακή ρελάνς του Κιέβου.
Επιστράτευση
Ο στρατιωτικός νόμος στη Ρωσία συνεπάγεται αυτόματα γενική ή μερική κινητοποίηση στρατευμάτων, δηλαδή επιστράτευση.
Ωστόσο, μια μερική κινητοποίηση έχει ήδη πραγματοποιηθεί στη Ρωσία και επεκτάθηκε στα κατεχόμενα εδάφη, επομένως δεν είναι σαφές εάν θα κληθούν περισσότεροι άνδρες στο μέτωπο.
Το διάταγμα αναφέρει ότι βάσει του στρατιωτικού νόμου, οι αρχές θα έχουν την εξουσία να θεσπίσουν μέτρα για να «ανταποκριθούν στις ανάγκες των ενόπλων δυνάμεων της Ρωσίας» και ότι θα πραγματοποιηθεί «εδαφική άμυνα».
Ο Βιτάλι Κιμ, κυβερνήτης της περιοχής του Μικολάιβ στη νότια Ουκρανία, εκτιμά ότι το διάταγμα του Πούτιν έχει σκοπό να επιτρέψει στη Ρωσία να «επιστρατεύσει τον λαό μας που έχει παραμείνει» στα κατεχόμενα εδάφη.
Ο εξαναγκασμός αμάχων να υπηρετήσουν στις ένοπλες δυνάμεις μιας κατοχικής δύναμης ορίζεται ως παραβίαση των Συμβάσεων της Γενεύης για τη συμπεριφορά στον πόλεμο.
Περιορισμοί στην κυκλοφορία
Ο στρατιωτικός νόμος επιτρέπει στις αρχές να περιορίζουν τις μετακινήσεις και να ορίζουν απαγόρευση κυκλοφορίας που περιορίζει τους ανθρώπους στα σπίτια τους.
Ο Ρώσος δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Πάβελ Τσίκοφ, επισημαίνει ότι ο στρατιωτικός νόμος σημαίνει επίσης σημεία ελέγχου και επιθεωρήσεις οχημάτων, ενώ οι αρχές θα έχουν την εξουσία να κρατούν άτομα έως και 30 ημέρες.
Αξιωματούχοι που έχουν εγκατασταθεί από τη Ρωσία στη Χερσώνα είχαν ήδη ανακοινώσει επταήμερη απαγόρευση εισόδου αμάχων στην περιοχή.
Ο Βλαντιμίρ Σάλντο, επικεφαλής της ρωσικής διοίκησης, δήλωσε ότι δεν απαιτείται απαγόρευση κυκλοφορίας προς το παρόν, λίγο πριν επιβεβαιώσει ότι παραδίδει την εξουσία στον στρατό.
Μετεγκατάσταση
Τα μέτρα ενδέχεται επίσης να οδηγήσουν σε βίαιη μετεγκατάσταση ανθρώπων σε άλλες περιοχές, σύμφωνα με τον Τσίκοφ.
Η ρωσική νομοθεσία επιτρέπει την προσωρινή «επανεγκατάσταση» των κατοίκων σε ασφαλείς περιοχές και την εκκένωση «αντικειμένων οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής σημασίας». Ο Σάλντο ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι 50.000-60.000 άνθρωποι θα απομακρυνθούν από την περιοχή της Χερσώνας τις επόμενες έξι ημέρες καθώς η ουκρανική αντεπίθεση επιταχύνεται.
Ο επικεφαλής του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας, Νικολάι Πατρούσεφ, δήλωσε την Τετάρτη ότι 5 εκατομμύρια κάτοικοι της περιοχής Ντονμπάς και άλλων περιοχών της νοτιοανατολικής Ουκρανίας «βρήκαν καταφύγιο» στη Ρωσία τα τελευταία χρόνια μετά τις φερόμενες «διώξεις» από το Κίεβο.
Η Ουκρανία, από την πλευρά της, κατηγορεί τη Ρωσία για απέλαση ανθρώπων από τα κατεχόμενα εδάφη. Ενας απεσταλμένος των ΗΠΑ είπε τον Σεπτέμβριο ότι η Ρωσία ενδέχεται να έχει απελάσει βίαια από 900.000 έως 1,6 εκατομμύρια Ουκρανούς, κατηγορώντας την για έγκλημα πολέμου.