Τι συνέβη: Πώς η Χαμάς παραπλάνησε το Ισραήλ ενώ ετοίμαζε μεγάλη τρομοκρατική επίθεση

Μια προσεκτική εκστρατεία παραπλάνησης, με αποκορύφωμα την επίθεση του Σαββάτου.
Open Image Modal
via Associated Press

Σε μια προσεκτική εκστρατεία παραπλάνησης, η οποία είχε ως αποτέλεσμα τον αιφνιδιασμό του Ισραήλ το Σάββατο από τη μεγάλης κλίμακας τρομοκρατική της επίθεση, επιδόθηκε η Χαμάς- με ένοπλους Παλαιστίνιους να περνούν στο ισραηλινό έδαφος με μπουλντόζες, αιωρόπτερα και μοτοσικλέτες.

Η επίθεση του Σαββάτου είναι η χειρότερη παραβίαση της ισραηλινής άμυνας από τότε που δέχτηκε την επίθεση αραβικών στρατών στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Όπως αναφέρει το Reuters, είχαν προηγηθεί δύο χρόνια παραπλάνησης από τη Χαμάς, που περιελάμβαναν απόκρυψη των σχεδίων της ώστε το Ισραήλ να πειστεί πως η παλαιστινιακή οργάνωση δεν επιθυμούσε γενικευμένη σύγκρουση. Ενώ η ισραηλινή ηγεσία θεωρούσε πως περιόριζε τις δυνατότητες μιας «κουρασμένης» Χαμάς παρέχοντας οικονομικά κίνητρα σε εργάτες από τη Γάζα, οι άνδρες της εκπαιδεύονταν, συχνά σε κοινή θέα, όπως είπε στο Reuters πηγή κοντά στη Χαμάς, η οποία έδωσε λεπτομέρειες για την τρομοκρατική επίθεση και όλα όσα προηγήθηκαν. Παράλληλα, στοιχεία έδωσαν και τρεις πηγές εντός των ισραηλινών αρχών.

«Η Χαμάς έδωσε στο Ισραήλ την εντύπωση ότι δεν ήταν έτοιμη για μάχη» είπε η πηγή που ήταν κοντά στη Χαμάς, περιγράφοντας σχέδια για την πιο μεγάλη επίθεση από τον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ, 50 χρόνια πριν, όταν Αίγυπτος και Συρία αιφνιδίασαν το Ισραήλ, που βρέθηκε να δίνει μάχη για την επιβίωσή του.

«Η Χαμάς χρησιμοποίησε μια άνευ προηγουμένου τακτική πληροφοριών για να παραπλανήσει το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες, δίνοντας δημόσια την εντύπωση πως δεν ήταν πρόθυμη για μάχη ή σύγκρουση με το Ισραήλ ενώ ετοιμαζόταν για αυτή τη μεγάλη επιχείρηση» είπε η εν λόγω πηγή.

Το Ισραήλ παραδέχεται πως αιφνιδιάστηκε από την επίθεση, η οποία συνέπεσε με το εβραϊκό Σάββατο και μια θρησκευτική γιορτή. Ένοπλοι της Χαμάς εισέβαλαν σε ισραηλινές πόλεις, σκοτώνοντας πάνω από 1.000 Ισραηλινούς και απαγάγοντας πολλούς άλλους. Το Ισραήλ απαντά με ευρείας κλίμακας κινητοποίηση, εξοντώνοντας τους μαχητές της Χαμάς που παρέμεναν στο έδαφός του και σφυροκοπώντας τη Γάζα, ενώ θεωρείται πως θα ακολουθήσει χερσαία επίθεση. «Είναι η 11η Σεπτεμβρίου μας» είπε ο ταγματάρχης Νιρ Ντινάρ, εκπρόσωπος των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων. «Μας αιφνιδίασαν και ήρθαν γρήγορα από πολλά σημεία- τόσο από τον αέρα όσο και από το έδαφος και τη θάλασσα».

Ο Οσάμα Χαμντάν, εκπρόσωπος της Χαμάς στον Λίβανο, είπε στο Reuters πως η επίθεση έδειξε ότι οι Παλαιστίνιοι είχαν τη θέληση να επιτύχουν τους στόχους τους, «ανεξαρτήτως της στρατιωτικής ισχύος και των δυνατοτήτων του Ισραήλ».

Εκπαίδευση και προετοιμασίες

Open Image Modal
via Associated Press

 

Σε μια περίπτωση η Χαμάς είχε φτιάξει ένα ομοίωμα ισραηλινού οικισμού στη Γάζα, όπου μαχητές της έκαναν ασκήσεις, είπε η πηγή που ήταν κοντά στην παλαιστινιακή οργάνωση, προσθέτοντας πως τραβούσαν και βίντεο με τις κινήσεις. «Το Ισραήλ σίγουρα τα έβλεπε, μα ήταν πεπεισμένοι ότι η Χαμάς δεν ήθελε να μπει σε σύγκρουση» ανέφερε. Στο μεταξύ η Χαμάς προσπαθούσε να πείσει ότι την ενδιέφερε περισσότερο οι εργάτες από τη Γάζα να έχουν πρόσβαση σε δουλειές στην άλλη πλευρά των συνόρων και ότι δεν ενδιαφερόταν για νέα σύγκρουση. «Η Χαμάς ήταν σε θέση να δημιουργήσει μια ολόκληρη εικόνα πως δεν ήταν έτοιμη για στρατιωτικές περιπέτειες εναντίον του Ισραήλ» σημείωσε η πηγή του Reuters.

Από τη σύγκρουση του 2021 και μετά το Ισραήλ είχε επιδιώξει να δώσει ένα βασικό επίπεδο οικονομικής σταθερότητας στη Γάζα παρέχοντας κίνητρα, μεταξύ των οποίων χιλιάδες άδειες ώστε κάτοικοι της Γάζας να μπορούν να δουλεύουν στο Ισραήλ ή στη Δυτική Όχθη, όπου οι μισθοί σε οικοδομικές, γεωργικές και άλλες εργασίες μπορούν να είναι δεκαπλάσιοι αυτών στη Γάζα. «Πιστεύαμε ότι το ότι έρχονταν να δουλέψουν και πήγαιναν χρήματα στη Γάζα θα δημιυοργούσε ένα επίπεδο ηρεμίας. Κάναμε λάθος» είπε ένας εκπρόσωπος του ισραηλινού στρατού.

Πηγή των ισραηλινών υπηρεσιών ασφαλείας παραδέχτηκε ότι παραπλανήθηκαν από τη Χαμάς: «Ήθελαν να σκεφτούμε ότι ήθελαν χρήματα...και ταυτόχρονα έκαναν ασκήσεις μέχρι που ξεχύθηκαν».

Στο πλαίσιο της παραπλάνησης των τελευταίων δύο ετών η Χαμάς απείχε από επιχειρήσεις κατά του Ισραήλ, ακόμα και ενώ μια άλλη ισλαμιστική οργάνωση της Γάζας, η Ισλαμική Τζιχάντ, εξαπέλυε δικές της επιθέσεις.

Εκστρατεία παραπλάνησης

Open Image Modal
via Associated Press

 

Αυτό που εκλαμβανόταν ως αυτοσυγκράτηση από πλευράς της Χαμάς προκάλεσε αποδοκιμασία από κάποιους υποστηρικτές της, κάτι που συνέβαλε στη δημιουργία της εντύπωσης πως η Χαμάς είχε κατά νου οικονομικά θέματα και όχι έναν νέο πόλεμο. Στη Δυτική Όχθη, που ελέγχεται από τον Παλαιστίνιο πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς και τη Φάταχ, κάποιοι χλεύαζαν τη Χαμάς επειδή είχε σωπάσει. Τον Ιούνιο του 2022 η Φάταχ κατηγόρησε τους ηγέτες της Χαμάς πως είχαν πάει σε αραβικές πρωτεύουσες να ζήσουν σε «πολυτελή ξενοδοχεία και βίλες», αφήνοντας τον λαό τους στη φτώχεια στη Γάζα.

Δεύτερη ισραηλινή πηγή ασφαλείας είπε πως υπήρξε μια περίοδος που το Ισραήλ θεωρούσε ότι ο ηγέτης του κινήματος στη Γάζα, Γιαχία Αλ Σινβάρ, ήταν απασχολημένος με τη διαχείριση της Γάζας «αντί να σκοτώνει Εβραίους». Ταυτόχρονα το Ισραήλ έστρεφε την προσοχή του μακριά από τη Χαμάς, καθώς επιδίωκε συμφωνία για την εξομάλυνση των σχέσεων με τη Σαουδική Αραβία. Η Χαμάς, από πλευράς της, ήταν σε θέση να κρατήσει μυστικά τα σχέδιά της, αποφεύγοντας διαρροές: Πολλοί ηγέτες της δεν γνώριζαν, ενώ κατά την εκπαίδευσή της οι πάνω από 1.000 μαχητές της που συμμετείχαν στην τρομοκρατική επίθεση δεν γνώριζαν ποιος ήταν ακριβώς ο στόχος των ασκήσεων, σύμφωνα με την πηγή.

Όταν ήρθε η μέρα, η επιχείρηση χωρίστηκε σε τέσσερα τμήματα, είπε η πηγή της Χαμάς. Η πρώτη κίνηση ήταν το μπαράζ 3.000 ρουκετών από τη Γάζα, σε συνδυασμό με τις εισβολές ενόπλων με αιωρόπτερα πετώντας πάνω από τα σύνορα. Όταν αυτοί βρέθηκαν στο έδαφος ασφάλισαν τις περιοχές τους ώστε να επιτεθούν επίλεκτοι στον ισραηλινό φράχτη. Οι άνδρες της Χαμάς χρησιμοποίησαν εκρηκτικά για να παραβιάσουν τα φράγματα και μετά κινήθηκαν με μοτοσικλέτες. Μπουλντόζες μεγάλωσαν τα ρήγματα και περισσότεροι ένοπλοι μπήκαν με οχήματα.

Η διεξαγωγή της τρομοκρατικής επίθεσης

Open Image Modal
via Associated Press

 

Μια μονάδα επιλέκτων επιτέθηκε σε διοικητήριο του ισραηλινού στρατού και έκανε παρεμβολές στις τηλεπικοινωνίες του, εμποδίζοντας την επικοινωνία του προσωπικού με διοικητές ή άλλες δυνάμεις. Το τελευταίο κομμάτι ήταν η μεταφορά ομήρων στη Γάζα, είπε η πηγή κοντά στη Χαμάς. Στην αιματηρή επίθεση στο μουσικό φεστιβάλ κοντά στο κιμπούτς Ρεΐμ, βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έδειχναν δεκάδες ανθρώπους να τρέχουν ενώ ακούγονταν πυροβολισμούς. «Πώς ήταν δυνατόν αυτό το πάρτι να γίνει τόσο κοντά (στη Γάζα);» είπε η ισραηλινή πηγή ασφαλείας. Επίσης, σημείωσε πως οι ισραηλινές δυνάμεις δεν ήταν σε πλήρη ισχύ νότια κοντά στη Γάζα επειδή κάποιες είχαν αναπτυχθεί στη Δυτική Όχθη ώστε να προστατέψουν Ισραηλινούς εποίκους μετά την έξαρση της βίας μεταξύ αυτών και Παλαιστινίων. Η Χαμάς το εκμεταλλεύτηκε αυτό, πρόσθεσε η πηγή.

Ο Ντένις Ρος, πρώην διαπραγματευτής για τη Μέση Ανατολή που είναι τώρα στο Washington Institute for Near East Policy, είπε ότι το Ισραήλ είχε στραμμένη την προσοχή του στη βία στη Δυτική Όχθη, με αποτέλεσμα μικρότερη, όχι καλά προετοιμασμένη παρουσία στον νότο. «Η Χαμάς πιθανότατα πέτυχε πέρα από τις προσδοκίες της. Τώρα θα έχουν να κάνουν με ένα Ισραήλ αποφασισμένο να τους αποδεκατίσει» είπε.

Ο Γιάακοφ Αμίντρορ, στρατηγός εν αποστρατεία και πρώην σύμβουλος εθνικής ασφαλείας του πρωθυπουργού Νετανιάχου, είπε σε δημοσιογράφους την Κυριακή ότι η επίθεση αντιπροσώπευε «μια τεράστια αποτυχία του συστήματος πληροφοριών και του στρατιωτικού μηχανισμού στον νότο».

Ο Αμίντρορ, που πλέον είναι στο Jerusalem Institute for Strategy and Security, είπε ότι κάποιοι σύμμαχοι του Ισραήλ έλεγαν πως η Χαμάς είχε αποκτήσει «περισσότερη υπευθυνότητα».

«Βλακωδώς αρχίσαμε να πιστεύουμε ότι αυτό ήταν αλήθεια...οπότε κάναμε λάθος. Δεν θα το ξανακάνουμε και θα καταστρέψουμε τη Χαμάς, αργά μα σίγουρα».

Το Ισραήλ περίμενε έναν διαφορετικό πόλεμο

Open Image Modal
via Associated Press

 

Το Ισραήλ, σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, ήταν προετοιμασμένο για έναν διαφορετικό πόλεμο- και το ότι εστίαζε σε πληροφορίες, αεροπορική ισχύ και τεχνολογία το άφησε ευάλωτο σε μια επίθεση χαμηλής τεχνολογίας. Ο προηγμένος τεχνολογικά φράχτης παραβιάστηκε με μπουλντόζες και άλλα «low tech» μέσα, σε μια εξέλιξη που έδειξε τα όρια και τους περιορισμούς της στροφής του Ισραήλ στις δραστηριότητες στον κυβερνοχώρο, τη συλλογή πληροφοριών και τα προηγμένα τεχνολογικά όπλα, καθώς και την εστίαση στην αντιτρομοκρατία. Τώρα, εν όψει μιας χερσαίας επίθεσης στη Γάζα, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ετοιμάζονται για μεγάλης κλίμακας συμβατικές επιχειρήσεις, με πεζικό και πυροβολικό, τομείς που λάμβαναν λιγότερη προσοχή τα τελευταία χρόνια- με τον ισραηλινό στρατό να ενδέχεται να εισέλθει σε μάχες σε αστικό περιβάλλον.

Οι ισραηλινές δυνάμεις «προετοιμάζονταν για λάθος πόλεμο» είπε ο Άβι Γιάγκερ, ερευνητής στο International Institute for Counter- Terrorism- ενώ παράλληλα, όπως προαναφέρθηκε, η προσοχή ήταν στραμμένη στη Δυτική Όχθη και στον βορρά και την απειλή της Χεζμπολά του Λιβάνου.

«Το Ισραήλ υπέστη στρατηγικό αιφνιδιασμό, παρά όλη την εξελιγμένη υψηλή του τεχνολογία, όπλα, spyware, και τη φημισμένη υπηρεσία πληροφοριών» είπε ο Ντάνιελ Λέβι, Ισραηλινός πρώην διαπραγματευτής και πρόεδρος του US/Middle East Project. «Το Ισραήλ δεν μπορεί να κρατήσει τους πολίτες του ασφαλείς πλέον- και θα είναι δύσκολο να το ξεπεράσει αυτό».

Σημειώνεται πως ο ισραηλινός στρατός είχε πολεμήσει το 2006 εναντίον της Χεζμπολά, σε μια σύγκρουση με αντάρτες στους βραχώδεις λόφους του νοτίου Λιβάνου. Εκεί φάνηκαν τα όρια της ανωτερότητας σε βόμβες και πυροβολικό όσον αφορά στο «counterinsurgency», όπως έγινε και με τις ΗΠΑ στο Αφγανιστάν και το Ιράκ. Η ισραηλινή ηγεσία, όπως αναφέρει το δημοσίευμα της WSJ, άρχισε να θεωρεί ότι οι κύριες απειλές στην ασφάλειά του δεν ήταν πλέον χερσαίες εισβολές όπως αυτές σε προηγούμενους πολέμους με αραβικές χώρες (Αίγυπτος, Ιορδανία, Συρία), μα μη συμβατικές απειλές με ρουκέτες και αντάρτες όχι από κράτη, μα οργανώσεις όπως η Χεζμπολά και η Χαμάς. Για αυτό και έγιναν επενδύσεις στους τομείς των πληροφοριών, του κυβερνοχώρου κ.α., ώστε να αντιμετωπιστούν απειλές τέτοιου είδους και η πυραυλική απειλή από το Ιράν. Σε αυτό το πλαίσιο προέκυψε το σύστημα Iron Dome, ενώ, καθώς το Ιράν εμπλεκόταν στον εμφύλιο της Συρίας, η ισραηλινή αεροπορία έπληττε στόχους σε συριακό έδαφος για να εμποδίσει τις κινήσεις της Τεχεράνης.

Ωστόσο και το 2014 η Χαμάς εξέπληξε τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις με επιθέσεις από τη Γάζα μέσω τούνελ που είχαν περάσει κάτω από τα φράγματα. Ακολούθησε μια σύγκρουση 50 ημερών, με χερσαίες επιχειρήσεις από το Ισραήλ για την καταστροφή των δικτύων σηράγγων.

Μετά από αυτό το Ισραήλ στράφηκε ξανά στην υψηλή τεχνολογία, αρχίζοντας να δουλεύει πάνω σε ένα σύστημα εντοπισμού τούνελ και αποκαλύπτοντας μετά τον εξελιγμένο τεχνολογικά φράχτη, που ο τότε υπουργός Άμυνας Μπένι Γκαντς είχε χαρακτηρίσει «σιδερένιο τείχος» γύρω από τη Γάζα. Το 2015 άρχισαν οι εργασίες πάνω σε ένα σχέδιο για περιορισμό των μάχιμων στρατευμάτων και των εφέδρων.

«Μιλάμε για μια μακρά διαδικασία όπου οι χερσαίες δυνάμεις των IDF αποδυναμώνονταν» είπε ο Κόμπι Μάικλ, ερευνητής του Institute for National Security Studies στο Τελ Αβίβ.

Παράλληλα, η Χαμάς και η Χεζμπολά (η οποία πολεμάει εδώ και μια δεκαετία στον συριακό εμφύλιο) άρχιζαν να λειτουργούν όλο και περισσότερο σαν συμβατικές στρατιωτικές δυνάμεις αντί για αντάρτες. Η Χαμάς δημιούργησε υπόγειες βάσεις ως κέντρα διοικήσεως και ελέγχου για μελλοντικές συγκρούσεις και έγινε πιο ακριβής στις εκτοξεύσεις ρουκετών κατά του Ισραήλ. Το Iron Dome φάνηκε επιτυχές το 2021, αναχαιτίζοντας χιλιάδες βλήματα που εκτοξεύτηκαν κατά του Ισραήλ, ενώ η απάντηση του Ισραήλ, με αεροπορικά πλήγματα που εξόντωσαν τμήματα των στρατιωτικών υποδομών της Χαμάς δημιούργησε την εντύπωση πως η ισλαμιστική οργάνωση είχε πλέον κουραστεί να συγκρούεται επανειλημμένα με το Ισραήλ.

Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, η προσοχή είχε στραφεί στη βία στη Δυτική Όχθη, με τον ισραηλινό στρατό να αυξάνει τα τάγματά του εκεί- κάτι στο οποίο απέδωσαν Ισραηλινοί σχολιαστές, σε έναν βαθμό, την αργή αντίδραση στην επίθεση της Χαμάς. Η έξαρση της βίας στη Δυτική Όχθη φαίνεται πως ήταν υπολογισμένη κίνηση αντιπερισπασμού, σύμφωνα με τον Μαρκ Ντούμποβιτς, του Foundation for Defense of Democracies στην Ουάσινγκτον. «Είναι αλήθεια πως το σενάριο ενός στρατηγικού αιφνιδιασμού με χτύπημα στα νότια σύνορα του Ισραήλ και διείσδυση άνω των 1.000 μαχητών της Χαμάς ήταν χαμηλότερης προτεραιότητας στα κορυφαία σενάρια σχεδιασμού των IDF» είπε χαρακτηριστικά.

Τι έδειξε η επίθεση της Χαμάς για τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις

Open Image Modal
via Associated Press

 

Σε άρθρο στο The Atlantic από τον Άντριου Έξουμ, αναπληρωτή υφυπουργού Άμυνας των ΗΠΑ, αρμόδιου για τη Μέση Ανατολή, επί Ομπάμα, γίνεται λόγος για μια «άβολη αλήθεια»: «Η φοβερή φήμη των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, όπως και των υπηρεσιών πληροφοριών, ίσως χρειάζεται αναθεώρηση. Το Ισραήλ έχει εξαιρετική αεροπορία και επίλεκτες μονάδες ειδικών επιχειρήσεων, μα οι συμβατικές μονάδες γραμμή- αποτελούμενες κυρίως από άτομα που κάνουν τη θητεία τους- δεν είναι ούτε ιδιαίτερα καλά εκπαιδευμένες ούτε καλά πειθαρχημένες με βάση τα αμερικανικά στάνταρ. Οι μονάδες αυτές είναι ακόμα ανώτερες αυτών των αντιπάλων του Ισραήλ στους πολέμους του παρελθόντος, όπως η Αίγυπτος, η Συρία και η Ιορδανία. Μα σήμερα το Ισραήλ αντιμετωπίζει πειθαρχημένους και με ισχυρά κίνητρα μη κρατικούς αντιπάλους στον νότιο Λίβανο και τα παλαιστινιακά εδάφη, και ο στρατός του δεν φαίνεται να έχει ξεκάθαρο πλεονέκτημα έναντί τους σε επίπεδο μονάδας».

«Η αποτυχία σε επίπεδο πληροφοριών – την οποία μπορείτε να είστε βέβαιοι πως οι Ισραηλινοί θα εξετάσουν ενδελεχώς- δεν με εκπλήσσει. Λίγοι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται πλήρως το τραύμα που άφησε πίσω η Δεύτερη Ιντιφάντα, από το 2000 ως το 2005. Οι Ισραηλινοί έχτισαν τείχη, πραγματικά και πνευματικά, μεταξύ αυτών και των Αράβων γειτόνων τους...οι Παλαιστίνιοι δεν φαίνονταν...μα δεν πήγαν πουθενά. Αυτή η έλλειψη οικειότητας, μαζί με την εκδίωξη άλλων Παλαιστινιακών οργανώσεων από τη Γάζα το 2007, σίγουρα εμπόδισε τη δυνατότητα του Ισραήλ να κατανοεί τι συμβαίνει στη Γάζα. Πιο ανησυχητικό, και πιο δομικό, είναι η επανάπαυση και η έλλειψη πειθαρχίας που όχι μόνο κόστισαν στο Ισραήλ στην αρχή αυτού του νέου πολέμου, μα πιθανώς θα συνεχίσουν να το κάνουν...το Ισραήλ κάνει εξαιρετική δουλειά- ίσως καλύτερη από τις ΗΠΑ- στο να μαθαίνει από τις τακτικές και επιχειρησιακές του αποτυχίες. Μα οι ημιεπαγγελματικές ένοπλες δυνάμεις της χώρας βασίζονται πολύ σε στρατεύσιμους και εφέδρους, που είναι μειονέκτημα από πολλές απόψεις...επιπλέον, οι συμβατικές δυνάμεις του Ισραήλ φαίνονται να περνούν λιγότερο χρόνο ασκούμενες σε διακλαδικές επιχειρήσεις από ό,τι σε αστυνόμευση των κατεχόμενων περιοχών...το Ισραήλ έχει πλεονεκτήματα σε τεχνολογία και υλικό, μα το πυκνό αστικό περιβάλλον τείνει να ακυρώνει πολλά από αυτά. Η ικανότατη αεροπορία του Ισραήλ θα δυσκολευτεί, για παράδειγμα, να παρέχει εγγύς αεροπορική υποστήριξη σε μονάδες εδάφους στη Γάζα χωρίς να σκοτώσει δεκάδες αμάχους στην πορεία».

Ο Έξουμ, ωστόσο, καταλήγει πως «το Ισραήλ θα μπει σε αυτή τη σύγκρουση με κίνητρο και εστιασμένο. Ένα έθνος όπου όλοι φαίνονται να γνωρίζονται μεταξύ τους, και όπου ο κάθε Ισραηλινός που σκοτώνεται φαίνεται να αφήνει τραύμα στην εθνική ψυχολογία, πρέπει τώρα να διαχειριστεί τον θάνατο και τον τραυματισμό εκατοντάδων, ενώ η εικόνα ηλικιωμένων και παιδιών που αρπάζονται για να βασανιστούν και φυλακιστούν ξυπνά σίγουρα σκοτεινές μνήμες. Αυτός ο πόλεμος...δεν είναι υπαρξιακός για το Ισραήλ, μα σίγουρα μπορούμε να δικαιολογήσουμε πολλούς Ισραηλινούς που τον αντιμετωπίζουν έτσι. Το Ισραήλ πρέπει να αναρωτηθεί αν ο τρόπος με τον οποίο έχει δομήσει τις ένοπλες δυνάμεις του είναι κατάλληλος για την πρόκληση που αντιμετωπίζει τώρα».

Με πληροφορίες από Reuters, Wall Street Journal, The Atlantic