Σύμφωνα με το κέντρο Προστασίας Καταναλωτών το 61,6% δυσκολεύεται να εντοπίσει τα συστατικά σημεία στη διατροφική ετικέτα και το 68,2% δυσκολεύεται να το καταλάβει.
Η ενδεικτική ημερήσια πρόσληψη είναι ένα έγκυρο και επιστημονικά τεκμηριωμένο σύστημα που δείχνει απλά και κατανοητά το συνολικό ποσό που ενδείκνυται να προσλαμβάνει κανείς ημερησίως σε θερμίδες, πρωτεΐνες, υδατάνθρακες, λιπαρά, νάτριο (αλάτι), και φυτικές ίνες.
Ο σκοπός του συστήματος αυτού, είναι να εκπαιδεύσει τον καταναλωτή να επιλέγει και να γνωρίσει με απλό και κατανοητό τρόπο τη συμβολή του τροφίμου στην ημερήσια διατροφή του. Επίσης, βοηθάει τους καταναλωτές να είναι σε θέση να επιλέξουν ποια από αυτές τις παραμέτρους είναι πιο σημαντική για την δίαιτά τους.
Συνεπώς οι ετικέτες τροφίμων είναι σημαντικές και χρήσιμες & ο ρόλος τους έχει διπλό στόχο:
1ον) Τη διασφάλιση της ενημέρωσης και της προστασίας των καταναλωτών &
2ον) Τη διασφάλιση του θεμιτού ανταγωνισμού μεταξύ των παραγωγών.
Σύμφωνα με τον κώδικα τροφίμων και ποτών, πρέπει να τηρούνται κάποιες προδιαγραφές και να υπάρχει επισήμανση στις ετικέτες. Επισήμανση είναι κάθε ένδειξη, εμπορικό ή βιομηχανικό σήμα, εικόνα ή σύμβολο που εμφανίζονται στη συσκευασία του τροφίμου καθώς και σε έγγραφο, πινακίδα, ετικέτα, δακτύλιο ή περιλαίμιο. Η επισήμανση όμως δεν πρέπει να παραπλανά τον καταναλωτή ως προς τα χαρακτηριστικά και την ποιότητα του τροφίμου και να αποδίδει στο τρόφιμο θεραπευτικές ή άλλες ιδιότητες. (Οι ειδικές απαιτήσεις για προσθήκη στην ετικέτα, γίνονται σύμφωνα με τον Ισχυρισμό Υγείας).
Ορισμένες ενδείξεις είναι υποχρεωτικές όπως:
Η ονομασία πώλησης, τα αλλεργιογόνα, η ημερομηνία λήξης, τα στοιχεία παραγωγού, συσκευαστή ή διακινητή εντός ΕΕ, η χώρα καταγωγής ή ο τόπος προέλευσης όπου απαιτείται, οι οδηγίες χρήσης εφόσον η παράλειψή τους θα δυσχέραινε τη σωστή χρήση του τροφίμου και άλλα.
Άρα τι είναι η ενδεικτική ημερήσια πρόσληψη;
Η ενδεικτική ημερήσια πρόσληψη βασίζεται στη δίαιτα των 2000 θερμίδων που πρέπει να προσλαμβάνει κατά μέσο όρο ένας ενήλικας. Είναι ένας οδηγός για την ποσότητα της ενέργειας και ορισμένων θρεπτικών συστατικών καθώς επίσης παρέχει τις διατροφικές πληροφορίες ανά τεμάχιο ή ανά μερίδα προϊόντος και υποδεικνύει συνήθως την ποσότητα της ενέργειας και την ποσότητα τεσσάρων θρεπτικών συστατικών των σακχάρων, των λιπαρών, των κορεσμένων λιπαρών και του νατρίου (αλάτι).
Ποια είναι τα 5 βασικά συστατικά που αναγράφονται στο σύστημα διατροφικής πληροφόρησης των GDAs;
Θερμίδες: Ο οργανισμός χρειάζεται θερμίδες για να λειτουργεί οι οποίες προσλαμβάνονται από την κατανάλωση των τροφίμων και είναι απαραίτητες για την αναπλήρωση της ενέργειας
(Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη είναι 2000 Kcal).
Σάκχαρα: Είδος υδατανθράκων, αποτελούν τη άμεση και κύρια πηγή ενέργειας του οργανισμού και συμβάλλουν στη γεύση των τροφίμων
(Η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη για τα σάκχαρα είναι 90 g).
Λιπαρά: Χωρίζονται σε φυτικά, ζωικά, κορεσμένα και ακόρεστα. Είναι απαραίτητα για τον οργανισμό, γιατί αποτελούν την πιο συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας και μεταφέρουν πολύτιμες λιποδιαλυτής βιταμίνες αλλά και απαραίτητα για τον οργανισμό λιπαρά οξέα.
(Η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη για τα λιπαρά είναι 70 g).
Κορεσμένα: Τα τρόφιμα που περιέχουν υψηλές ποσότητες κεκορεσμένων λιπαρών, μπορεί να είναι εξαιρετικά νόστιμα, αλλά όταν καταναλώνονται σε υψηλές ποσότητες αυξάνουν τη χοληστερόλη του αίματος.
(Η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη για τα κορεσμένα λιπαρά είναι 20 g).
Νάτριο (αλάτι): Το αλάτι δίνει γεύση στα τρόφιμα, αλλά λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο έχει συσχετισθεί με υψηλή αρτηριακή πίεση και αντενδείκνυται και σε άλλες παθήσεις.
(Η Ενδεικτική Ημερήσια Πρόσληψη για το νάτριο είναι 2,4 g).
Τι εννοούμε με τον όρο “μερίδα”;
Ο όρος μερίδα παίζει βοηθητικό ρόλο στην διατροφή μας. Μας βοηθάει να χωρίζουμε τις τροφές ανάλογα με τα μακροθρεπτικά τους συστατικά σε ομάδες τροφίμων, και κατά πόσο πληρούν τις προδιαγραφές για να ενταχθούν σε ένα γεύμα ώστε να θεωρηθεί πλήρες.
Πολλές φορές ξεκινάμε ένα πρόγραμμα διατροφής για απώλεια ή διατήρηση σωματικού βάρους και δεν έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Αυτό συμβαίνει διότι δεν έχουμε εκπαιδευτεί στο να αναγνωρίζουμε τις σωστές ποσότητες τροφίμων.
Το κλειδί για μια πετυχημένη δίαιτα είναι το να υπάρχει η σωστή ποσότητα φαγητού στο πιάτο μας, η σωστή αναλογία όλων των ομάδων τροφίμων, όπου αυτό καθορίζεται από το σχήμα που θα πρέπει να έχει το ‘’πιάτο’’ στη διατροφή μας, καθώς κι από τη δική μας πειθαρχία,
Δηλαδή θα πρέπει, το μισό πιάτο να γεμίζει από φρούτα και λαχανικά, μαζί με πρωτεΐνες και δημητριακά, ενώ, σημαντική μερίδα, τέλος, καλύπτουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα, όπως γάλα, γιαούρτι και τυρί, κατά προτίμηση χαμηλών λιπαρών.
Παρακάτω αναφέρονται ενδεικτικά οι μερίδες για ορισμένα τρόφιμα:
Γάλα = 250 ml
Γιαούρτι = 200 γρ
Τυρί = 45 γρ
Μαλακό τυρί επάλειψης: 30 γρ
Κοτόπουλο = 90 γρ
Μοσχάρι = 90 γρ
Ψάρι = 120 γρ
Όσπρια = 200 γρ
Λαχανικά (ωμά) = 50 γρ
Λαχανικά (βραστά) = 100 γρ
Μπανάνα = 1 τύπου κρητική ( 80 γρ)
Κεράσια = 12 τεμάχια (85 γρ)
Ελαιόλαδο = 15 ml
Αμύγδαλα = 12 τεμάχια (25 γρ)
Ρύζι = 80 γρ
Ψωμί = 30 γρ
Μπύρα = 330 ml
Κρασί = 100 ml
Δυστυχώς, το μέγεθος των μερίδων των ταχυφαγείων έχει αυξηθεί κατά 500%, ενώ στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι καταναλώνουμε 20% περισσότερα δημητριακά πρωινού σε σχέση με είκοσι χρόνια πριν!
Τέλος, όσο περισσότερο συνηθίζει το μάτι σε μεγάλες μερίδες, τόσο διαστρεβλώνεται η αντίληψή μας για το τι είναι φυσιολογικό και ποιο το μέγεθος ενός κανονικού γεύματος.
Άρα, είναι υποχρέωση όλων μας να εκπαιδευθούμε πάνω στις μερίδες τροφίμων, εάν θέλουμε τα παιδιά μας να μην είναι στις πρώτες θέσεις στην Ευρώπη στην κατάταξη παιδικής παχυσαρκίας, οι ενήλικες να είμαστε υγιείς και η τρίτη ηλικία να μην αντιμετωπίζει επιπλέον προβλήματα υγείας που οφείλονται στην υπερβολική κατανάλωση τροφής και τις λανθασμένες διατροφικές συνήθειες.