Ίσως να πρόκειται για την τελική φάση του μακροχρόνιου πολέμου στη Συρία: Ο συριακός στρατός και οι σύμμαχοι της κυβέρνησης Άσαντ, μεταξύ των οποίων το Ιράν και η Ρωσία, προετοιμάζονται για την επίθεση εναντίον του τελευταίου μεγάλου θύλακα των αντικαθεστωτικών- της Ιντλίμπ. Στο τελευταίο προπύργιο της εξέγερσης εκτιμάται πως ζουν περίπου 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι, περιλαμβανομένων ενός εκατομμυρίου παιδιών- ενώ πάνω από τους μισούς αμάχους στην επαρχία προέρχονται από άλλες περιοχές της χώρας που ήταν προηγουμένως στα χέρια των ανταρτών.
Ο πρωθυπουργός της Συρίας, Ιμάντ Χαμίς, δήλωσε την Πέμπτη στη Δαμασκό ότι η περιοχή θα επιστρέψει ξανά στα χέρια του συριακού κράτους, υποστηρίζοντας πως «η Συρία έχει επικρατήσει και θα κερδίσει σε οποιονδήποτε επερχόμενο πόλεμο». Ήδη οι ρωσικές αεροπορικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την κυβέρνηση του προέδρου Άσαντ άρχισαν εκ νέου τις αεροπορικές επιθέσεις εναντίον των αντικαθεστωτικών την Τρίτη, μετά από εβδομάδες βομβαρδισμών από φιλοκυβερνητικές δυνάμεις, στο πλαίσιο προπαρασκευής για μια γενικευμένη χερσαία επίθεση.
Έντονος είναι ο διπλωματικός «πυρετός» τις τελευταίες ημέρες γύρω από την επικείμενη επίθεση στην Ιντλίμπ: Σήμερα Παρασκευή στην Τεχεράνη λαμβάνει χώρα χώρα η σύνοδος των ηγετών Τουρκίας- Ιράν – Συρίας, στην οποία οι αντικαθεστωτικοί εναποθέτουν ελπίδες για αποτροπή της επίθεσης, προσβλέποντας κυρίως στη διπλωματική παρέμβαση της Τουρκίας: Σημειώνεται πως ο τουρκικός στρατός έχει παρατηρητήρια στα όρια της περιοχής, και έχει προειδοποιήσει κατά μιας τέτοιας επίθεσης- ενώ χώρες της Δύσης τονίζουν πως θα υπάρξει στρατιωτική απάντηση σε οποιαδήποτε χρήση χημικών όπλων μπορεί να λάβει χώρα σε μια τέτοια επίθεση. Υπενθυμίζεται πως τον Απρίλιο του 2017 είχε γίνει χρήση χημικών όπλων (αερίου Σαρίν) στο Χαν Σεϊχούν στην Ιντλίμπ, με αποτέλεσμα τον θάνατο άνω των 80 αμάχων, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη- με τη Δαμασκό και τη Ρωσία να απορρίπτουν τις κατηγορίες περί χρήσης χημικών όπλων από πλευράς του συριακού στρατού.
Γιατί είναι σημαντική η Ιντλίμπ;
Όπως προαναφέρθηκε, πρόκειται για το τελευταίο μεγάλο προπύργιο των αντικαθεστωτικών (μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και τζιχαντιστές), που προσπαθούν να ανατρέψουν την κυβέρνηση Άσαντ εδώ και επτά χρόνια. Η περιοχή, η οποία βρίσκεται στη βορειοδυτική Συρία, έχει σύνορα με την Τουρκία, ενώ από αυτήν διέρχονται μεγάλοι αυτοκινητόδρομοι, που οδηγούν από το Χαλέπι στη Χάμα και τη Δαμασκό και δυτικά προς τη Λαττάκεια. Εάν η Ιντλίμπ πέσει, οι αντικαθεστωτικοί θα μείνουν με λίγους, αποκομμένους και διασκορπισμένους ανά τη χώρα, θύλακες, κάτι που θα σημάνει την τελική τους ήττα.
Ποιος την ελέγχει;
Η Ιντλίμπ δεν ελέγχεται από μία και μόνη δύναμη, αλλά από πολλές οργανώσεις και ομάδες, που σε αρκετές περιπτώσεις είναι σε αντιπαράθεση μεταξύ τους- με τους μαχητές συνολικά να εκτιμάται πως ανέρχονται στους 30.000 (κάποιες εκτιμήσεις ανεβάζουν ακόμα περισσότερο τον αριθμό αυτό, ακόμα και στους 60.000). Ισχυρότερη δύναμη στην επαρχία θεωρείται πως είναι η Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), μια συμμαχία τζιχαντιστών που συνδέεται με την αλ Κάιντα. Η οργάνωση αυτή ελέγχει στρατηγικής σημασίας θέσεις ανά την Ιντλίμπ, περιλαμβανομένης της πρωτεύουσάς της και του περάσματος Μπαμπ αλ Χάουα που οδηγεί στην Τουρκία. Έχει προσδιοριστεί ως τρομοκρατική οργάνωση από τα Ηνωμένα Έθνη, που εκτιμούν πως διαθέτει στην επαρχία 10.000 μαχητές, πολλοί εκ των οποίων είναι «ξένοι μαχητές» (foreign fighters), προερχόμενοι από άλλες χώρες. Δεύτερη ισχυρότερη δύναμη θεωρείται το «Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο», που υποστηρίζουν οι Τούρκοι, και αποτελείται από διάφορες ομάδες ανταρτών που ήθελαν να αντιμετωπίσουν το HTS. Στις τάξεις του περιλαμβάνει τους σκληροπυρηνικούς τζιχαντιστές της οργάνωσης Αχράρ αλ Σαμ και των Ταξιαρχιών Νουρ αλ Ντιν Αλ Ζίνκι, καθώς και μαχητές που υπάγονται στον «Ελεύθερο Συριακό Στρατό».
Γιατί ο συριακός στρατός ετοιμάζεται να επιτεθεί τώρα;
Η έκβαση του πολέμου εδώ και καιρό έχει αλλάξει υπέρ της κυβέρνησης Άσαντ, σε μεγάλο βαθμό εξαιτίας της υποστήριξης των ρωσικών αεροπορικών δυνάμεων και των χιλιάδων μαχητών που υποστηρίζονται από το Ιράν. Αν και η συριακή κυβέρνηση έχει πει ότι θέλει να αποφύγει τις απώλειες αμάχων και να ανακτήσει εδάφη μέσω συμβιβασμών και συμφωνιών, έχει ξεκαθαρίσει πως σκοπός της είναι η απελευθέρωση της Ιντλίμπ και η ήττα του HTS με κάθε κόστος- ενώ η Ρωσία έχει ξεκαθαρίσει πως θεωρεί ότι η συριακή κυβέρνηση έχει κάθε δικαίωμα να «εξαφανίσει την τρομοκρατική απειλή στα εδάφη της». Σημειώνεται επίσης πως στην Ιντλίμπ βρίσκονται τουρκικές δυνάμεις, και έχει αναφερθεί ότι η Άγκυρα διαπραγματεύεται με τη Μόσχα με σκοπό την αποτροπή μιας επίθεσης, καθώς φοβάται νέο, μεγάλο κύμα προσφύγων στα σύνορά της.
Ποια είναι η κατάσταση από ανθρωπιστικής πλευράς;
Όπως προαναφέρθηκε, στην Ιντλίμπ βρίσκονται σχεδόν τρία εκατομμύρια άνθρωποι, και πολλοί εξ αυτών – εκατοντάδες χιλιάδες- ζουν ήδη υπό εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης κόσμου στην επαρχία. Εκτιμήσεις από τον ΟΗΕ κάνουν λόγο πως, σε περίπτωση που λάβει όντως χώρα μια μεγάλη επίθεση, η ανθρωπιστική κρίση θα είναι άνευ προηγουμένου, ακόμα και για τα ήδη τρομακτικά δεδομένα του συριακού εμφυλίου: Ειδικότερα, θεωρείται πως θα μπορούσαν να εκτοπιστούν μέχρι και 800.000 άνθρωποι, ενώ θα αυξανόταν κατακόρυφα ο αριθμός αυτών που θα χρειάζονταν επειγόντως ανθρωπιστική βοήθεια. Η Τουρκία έχει ήδη κλείσει τα σύνορά της, ενώ οι γύρω περιοχές, όπως το Αφρίν και το Τζαραμπλούς, που ελέγχονται από υποστηριζόμενες από την Τουρκία δυνάμεις, έχουν ήδη δεχτεί πολύ μεγάλους αριθμούς εκτοπισμένων.
Είναι δυνατή η αποτροπή μιας επίθεσης;
Το θέμα της Ιντλίμπ αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο των συνομιλιών στη σύνοδο Τουρκίας- Ιράν- Ρωσίας στην Τεχεράνη την Παρασκευή. Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ για τη Συρία, Στάφαν ντε Μιστούρα, έχει καλέσει τη Ρωσία, το Ιράν και την Τουρκία να μην προβούν σε βιαστικές κινήσεις, προτείνοντας να δοθεί περισσότερος χρόνος για συνομιλίες ώστε να βρεθεί πολιτική λύση, ή να δημιουργηθεί ένα ανθρωπιστικός διάδρομος ώστε οι άμαχοι να μπορούν να πάνε σε ασφαλείς περιοχές. Η Τουρκία – η οποία ανησυχεί πως, σε περίπτωση που αρχίσει μια γενικευμένη επίθεση, θα δει ένα τεράστιο κύμα προσφύγων να κατευθύνεται προς τα σύνορά της- θέλει η Συρία και η Ρωσία να αναβάλουν την επίθεσή τους, ενώ ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έχει προτείνει να γίνει «διαλογή» των τρομοκρατών από τους αμάχους μέσω καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των υπηρεσιών πληροφοριών των χωρών που δραστηριοποιούνται στη Συρία. Η Ρωσία, όπως προαναφέρθηκε, έχει ταχθεί υπέρ αυτού που χαρακτηρίζει δικαίωμα της συριακής κυβέρνησης να εξοντώσει τους τρομοκράτες στο έδαφός της, και έχει ήδη αρχίσει τις αεροπορικές επιθέσεις. Όσον αφορά στο Ιράν, ο πρόεδρος της ιρανικής Βουλής, Αλί Λαριτζανί, εξέφρασε την Πέμπτη την ελπίδα πως στη σύνοδο, όπου θα συμμετέχουν ο Ρώσος πρόεδρος, Βλάντιμιρ Πούτιν, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, και ο Ιρανός πρόεδρος, Χασάν Ρουχανί, θα επιτευχθεί συμφωνία για την Ιντλίμπ. Σημειώνεται πως πρόκειται για την τρίτη σύνοδο στο πλαίσιο της αποκαλούμενης Διαδικασίας της Αστάνα μεταξύ των τριών χωρών, με στόχο την εύρεση λύσης στη Συρία.
(με πληροφορίες από Reuters, BBC, Al Jazeera, Hurriyet Daily News)