Το Ισραήλ και η Χαμάς φαίνονται να συζητούν μια νέα συμφωνία που θα μπορούσε να οδηγήσει στην απελευθέρωση κάποιων εκ των περίπου 130 ομήρων που κρατούνται στη Λωρίδα της Γάζας με αντάλλαγμα παύση στον πόλεμο, που είναι πλέον στον πέμπτο του μήνα - αν και η χθεσίνη αιματοχυσία στη Γάζα με πάνω από 100 νεκρούς φέρνει νέα «σύννεφα» στις συνομιλίες.
Ο Τζο Μπάιντεν έχει πει ότι μια συμφωνία θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ από τη Δευτέρα κιόλας, εν όψει αυτού που εκλαμβάνεται ως ανεπίσημη προθεσμία- την έναρξη του ιερού για τους μουσουλμάνους μήνα του Ραμαντάν, κατά τις 10 Μαρτίου. Ωστόσο, ο πρόεδρος των ΗΠΑ εξέφρασε την Πέμπτη (29/2) την ανησυχία του μετά τις αναφορές για ισραηλινά πυρά εναντίον ανθρώπων που περίμεναν επισιτιστική βοήθεια στη Γάζα, επισημαίνοντας ότι αυτό θα περιπλέξει τις συνομιλίες για την επίτευξη εκεχειρίας. Ο ίδιος δεν αναμένει πάντως να επιτευχθεί μέχρι τη Δευτέρα συμφωνία για κατάπαυση του πυρός, όπως είχε προβλέψει νωρίτερα. «Μάλλον όχι μέχρι τη Δευτέρα, αλλά είμαι αισιόδοξος», είπε.
Τόσο η κυβέρνηση του Ισραήλ όσο και η ηγεσία της παλαιστινιακής Χαμάς, αλλά και διαμεσολαβητές από το Κατάρ, εξέφραζαν επιφυλάξεις τις τελευταίες ημέρες ως προς την πρόοδο στις διαπραγματεύσεις για την επίτευξη εκεχειρίας στη Λωρία της Γάζας.
Μια συμφωνία θα έφερνε έναν βαθμό ανακούφισης για τους κατοίκους της Γάζας και τις οικογένειες των Ισραηλινών ομήρων που απήχθησαν κατά την τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, η οποία σήμανε την έναρξη του πολέμου.
Το «περίγραμμα» της συμφωνίας
Σύμφωνα με ανώτερο αξιωματούχο από την Αίγυπτο, κατάπαυση πυρός έξι εβδομάδων θα ετίθετο σε ισχύ και η Χαμάς θα συμφωνούσε σε απελευθέρωση μέχρι 40 ομήρων- κυρίως αμάχων γυναικών, τουλάχιστον δύο παιδιών και γηραιότερων και άρρωστων ομήρων. Το Ισραήλ θα απελευθέρωνε τουλάχιστον 300 Παλαιστίνιους κρατουμένους που βρίσκονται σε ισραηλινές φυλακές, είπε ο αξιωματούχος.
Το Ισραήλ επίσης θα επέτρεπε σε εκτοπισμένους Παλαιστίνιους να επιστρέψουν σε συγκεκριμένες περιοχές στη βόρεια Γάζα, που ήταν ο πρώτος στόχος της χερσαίας επιχείρησης του Ισραήλ και έχει υποστεί τεράστια καταστροφή, σύμφωνα με τον αξιωματούχο από την Αίγυπτο, που μεσολαβεί για τη συμφωνία, μαζί με τις ΗΠΑ και το Κατάρ.
Ο Αιγύπτιος αξιωματούχος είπε ότι οι παραδόσεις αρωγής θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά την κατάπαυση πυρός, με 300-500 φορτηγά να μπαίνουν στην περιοχή ημερησίως, πολύ περισσότερα από τον μέσο αριθμό φορτηγών που μπαίνουν από την έναρξη του πολέμου.
Οι παραδόσεις σε περιοχές ανά τη Γάζα θα επιτρέπονταν από το Ισραήλ, οι δυνάμεις του οποίου δεν θα προέβαιναν σε επιθέσεις εναντίον τους και στις αστυνομικές δυνάμεις που θα συνόδευαν τα κονβόι, είπε ο αξιωματούχος, που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας.
«Αγκάθια»
Παρά την αισιοδοξία από πλευράς Μπάιντεν, και οι δύο πλευρές συνεχίζουν να υιοθετούν σκληρή στάση εν όψει οποιασδήποτε τελικής συμμαχίας, ενώ οι συνομιλίες συνεχίζονται στο Κατάρ. Αξιωματούχοι τόσο του Ισραήλ όσο και της Χαμάς υποβαθμίζουν τις αναφορές περί προόδου.
Μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς υπήρχε μεγάλο χάσμα για συμφωνία στο παρελθόν, με αποτέλεσμα να διαρκούν πολύ διαπραγματεύσεις που φαίνονταν να συγκεντρώνουν momentum.
Το Ισραήλ θέλει όλες οι γυναίκες στρατιώτες να περιλαμβάνονται στην πρώτη φάση της απελευθέρωσης ομήρων, σύμφωνα με Ισραηλινό αξιωματούχο που μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω των συνεχζόμενων συνομιλιών. Η Χαμάς θεωρεί όλους τους στρατιώτες σημαντικά διαπραγματευτικά «χαρτιά» και είναι πιθανό να αντισταθεί σε αυτή την απαίτηση. Ο Αιγύπτιος αξιωματούχος είπε ότι οι γυναίκες στρατιώτες σε αυτή τη φάση κρατούνταν μέχρι να ολοκληρωθεί ο πρώτος γύρος απελευθερώσεων.
Οι Αιγύπτιος αξιωματούχος είπε πως οι δύο πλευρές συζητούν επίσης σε πόσους Παλαιστίνιους θα επιτραπεί να επιστρέψουν στη βόρεια Γάζα και το αν θα περιοριζόταν η επιστροφή στους άνδρες και γυναίκες άνω των 50.
Στις συνομιλίες επίσης προσδιορίζονται οι περιοχές της Γάζας από τις οποίες το Ισραήλ θα απέσυρε στρατεύματα, είπε ο Αιγύπτιος αξιωματούχος, προσθέτοντας πως το Ισραήλ θέλει η Χαμάς να μη χρησιμοποιεί αυτές από τις οποίες θα έφευγαν οι δυνάμεις του ως σημεία εκτόξευσης επιθέσεων. Επίσης θέλει η Χαμάς να σταματήσει να εκτοξεύει ρουκέτες στο νότιο Ισραήλ. Η Χαμάς ως τώρα απορρίπτει και τις δύο απαιτήσεις, είπε ο αξιωματούχος.
Η υπό διαμόρφωση συμφωνία αφήνει ανοιχτό «παράθυρο» για να επιχειρεί το Ισραήλ στη Ράφα, στον νότο. Πάνω από το ήμισυ του πληθυσμού της Γάζας έχει καταφύγει εκεί, κοντά στα σύνορα με την Αίγυπτο. Το Ισραήλ θέλει να καταστρέψει αυτά που χαρακτηρίζει ως τα λίγα τάγματα της Χαμάς που έχουν απομείνει εκεί.
Τι απομένει προς διαπραγμάτευση
Κατά την προσωρινή κατάπαυση πυρός, και οι δύο πλευρές θα διαπραγματεύονταν προς παράταση της συμφωνίας, για την οποία ο Αιγύπτιος αξιωματούχος είπε πως θα περιελάμβανε την απελευθέρωση όλων των γυναικών στρατιωτών με αντάλλαγμα έναν μεγαλύτερο αριθμό φυλακισμένων Παλαιστινίων, περιλαμβανομένων κάποιων που εκτίουν μεγάλες ποινές για φονικές επιθέσεις.
Μετά τις γυναίκες στρατιώτες, το Ισραήλ θα επιδιώξει την απελευθέρωση ανδρών στρατιωτών, για τους οποίους η Χαμάς πιθανότατα θα απαιτήσει μεγάλο τίμημα. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου έχει δεσμευτεί να μη συναινέσει σε συμφωνία με κάθε κόστος. Ωστόσο οι οικογένειες των ομήρων πιθανότατα θα αυξήσουν την πίεση εάν απελευθερωθούν άλλοι.
Οι ΗΠΑ ελπίζουν πως η νέα συμφωνία θα αποτελέσει εφαλτήριο για την εφαρμογή του οράματός τους για μια μεταπολεμική Γάζα που θα οδηγήσει μακροπρόθεσμα στη δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους. Επιθυμούν η Γάζα να κυβερνάται από μια ανανεωμένη Παλαιστινιακή Αρχή, που κυβερνά μέρος της κατεχόμενης από το Ισραήλ Δυτικής Όχθης. Το Ισραήλ από πλευράς του επιθυμεί να διατηρήσει γενικότερο έλεγχο ασφαλείας στη Λωρίδα της Γάζας.
Με πληροφορίες από Associated Press